Konya riskli bölgede yer alıyor

“KONYA GENÇ TEKTONÄ°K BÄ°R KUÅžAK Ä°ÇÄ°NDE”

BaÅŸkan Arık; “Konya Türkiye içinde bir yer. Türkiye’nin içinde bulunduÄŸu kuÅŸağın tamamından bahsedelim. Türkiye, Alp Himalaya daÄŸ kuÅŸağının tam ortasında bir yer. Himalayalardan baÅŸlıyor, Ä°ran’dan, Pakistan’dan Türkiye’ye,  Balkanlar’dan Alplere hatta Ä°spanya’ya kadar uzanan bir kuÅŸaktan bahsediyoruz. Bu kuÅŸak jeolojik anlamda genç bir kuÅŸak. Kıvrımlı sıra daÄŸlarının olduÄŸu, dünyanın en yüksek daÄŸları bu bölgededir” dedi. Konya’nın da genç tektoniÄŸe sahip bir kuÅŸak içinde yer aldığına dikkat çeken Arık; “Bu bölge genç tektoniÄŸe sahip. Tektonik anlamda genç bir kuÅŸak. Bölgenin tamamı aynı tarzda tehdit altında.  Bölgede lokal olarak az deprem oluyor olması depremsellik anlamında tehlikeli olmadığı anlamına gelmez. Bu bölgede hiç deprem olmayacağı anlamına gelmez” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

KONYA NASIL BÄ°R BÖLGEDE YER ALIYOR?

BaÅŸkan Arık; “Konya kent yerleÅŸimi açısından bakıldığında Yazır’dan biraz kuzeye gidildiÄŸinde daÄŸları görürsünüz. DaÄŸlardan Toki’den Pınarbaşı’na, Bosna’ya Ankara yoluna giden bir hat var.  BeÅŸyüz evler Sille Meram sınır hattı. DaÄŸlarla ovayı ayıran bölüm aktif fay yarın deprem üretebilecek bir fay. Konya fay zonu. UzunluÄŸu 50 km geniÅŸliÄŸi 4- 5 km yüzey izlenebilen bir kırık sistemi. Yazır bölgesi Beyhekim’e giden yol vardır, paralel biçimde MTA’ya kadar düÅŸünün hatta Selçuklu Belediyesi’ne kadar stadyumun, yoÄŸun yapılaÅŸmanın olduÄŸu yüzeyde de bu kırıkları görebiliyoruz” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“BU BÖLGE AYNI TARZDA DEPREM TEHDÄ°DÄ° ALTINDA”

Konya üç fayın arasında kalan bir çöküntü havzası diyen Arık; “Büyük Konya gölü sınırlarında batıda Konya fay zonu,  kuzeyde Karaömerler fay zonu ve onların bittigi yerde Aksaray yolundan Ä°smil’e doÄŸru giden bir fay daha var, bu fayın adı da Divanlar. Yani Konya üç fayın arasında kalmış bir çöküntü havzası. Tüm faylarda, hepsinde hareket aÅŸağıya doÄŸru gözlemleniyor. Bu bölgenin tamamı aynı tarzda deprem tehdidi altında. Bölgenin içerisinde lokal olarak az deprem görülüyor olması orada depremsellik açısından hiç deprem olmayacağı anlamına gelmiyor” ifadelerini kullandı.

“KONYA’DA AKTÄ°F FAY MEVCUT”

BaÅŸkan Arık, Konya’da aktif fayların var olduÄŸunun altını çizerken ÅŸu ÅŸekilde konuÅŸtu: “Konya’ya kent yerleÅŸimi açısından baktığımızda Yazır’dan biraz kuzeye doÄŸru gidildiÄŸinde daÄŸları görürsünüz. O daÄŸlardan Toki’den Pınarbaşı’na Bosna’dan Ankara yoluna kadar giden bir hat var. Bu hattın olduÄŸu bölge, ova ile dağı ayıran sınırda aktif bir fay var. Aktif fay ne demek? Yani deprem beklenecek bir fay. Konya fayzonunun saydığım bölgede uzunluÄŸu neredeyse 50 km. geniÅŸliÄŸinde. Kimi yerde izlenebilen 4-5 km birçok parçalı kırık sistemi mevcut. Yazır’dan Beyhekim’e giden yolda,  paralel bir ÅŸekilde MTA’ya kadar düÅŸünün. Hatta Selçuklu Belediyesi’nin olduÄŸu yer, stadyumun bulunduÄŸu bölge ben lokasyon olarak söylemiyorum yüzeyde de bu kırıkların izlerini görebiliyoruz.”

“GEÇMÄ°Åž GÜNÜMÜZÜN AYNASIDIR”

Konya fayzonu üzerinde yapılan çalışmalarda fayın 6-6,5 büyüklüÄŸünde deprem ürettiÄŸinin altını çizen BaÅŸkan Arık; “Jeoloji’de en önemli prensip geçmiÅŸ günümüzün aynasıdır. Aktüalizm prensibi bizim en önemli prensibimiz. Yani geçmiÅŸte bir ÅŸey olduysa günümüzde de olabilir. Åžimdiki periyot içinde olacaktır diye bir ÅŸey yok, belki 50 yıl sonra olacaktır. GeçmiÅŸte olduysa gelecekte de olacaktır. Bu fay 6- 6,5 büyüklüÄŸünde deprem üretebiliyorsa Konya’daki yapıya baktığınızda alüvyal yani gevÅŸek malzemeden oluÅŸan bir zemin görürsünüz. Burada deprem olduÄŸu zaman normal etkisinden 3 kat büyük bir etki görülmesi muhtemel. Yani yumuÅŸak, gevÅŸek zeminlerde depremin etkisini çok daha fazla hissederiz. Binaların tepkisi de ona göre olur. Dolayısıyla bu kimileri için önemsiz gelebilir. Biz bunu insanları korkutmak için söylemiyoruz, tedbir alsınlar diye söylüyoruz. Yani Ä°stanbul olası bir depreme hazırlanmaya çalışırken bizde nasıl olsa deprem olmazmış deyip tedbirsizlik yapmayalım” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

