Kanun teklifi komisyonda kabul edildi

Teklif ile Yeni Konut Finansman Programı'nın genel çerçevesi belirleniyor, program kapsamındaki katkıların sınırları ve ceza hükümleri düzenleniyor.

Buna göre, gerçek kiÅŸilerin konut finansmanı taksit ödemelerini kolaylaÅŸtırmak amacıyla taksitlere katkı saÄŸlanacak. Bunun için CumhurbaÅŸkanı tarafından belirlenecek bir kamu bankası aracılığıyla ilgili bankalara nakit kaynak aktarılacak.

Bir yıl içerisinde katkı saÄŸlanabilecek konut finansmanının toplam anapara tutarı, ilgili yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu'nda belirlenen baÅŸlangıç ödeneklerinin yüzde 5'ini aÅŸamayacak. Bu tutarı bir katına kadar arttırmaya CumhurbaÅŸkanı yetkili olacak.

Daha önce satılmamış ve yüklenici firmaların mülkiyetinde olan konutlarla henüz baÅŸlamamış veya yapımı devam eden projelerden konut edineceklere katkı saÄŸlanabilecek. Henüz baÅŸlamamış veya yapımı devam eden konut projeleri açısından mülkiyeti yüklenici firmalara geçecek konutlara iliÅŸkin saÄŸlanacak finansmanlar da bu kapsamda deÄŸerlendirilecek. Gayrimenkul geliÅŸtiricileri de yüklenici kabul edilecek.

Katkılar; yeterli ödeme gücüne sahip olduÄŸu bankalarca deÄŸerlendirilen ve katkı talebinde bulunan gerçek kiÅŸilere yönelik konut finansmanı için saÄŸlanacak.

Ä°lk üç yıldaki finansman taksit tutarının gerçek kiÅŸinin hane gelirinin yüzde 30'unu aÅŸan kısmı kadar miktar, Hazine ve Maliye Bakanlığı bütçesine bu amaçla konulacak ödenek tertibinden katkı olarak aktarılacak. Yüzde 30'luk oranı yüzde 30 ila yüzde 50 arasında belirlemeye, 3 yıllık süreyi bir yıla kadar indirmeye CumhurbaÅŸkanı yetkili olacak.

Konut satış bedeli üzerinden yüzde 5 katkı payı yüklenici firma hesabından veya finansman tutarından tahsil edilerek, finansmanı saÄŸlayan bankalarda geçici hesaplara aktarılacak. Bu tutarlar bir yıla kadar finansman taksitlerinin ödemelerinde kullanılacak. CumhurbaÅŸkanı tarafından belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde; bu tutarın bir kısmı veya tamamı finansman anapara tutarından peÅŸin olarak indirilebilecek, bir yıllık süre ise üç yıla kadar uzatılabilecek. Tahsil edilen tutar, hiçbir ÅŸekilde yükleniciler tarafından geri istenemeyecek.

Katkıların geri ödemesi

Düzenlemeye göre, belirlenen kamu bankası, her ayın ilk beÅŸ iÅŸ günü içerisinde, içinde bulunulan aya iliÅŸkin toplam katkı tutarını bir icmal listesiyle Bakanlığa bildirecek. Bakanlık talep edilen katkı tutarını, bildirim yapılan ayın 15'ini takip eden ilk iÅŸ günü bankaya aktaracak. Bu katkının aktarım günü ile finansmana iliÅŸkin taksit ödemeleri bankalarca aynı gün olarak belirlenecek.

Katkıların geri ödeme tutarları, geri ödemelerin baÅŸlayacağı tarihe kadar, finansmanın faiz oranı üzerinden basit faiz yöntemiyle hesaplanacak. Bankaların, geri ödeme tutarlarını katkıdan yararlananlara rücu etme hakkını kullanması durumunda geri ödemelerin baÅŸlamasından sonra ek bir faiz oranı uygulanmayacak.

Geri ödemelerin, katkıdan yararlananlarca yapıldığına bakılmaksızın, tam ve zamanında Bakanlığa aktarılmasından finansmanı saÄŸlayan bankalar sorumlu olacak. Geri ödemelerin finansmanı saÄŸlayan bankalarca tam ve zamanında yapılmaması durumunda katkı geri ödemeleri, hesaplanacak gecikme zammıyla birlikte finansmanı saÄŸlayan bankadan ilgili vergi dairesince tahsil edilecek. Bu kapsamda finansmanlara iliÅŸkin icra takip sürecinin baÅŸlatılması durumunda, hesaplanacak geri ödemeler, finansmanı saÄŸlayan bankalar tarafından icra takibinin baÅŸlatılmasından sonra en geç 30 gün içerisinde Bakanlığa verilmek üzere, belirlenecek bankaya aktarılacak.

