İran'daki Türklerin Tepkisinin Nedeni

googletag.cmd.push(function() { googletag.display('dfp-haber-ici'); });

Birinci haftasını dolduran protesto gösterileri sürerken, bölgenin nabzını gazeteci Sevil Nuriyeva, Giresun Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Aygün Attar ve Bütün Azerbaycan BirliÄŸi Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Agil Sametbeyli ile deÄŸerlendirdik. Uzmanlara göre ilk olmayan bu tepkiler, ırkçı ve baskıcı politikalar sürdüÄŸü sürece dinmeyecek.

6 Kasım Cuma günü, Ä°ran televizyonunun 2. kanalında yayımlanan "Fitile" adlı komedi programında Azeri Türkçesiyle konuÅŸan bir baba-oÄŸul üzerinden geçen diyaloglarda Azeri Türklerinin aÅŸağılanması üzerine baÅŸlayan protestolar birinci haftasını doldurmak üzere.

Ä°stanbul'dan sonra dünyadaki en kalabalık Türk nüfusuna sahip ikinci ÅŸehir olan Tebriz, Ä°ran'ın DoÄŸu Azerbaycan eyaletinin baÅŸkenti. Tebriz'in neredeyse tamamı Türklerden oluÅŸan nüfusu 2 milyona yaklaşıyor. Bir milyonun üzerindeki nüfusuyla Urmiye ise ülkenin en büyük 10. ÅŸehri konumunda. Urmiye nüfusunun yüzde 90'ını ise Azeri Türkleri oluÅŸturuyor. BaÅŸta Tebriz ve Urmiye olmak üzere Türklerin çoÄŸunlukta yaÅŸadığı ÅŸehirlerde meydanlarda ve üniversitelerde toplanan halk "Azerbaycan yıkılmaz. Türk'ün beli bükülmez", “Haray Haray Men Türk'em" ve “Azerbaycan varolsun, istemeyen kör olsun" sloganları atıyor. Göstericilere birçok kesimden destek gelirken polisin müdahalesi sonucu yaralananlar ve gözaltına alınanlar olduÄŸu da bildiriliyor.

Özür geldi ancak tepkiler dinmedi

Tepkiler üzerine Ä°ran Radyo Televizyon Genel Müdürü Muhammed Serefraz, bir yazılı açıklama yaparak Ä°ran Azerilerinden özür diledi ve programın yöneticilerinden bazılarının görevden alındığını duyurdu. Program oyuncuları da bir özür açıklaması yaptı ancak tepkiler dinmedi. 2006 yılında yine bir devlet yayını olan Cuma gazetesinde yer alan karikatürde Azeri Türkleri böceÄŸe benzetilmiÅŸ ve bunun sonucunda gösteriler düzenlenmiÅŸti.

Gösteriler sırasında Türk halkın ayrımcılığa tepki sloganları atması ve Türk dilinde okul talepleri dikkat çekti.. Protestoların büyüyüp yayılması ihtimali tartışılırken Azeri asıllı yazar Sevil Nuriyeva, Ä°ran ve Azerbaycan üzerine kaleme aldığı eserlerle dikkat çeken Giresun Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Aygün Attar ve Bütün Azerbaycan BirliÄŸi Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Agil Sametbeyli'ye son geliÅŸmeleri sorduk.

"Olaylar yeni de değil şaşırtıcı da değil"

Star Gazetesi yazarı Sevil Nuriyeva, olayların en yoÄŸun olarak gözlemlendiÄŸi Tebriz ÅŸehrinin önemine dikkat çekiyor. Tebriz'in Azerbaycan Türklerinin baÅŸlıca düÅŸünce ve manevi merkezi olduÄŸunu, bir medeniyet odağı olarak Ä°ran'ın da siyasi, sosyal ve ekonomik hayatında önemli bir yer tuttuÄŸunu belirten Nuriyeva, son olayların yeni ve ÅŸaşırtıcı olmadığının altını çizerek, Ä°ran yönetiminin yıllardır Türklerin milli kimliklerine iliÅŸkin taleplerine duyarsız kaldığını, bu talepleri dile getiren kiÅŸilerin siyasi suçlu olarak mahkum edildiÄŸini dile getirdi.

"Tepkiler sadece televizyon programına deÄŸil"Ä°ran Devleti'nin Farisi zihniyete sahip mezhepçi devlet politikalarına sahip olduÄŸunun altını çizen Nuriyeva, Azeri Türklerinin sadece bir televizyon programına tepki vermediklerini, yıllardır biriken sorunları dile getirdiklerini vurguluyor. Ä°ran yönetiminin devlete ait yayın organlarında bu ÅŸekilde aÅŸağılayıcı, ırkçı yayınlara yer vermesine Türk halkının tepki vereceÄŸini bildiÄŸi halde bu skandallara imza attığını belirten Sevil Nuriyeva, kendi vatandaşına kendi dilinde eÄŸitim hakkı vermeyen Ä°ran'ın baÅŸta Kürtler olmak üzere bölge halklarına hamilik yapma stratejileri yürüttüÄŸünü söylüyor.

Göstericiler ırkçılık karşıtı pankartlar taşıyor

Ä°ran'ın her fırsatta Türkiye aleyhine bir tutum sergilediÄŸini kaydeden Sevil Nuriyeva, bunun altında Türkiye'nin hem Ä°slam coÄŸrafyasındaki hem kendi ülkesindeki Türkler üzerindeki büyük etkisinden duyduÄŸu rahatsızlığın yattığını ifade ediyor. Ä°ran Türkleri için Türkiye'nin ve Azerbaycan'ın vazgeçilmez bir sevda olduÄŸunu vurgulayan Nuriyeva, bölge halkının kendilerine 'Azeri' denmesinden hoÅŸlanmadığını, kendilerini 'Türk' olarak ifade ettiklerini belirtiyor.