“YAPI STOÄžU BÄ°ZDE SIKINTILI”

BaÅŸkan Arık geçmiÅŸte Konya’daki deprem örneklerinden bahsederken ÅŸunları söyledi: “Ilgın bölgesinde 1930’larda 6.5 büyüklüÄŸünde deprem oldu, ciddi can kayıpları da var. Ä°nsanların evleri de yıkılmış. Kentteki yapı stoÄŸuna baktığımız zaman çok rahat olduÄŸumuzu söyleyemeyiz. Yapı stoÄŸu bizde biraz sıkıntılı. Eskiden kerpiç evler mevcut, tabi dayanıklılık düÅŸük. Åžimdi asıl 1960’lardan sonra kentin planı biraz daha güncellenip çalışmalar baÅŸladıktan sonra yavaÅŸ yavaÅŸ betonarme yapılara geçmiÅŸiz.  Betonarme yapılar iÅŸte çok katlı, betondan yapılan yapılar. TuÄŸlalar döÅŸenir, üzeri betonla kapatılır, üstüne bir kat daha, bir kat daha yapılır. Bunlarda herhangi bir taşıma gücü, kolon, kiriÅŸ hesabı yapılmaz. Usta ne dediyse ona göre yapılır. Malzemenin de çok kaliteli olduÄŸunu düÅŸünemeyiz. En yakın ulaÅŸacağınız çakıl ocağı, kum ocağı. Konya’da buralardan getirilen malzeme yıllarca herhangi bir yıkamaya, elemeye, boyutlandırmaya tabi tutulmadan kullanıldılar. Ä°çerisinde çok büyük malzeme de var, tuzlu malzeme de var. Beton gibi bir ÅŸey ortaya çıkıyor, sertleÅŸiyor ama dayanımı çok düÅŸük. Dolayısıyla bu bölgedeki betona elveriÅŸli olmayan, günümüz beton standartlarına uymayan hatta el ile karıştırılan, içerisindeki çimento miktarı ustanın insafına kalan malzemelerle yapılmış evler var.”

 “ZÜMRÜT’TEN SONRA BAZI ÅžEYLER DEĞİŞTÄ°”

1999 depreminden sonra ve Zümrüt Apartmanı olayından sonra Konya’da bazı ÅŸeylerin deÄŸiÅŸtiÄŸini ifade eden BaÅŸkan Arık; “1999’a kadar süren bir yapı var. Yakın tarih 1999 depremiyle ülkemiz yasa boÄŸuldu. Sonrasında deprem yönetmeliÄŸine göre evler yapılacak denildi. Ama Konya’nın deprem yönetmenliÄŸine uyabilmek için bölgesel bir planı yoktu. Belki uzun yıllar yapılmayacaktı. 2008’de bölgesel plan yapıldı. 2008’de yapılmasının tek sebebi 2004’te yaÅŸadığımız facia. Zümrüt apartmanından sonra bazı ÅŸeyler deÄŸiÅŸti. Bizler ÅŸehir yöneticileriyle ciddi bir kavga ortamına girdik. Kentin asıl imar planını, jeolojik etütlerini yapın ki kentin neresi güvenli, ne tarafa doÄŸru ilerleyelim bilelim istedik. Bunun yapılmasıyla kentin ÅŸu bölgesi uygundur, ÅŸuraya yerleÅŸilebilir algısı oluÅŸtu, en azından kâğıt üzerinde. Artık ekstra çalışmalar gerekiyor. Zemin etüdü yapılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.

“ÇALIÅžMALAR ÅžU ANDA CÄ°DDÄ°YET KAZANDI”

Yeni yapılan binalarda sondaj çalışmalarının yapıldığından bahseden Arık; “ Yeni yapılacak binalara önce sondaj yapılır. Bina yapılacak yerin karakteristik özelliÄŸi belirlenir. Denetim üç taraflı yürütülür. Ä°lçe denetliyor, Jeoloji Mühendisleri Odası olarak biz denetliyoruz, bir de BüyükÅŸehir denetliyor. Hatta denetimler öyle bir hal aldı ki, Jeoloji Mühendislerinin arazide yaptıkları sondaj çalışmaları video kameralarla kaydediliyor ve sonra kontrol mühendisi bunu baÅŸtan sona izliyor. Eksik yanlış bir ÅŸey yapıldıysa geri gönderiyor, tekrar sondaj yapılıyor. Åžu anda ciddi yapılıyor her ÅŸey. Åžu anda belediyelere ruhsat aÅŸamasında müracaat eden her proje için zemin etüdü yapılıyor. Bu iyi bir ÅŸey” ÅŸeklinde konuÅŸtu.

HABER: MERVE AKIN

FOTOÄžRAF: ERDAL YAYLALI