Taksit tutarı hane gelirinin yüzde 30'unu aÅŸan ancak finansman katkısından yararlanmak istemeyenler için oluÅŸturulacak geri ödeme planında, ilgili ayda alınması gereken anapara ve faiz oranı/kar payı tutarı, kalan anapara üzerine eklenerek ertelenebilecek.

Bu finansmanların vadesinden önce kapanmasının talep edilmesi durumunda diÄŸer mevzuatta belirlenmiÅŸ kapama koÅŸullarına ek olarak ertelenmiÅŸ anapara ve faiz oranı / kar payı tutarı var ise bunların tamamının ödenmesiyle kapama gerçekleÅŸtirilebilecek. Bu hesaplama yöntemine iliÅŸkin diÄŸer kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler uygulanmayacak.

Taşınmaz 5 yıl devir ve temlik edilemeyecek

Edinilen taşınmazlar, finansmanı saÄŸlayan bankanın talebi üzerine finansman tarihinden itibaren 5 yıl süreyle tescilsiz iktisap halleri hariç devir ve temlik edilemeyecek, satış vaadine konu edilemeyecek.

Borçlunun temerrüdü nedeniyle icra takip sürecinin baÅŸlatılması durumunda devir, temlik ve satış vaadine konu edilememesi finansmanı saÄŸlayan bankanın talebi üzerine terkin edilecek.

SaÄŸlanacak finansman konusu konuta iliÅŸkin düzenlenen deÄŸerleme raporunun yanlış veya gerçeÄŸe aykırı olması halinde, raporu düzenleyen gayrimenkul deÄŸerleme uzmanı veya gayrimenkul deÄŸerleme kuruluÅŸu hakkında, Sermaye Piyasası Kanunu'na göre verilecek idari para cezası tutarları 10 kat artırılarak uygulanacak. Bu tutar, finansmana konu konutun satış bedelinin yüzde onundan az olamayacak.

Aktarılacak katkının hak sahipliÄŸinin tespiti ile katkının doÄŸru ve tam hesaplanmasından ibraz edilen belgeler çerçevesinde konut finansmanını saÄŸlayan banka sorumlu olacak.

Katkılardan faydalanacak gerçek kiÅŸilerin yanlış veya yanıltıcı beyanlarda bulunduÄŸunun tespit edilmesi durumunda; saÄŸlanan katkılar geri alınacak ve kullanılan finansman tutarının yüzde 5'i kadar idari para cezası uygulanacak.

Yüklenici firmalara yanlış veya yanıltıcı beyanlarda bulunduklarının tespit edilmesi durumunda, finansmana konu konutun beyan edilen satış bedelinin yüzde 25'i kadar idari para cezası kesilecek.

Bankalar tarafından saÄŸlanacak finansmana iliÅŸkin tutar, vade, faiz oranı / kar payı, finansman saÄŸlanacak konutların azami satış bedeli, katkılardan faydalanacak gerçek kiÅŸilerin kapsamı; bu kiÅŸilerin, konut sahipliÄŸi, hane geliri, hane geliri artış katsayısı ve hanedeki diÄŸer kiÅŸilerin konut sahipliÄŸi gibi hususları belirlemeye ve finansmana iliÅŸkin nitelikleri il bazında farklılaÅŸtırmaya, katkı olarak aktarılacak kaynağın kullandırılmasına, katkının sonlandırılmasına, katkı geri ödemelerine, katkı geri ödemelerinin faiz hesaplama yöntemi, bu ödemelerin vade koÅŸulları, vadesinden önce ve toplu ödeme hususlarına, uygulamaya ve denetime iliÅŸkin usul ve esasları belirlemeye, uygulamaya iliÅŸkin olarak ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye ve gerçekleÅŸtirilecek iÅŸlemlere iliÅŸkin diÄŸer hususları belirlemeye CumhurbaÅŸkanı yetkili olacak.

Bu kapsamdaki konut finansmanları 31 Aralık 2023 tarihine kadar kullandırılabilecek, CumhurbaÅŸkanı bu süreyi 31 Aralık 2024'e kadar uzatmaya yetkili olacak.

