Kara lekenin üzerinden 43 yıl geçti!

Türkiye'nin yakın tarihinin karanlık dönemi olan 12 Eylül 1980 darbesinin üzerinden 43 yıl geçti. Dönemin Genelkurmay Başkanı Orgeneral Kenan Evren ve Milli Güvenlik Konseyi tarafından gerçekleştirilen 12 Eylül darbesi Türkiye'de demokrasinin askıya alınmasına, insan hakları ihlallerine ve binlerce insanın hayatını kaybetmesine neden oldu.

12 Eylül Darbesi'nin baÅŸlıca gerekçesi olarak "anarÅŸi ve terör" gösterildi. 12 Eylül 1980'den önce 5.000'den fazla insan ölmüştü. 12 Eylül Yönetimi, ilk hedef olarak "anarÅŸi ve terörün yok edilip can ve mal güvenliÄŸinin saÄŸlanacağını" açıkladı. Kenan Evren, bu hedefe ulaÅŸmak için sıkıyönetim komutanlarına "bütün yetkilerini kullanmaları ve olayların üzerine cesaretle gitmeleri" emrini verdi. Bu husus, Millî Güvenlik Konseyinin 2 numaralı bildirisiyle ülkeye duyuruldu. Bildirinin 2 ve 3. maddelerinde ÅŸu ifadeler yer aldı. 

"Sıkıyönetim komutanlıkları ülkede devlet otoritesinin tesisi, asayiÅŸ, emniyet, huzur, can ve mal güvenliÄŸinin saÄŸlanması için; lüzum görecekleri her türlü tertip ve tedbiri almaya yetkili kılınmışlardır. Bütün vatandaÅŸlar; ülkede devlet otoritesinin tesisi, asayiÅŸ, emniyet, huzur, can ve mal güvenliÄŸinin kısa sürede saÄŸlanması için sıkıyönetim komutanlıklarının aldığı ve alacağı kararlara, tedbirlere ve yayınlanacak bildirilere titizlikle uyacaklardır."

Uluslararası ajansların son dakika notuyla geçtiÄŸi 12 Eylül Darbesi'ni Türkiye'nin önde gelen gazeteleri aynı tarihte attıkları manÅŸetlerle okuyuculara duyurdu. Dönemin büyük gazetelerinden Milliyet, "Parlamento ve hükümet feshedildi, bütün yurtta sıkıyönetim ilan edildi... SÄ°LAHLI KUVVETLER YÖNETÄ°ME EL KOYDU"; Hürriyet, "BÃœTÃœN YURTTA SIKIYÖNETÄ°M Ä°LAN EDÄ°LDÄ° Ordu yönetime el koydu"; Cumhuriyet, "Parlamento ve hükümet feshedildi Silahlı Kuvvetler yönetime el koydu" baÅŸlıklarıyla duyurdu

İdamlar başladı

Antidemokratik uygulamalarına her gün yenisini ekleyen darbeciler, acısı yıllarca hafızalardan silinmeyecek idam kararlarına da imza attı.

Takvimler 9 Ekim 1980'i gösterdiğinde sol görüşlü Necdet Adalı ile ülkücü Mustafa Pehlivanoğlu idam edildi.

Darbe öncesinde bir askeri inzibat erini öldürdüğü gerekçesiyle hüküm giyen 17 yaşındaki Erdal Eren'e de idam cezası verildi. Eren'in idam hükmü, Yargıtay tarafından 2 kez iptal edilmesine raÄŸmen Milli Güvenlik Konseyince onaylanan kararla ve yaşı büyütülerek 13 Aralık 1980'de Ankara Ulucanlar Cezaevi'nde infaz edildi. 

Kenan Evren'in Eren için söylediği "Asmayalım da besleyelim mi?" ifadesi, darbecilerin insan hakları ihlali konusunda sınır tanımayacaklarının itirafı oldu.

Kanlı uygulamaların yanı sıra demokrasinin askıya alındığı süreçte 650 bin kişi gözaltına alındı, 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı, 7 binden fazla kişi hakkında idam talep edildi.

Hukukun askıya aldığı o günlerde, 517 kişi ölüm cezasına çarptırıldı ve 50 kişi hakkında idam kararı yerine getirildi.

Onlarca gazeteci hakkında binlerce yıla varan hapis cezası istendi, 14 bin kişi Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlığından çıkarıldı, 30 bin kişi ise "sakıncalı" olduğu iddiasıyla işinden edildi.

Kültür ve sanat hayatının da hedef alındığı 12 Eylül'de, yaklaşık bin film sakıncalı bulunduğu için yasaklandı.

Öldükleri için dava düştü 

Dava sonucunda Kenan Evren ve Tahsin Åžahinkaya, 765 sayılı TCK'nın "Devlet kuvvetleri aleyhine cürümler" baÅŸlıklı 146. maddesi uyarınca ağırlaÅŸtırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldılar. Eski Hava Kuvvetleri Komutanı emekli Orgeneral Tahsin Åžahinkaya'nın, Kenan Evren’den iki ay sonra, 90 yaşında ölmesiyle Yargıtay aÅŸamasındaki dava düştü. (AraÅŸtırma Haber- Hamide YILDIRIM)