KÜLTÜR YOLUNDA BİR GÖNÜLLÜ: ANAMASLI MEHMET

Buna karşın, unutulmaya yüz tutmuÅŸ kültürel geleneklerimizi, kıyıda köÅŸede kalmış güzelliklerimizi yansıtan, kendine yetip kimseye yük olmamayı, sevgiyi, hoÅŸgörüyü, misafirperverliÄŸi, emeÄŸi, zor ÅŸartlarda yaÅŸam savaşı vermeyi bir çatı altında bulabileceÄŸiniz, Torosların yaylalarında ki kıl çadırlarda yaÅŸayan Yörükleri, genç nesillerin öÄŸrenmesi ve Yörük Türkmen kültürünün yaÅŸatılması adına, çektiÄŸi fotoÄŸraf ve videolarla internet ortamına yükleyen ve 55 binden fazla takipçisine bu kültürel deÄŸerleri tanıtan Anamaslı Mehmet gibi kültür elçilerimiz, gönül adamlarımız var.

Biz de Yörük Türkmen kültürüne gönül vermiÅŸ ve hiçbir beklenti içinde olmadan bu kültüre hizmet etme yolunda çaba gösteren Anamaslı Mehmet ile bir röportaj gerçekleÅŸtirdik. Åžimdiden keyifli okumlar…

Anamaslı Mehmet kimdir?Yörük Türkmen kültürüne gönül vermiÅŸ biri olarak nasıl bir ortamda büyüdünüz?

Çocukluk yıllarım, Anamas’ın eteÄŸinde Kurucuova kasabasında geçti. Oralarda büyüdüm o yaylalarda gezdim o yaylalarda gençliÄŸim geçti ve bir vefa borcu olarak ismimin başına Anamaslı’yı koydum. Özellikle koydum, çünkü Anamas dağı Yörük Tükmen’lerin göç yolu üzerinde olan, Yörük Tükmen’lerin yaylalarında konakladığı iyi bildiÄŸi bir daÄŸ. Zirvesinde Kara Göl’ü, altında Yeraltı Gölü’yle,  üzerindeki yaylalarıyla ormanıyla, yazın Eylül ayında bile kar yiyebileceÄŸiniz bir daÄŸ. Bu dağın adını yaÅŸatmak için ‘Anamaslı Mehmet’ adını koydum kendime ve öyle tanıtmak istedim kendimi. Tabi çocukluk yıllarımdan beri Anamas aÅŸkı bende vardı. Hatta babam bir bisiklet almıştı onun arka tozluÄŸuna ‘Anamaslı’ yazmıştım, hiç unutmuyorum. Ä°ÅŸte o günden beri Anamas sevdası devam etti. Bizim çocukluk yıllarımızda ÅŸimdiki Yörüklük faaliyetlerinin hiçbirini ben bilmezdim ama yaylalarımıza o Yörükler gelirdi. ÅžarkikaraaÄŸaç, Yalvaç üzerine göçe giden Yörükler bizim köyde konaklarlardı, bizim orda eksikliklerini tamamlar oradan da devam ederlerdi göç yoluna. Tabi Antalya’dan gelen Yörükler bunlar. Bizim ayrıca Anamas Dağı’nda Çataloluk Pınarı diye bir pınarımız var. Orda, geçmiÅŸte 600 kıl çadırın olduÄŸundan bahsediliyor. Muslu, Musalla Yaylası, Malanda Yaylası, KızoluÄŸu, Tikenli gibi yaylalarda eskiden bolca Yörük çadırları olurdu, kıl çadırlar olurdu. Bu yaylalarda yaÅŸayan Yörükleri merak ederdim bunlar kimdir nedir diye ve yıllar sonra bu sevda ile yola çıktık. Yörük kızı diye bir ÅŸiir yazmıştım ama bu hareketlerimin hiçbiri yoktu o zamanlar. Sadece Anamas Dağı’nda ki Yörüklerin yaÅŸantılarını görüp o ÅŸiiri yazmıştım. 14 kıtalık bir ÅŸiir, üç dörtlüÄŸünü okuyayım;

Taksisi eÅŸektir rotası yaylaYününü atıyor elinde yaylaYayığı elinde kalmış bak öyleGeleni seyreder bak yörük kızı

Saçların omzuna deÄŸmiÅŸ gidiyorToros DaÄŸlarında bak yörük kızıO daÄŸlar tepeler vatanım diyorHeybe omuzunda bak yörük kızı

Anamaslı hayran kaldı baksanaBir bardak ayranım sakın yok demeYine geleceÄŸim gelecek seneMesut ol dünyada sen yörük kızı

Yörük Åžölenlerine ne zaman gitmeye baÅŸladınız, sizi heyecanlandıran, kaldırıp götüren ne idi?

