Güneş çarpmasına dikkat

UludaÄŸ Üniversitesi (UÜ) Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim Dalı ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Åžahin Aslan, güneÅŸ çarpmalarına karşı dikkatli olunması gerektiÄŸini belirterek, "GüneÅŸ çarpması, hipotansiyon, kalp atışlarının artması, baÅŸ dönmesi ve ilerleyen dönemlerde de bilincin bozulmasına sebep olabilir. Bu hastalarda baÅŸ aÄŸrısı, bulantı ve kusma da görülebilir." ifadelerini kullandı.

UÜ'den yapılan yazılı açıklamada görüÅŸlerine yer verilen Aslan, vücudun çevresel ısı artışına fizyolojik yanıt vermekte yetersiz kalması veya yanıt verebilme özelliÄŸinin azalması sonucunda sıcak yaralanmalarının görüldüÄŸünü aktardı.

Bunun sıcaklığın 40 derecenin üzerinde olduÄŸu zamanlarda görüldüÄŸünü bildiren Aslan, "Artan nem oranında ve riskli gruplarda daha düÅŸük sıcaklıklarda da görülebilir. Yüksek derecelerde güneÅŸe maruz kalan her kiÅŸi, güneÅŸ çarpması açısından risk altında. Özellikle çocuklar, yaÅŸlılar, diyabet, hipertansiyon, kalp ve damar hastalığı, yoÄŸun ilaç kullananlar risk altındadır." deÄŸerlendirmesinde bulundu.

Aslan, güneÅŸ çarpmasına maruz kalan kiÅŸilerde ilk önce terleme yoluyla sıvı ve elektrolit (tuz) kaybı yaÅŸandığına dikkati çekerek, ÅŸunları kaydetti: "Bu kayıp, vücudun kompanse edebileceÄŸi miktarlar üzerine çıkarsa kiÅŸilerde halsizlik ve bitkinlik baÅŸ gösterir. Sıcak dönemlerde aşırı efor sonrasında vücuttaki dengesiz sıvı ve elektrolit kayıpları, kaslarda kasılmalara ve kramplara neden olabilir. Vücut, artan bu sıcaklığı düÅŸürebilmek için periferdeki (deri yüzeyine yakın bölge) kan damarlarında geniÅŸlemeye gider. Ancak hava sıcaklığı çok yüksek olursa kanın bu ÅŸekilde deri yüzeyine yakın dolaÅŸması da fayda vermeyeceÄŸi gibi, kanın periferde göllenmesine neden olabilir Bunun sonucunda da güneÅŸ çarpması, hipotansiyon, kalp atışlarının artması, baÅŸ dönmesi ve ilerleyen dönemlerde de bilincin bozulmasına sebep olabilir. Bu hastalarda baÅŸ aÄŸrısı, bulantı ve kusma da görülebilir. Terleme mekanizmasını azaltan nemli ortamlar, aşırı miktarda yiyecek tüketmek ve alkol kullanmak da sıcak çarpmalarını kolaylaÅŸtırır."

"Sıvı tüketimine özen gösterilmeli"

Sıcak yaralanmalarında cildi hassas olanlarda ve çocuklarda 1. derece yanıklar da meydana gelebileceÄŸini vurgulayan Aslan, böyle durumlarda yanan bölgeye soÄŸuk uygulamalar ve rahatlatıcı kremlerin uygulanması gerektiÄŸini bildirdi. Aslan, sıcak havalarda 11.00 ve 15.00 saatleri arasında dışarı çıkmamaya özen gösterilmesi gerektiÄŸini ifade ederek, ÅŸöyle devam etti:

"Çok sıcak havalarda, yeterli miktarda sıvı tüketimine özen gösterilmeli. Sıcak çarpması meydana gelmiÅŸse ÅŸahıslar, sıcak ortamdan serin veya en azından gölgeli bir ortama alınmalı. Vücut ısısını düÅŸürmek için kiÅŸinin elbiseleri çıkarılarak boyun, kasık ve koltuk altı bölgelerine soÄŸuk kompresler uygulanmalı. Ä°mkan varsa bilinçli hastalarda soÄŸuk duÅŸ, vücut ısısını azaltmak için faydalı olacaktır. Ancak soÄŸuk uygulamaları, ÅŸahsın titremesine sebebiyet vermemeli. BuharlaÅŸmayı artırabilmek için imkan varsa fan ve vantilatör kullanılabilir. Bilinçli hastalarda ağız yoluyla sıvı tüketimi artırılmalı. Sıcak çarpmalarına baÄŸlı bilinç kaybı oluÅŸmuÅŸsa ÅŸahsın hastaneye erkenden transferi saÄŸlanmalı."