"Yüzde 25'ini İstanbul'la sınırladık"

Görüşmeler sırasında milletvekillerinin sorularını yanıtlayan TBMM KİT Komisyonu Başkanı, AK Parti Aydın Milletvekili Mustafa Savaş, uygulama kapsamında yer alması öngörülen 100 bin konut için projeksiyon hazırladıklarını anlattı. Savaş, "100 bin konutun sadece yüzde 25'ini İstanbul'la sınırladık." dedi.

Savaş, program kapsamında 2023 yılı bütçesi başlangıç ödeneği olan 4,4 trilyon liranın yüzde 5'ine tekabül ettiği için 220 milyar liralık bir tutardan bahsedildiğini ifade ederek, "İlk üç yıl sağladığımız Hazine katkısı, 8'inci yıldan itibaren faizli olarak zaten geri alınacak. Hazineye ilave bir yük getirmemektedir. 220 milyar liralık bir kredi kullandırılması halinde, bu kredi alacakları varlığa dayalı menkul kıymetleştirilecek." diye konuştu.

Türkiye İnşaat Sanayicileri İşveren Sendikası (İNTES) Genel Sekreteri Necati Ersoy, "Yüklenici için yanlış beyanda bulunması halinde satış bedelinin yüzde 25'i kadar idari para cezası uygulanması, çok yüksek bir orana tekabül ediyor. Hangi yanlış durumlarda bu cezanın uygulanacağı açıklığa kavuşturulmalı çünkü keyfi cezalar çok ciddi sonuçlara neden olabilir." ifadelerini kullandı.

Türkiye Katılım Bankaları BirliÄŸi Genel Sekreteri Ä°smail Vural, bireysel müşterilerinden bu konuda yoÄŸun talep geldiÄŸini ifade ederek, sektör olarak düzenlemeyi, hem konut arzındaki sorunların çözümü hem de finansman engellerinin aşılması açısından pozitif karşıladıklarını dile getirdi.

"(Aylık taksit) Yarıya iniyor"

CHP Konya Milletvekili Abdüllatif Şener, bankacılık sistemi içerisinde çözülebilecek bir konuya, Hazine ve bütçenin karıştırılmasının doğru olmadığını savunarak, "İktidar son yıllarda bütün icraatlarında kamuyu borçlandırıyor, yükümlülük altına sokuyor. Bu doğru değil." sözlerini sarf etti.

AK Parti'li Savaş, bunun ilk kez yapılmadığını, 2009 yılında da benzer bir uygulamanın hayata geçirildiğini kaydetti.

Bu programla vatandaşa, hem 15 yıl vade imkanı vererek vade avantajı getirdiklerini hem faiz desteği verdiklerini belirten Savaş, "Piyasada faiz oranları 1,75. 15 yıl vadeli 1 milyon lira kredi kullanılması halinde aylık ödenecek taksit şu anda 18 bin 306 lira. Bu sistemde, 0,69 faiz oranıyla 15 yıl kredi kullandırıldığında, Hazine katkısı ve yüklenici desteği olmadan, aylık taksit 9 bin 719 lira. Yarıya iniyor." diye konuştu.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakan Yardımcısı Fatma Varank, salgın sonrası Türkiye'de konut fiyatları ve kira tutarlarında artış görüldüğünü anımsatarak, bu bağlamda Hazine ve Maliye Bakanlığı ve sektörün bütün temsilcileriyle birkaç kez toplantı yaptıklarını ve bazı kararlar aldıklarını anlattı.

Bu kapsamda önce 250 bin sosyal konut çalışmasının yapıldığını, sonraki aşamada piyasanın regülasyonu için TOKİ tarafından ilk kez altyapısı tamamlanmış 1 milyon konut arsasının satışa çıkarıldığını belirten Varank, "Ondan sonra da orta gelirli; alt gelirin biraz daha üstünde geliri olan; sosyal konut kampanyasına giremeyen, 18 bin liranın üzerinde geliri olan vatandaşlara; memurlarımıza, yeni mezun olmuş 3-5 yıldır çalışan gençlerimize böyle bir fırsat vermek istedik. Bu çalışmayı yaptık. Bu da o toplantılardan sonraki süreçte aldığımız kararların hayata geçmesi. Sanki bunlar dün alınmış kararlar da bugün bunlar buralara gelmiyor. O toplantılarda alınmış kararlardı. O kararlarımızı devam da ettireceğiz." şeklinde konuştu.

Öte yandan TBMM Plan ve Bütçe Komisyon Başkanı Cevdet Yılmaz ile HDP Diyarbakır Milletvekili Garo Paylan arasında konuşma süresi konusunda tartışma yaşandı.