Her ÅŸey sanalla baÅŸladı. Sanalda Facebook ortamı ortaya çıkınca bizde bir anda sanalcı oluverdik. Zaten o zamanlar Anamaslı Mehmet adıyla piyasaya çıktım. Yalvaç Yörük Åžöleni’nde Adana’dan Bestami Erdem, Alper Turan Tekeli, Hafız Ali Acıbucu gelmiÅŸlerdi, biz de Konya’dan birkaç kiÅŸiyle oraya katılmıştık, hatta Sarıkeçililer dernek baÅŸkanımız Pervin Savran Çoban’da o ilk ÅŸölene katılmıştı. O gün Adana’daki dostlarla tanıştıktan sonra, bizim de ÅŸölenlere adım atmamız gerçekleÅŸti. Yörük kızı ÅŸiirini ilk orada okumuÅŸtum, yaklaşık 9-10 yıl önceydi. O ÅŸiirden sonra bize bir heyecan geldi. Hatta o gün Bestami Erdem, ÅŸu anda Osmaniye Yörükler DerneÄŸi baÅŸkanıdır kendisi, o dönüÅŸte ölümcül bir kaza yapmışlardı. O kazadan sonra da Bestami Erdem’den hiç kopmadık. O günden sonra da Bestami Erdem’le yıllarca ÅŸölenlere gittik. O zaman dedim ki Yörükler tanışmalı, hemen ‘Yörükler Tanışıyor’ grubunu kurdum. Facebook’ta ‘Yörükler Tanışıyor’ grubu 4 bin fotoÄŸraf, 350 video ile sanal bir saldırıyla o zamanlar ele geçirildi. Biliyorsunuz Facebook ortamında sanal saldırılar her zaman olabiliyor. Bir terör örgütü üstlendi o zamanlar. Tabi biz yılmadık yine ‘Yörükler Tanışıyor’, ‘Yörük Türkmen Tanışıyor’ dedik, ‘YaÅŸayan Yörükler’ dedik bu sayfaları kurduk ama bunun ‘Yörükler Tanışıyor’ sayfası 55 bin 150 kiÅŸilik bir üyeye ulaÅŸtı. Burada kültürel paylaşımlar yapıyoruz, kontrollü paylaşımlar yapıyoruz, siyasetten uzak duruyoruz, hatta hiç yapmıyoruz. Kültür nerde varsa ‘Yörükler Tanışıyor’ orda oldu benimle beraber. ’Yörükler Tanışıyor’ bir kültür sayfasıdır. Biz kültürümüzü, Türk kültürünü, Yörük Türkmen kültürünü buralarda insanlara tanıtmaya çalışıyoruz. Yani unutulan bir kültürü canlandırmaya çalışıyoruz. Ne derece baÅŸarılı olduk bilemiyorum ama 55 bin kiÅŸiye ulaÅŸtık. Bu grup benim çocuk gibi büyüttüÄŸüm bir gruptur.

Yaylalarda Yörüklerin kıl çadırlarına konuk oluyorsunuz unutamadığınız bir anınız var mı?

Kıl çadırlar çok önemlidir. Bir zamanlar, keçileri daÄŸdan kaybettirenler ÅŸimdi kıl çadır arıyor daÄŸlarda. Keçiler kayaların zirvelerinden yayılır, suyunu pınarların gözlerinden içer. Sütü anne sütüne eÅŸdeÄŸerdir. Peynirinin yoÄŸurdunun bambaÅŸka bir tadı vardır, eti çok lezzetlidir. Bunun yanında keçinin kılından faydalanılır. Kılından ipler yapılarak kıl çadırlar dokunur. Çadırlar yöresine göre 5 direkli gibi farklı faklı türleri vardır. Kıl çadıra karşıdan baktığınızda kara bir yer gibi görürsünüz ama çok güzel iÅŸlevi vardır. Kıl çadır sıcak havalarda gözeneklerini açar ve gözenekleri hava alır yani çadırın içinde hiç kimse terlemez yani serin olur. Ama bir yaÄŸmur yaÄŸarsa gözenekler ÅŸiÅŸer yaÄŸmuru içine almaz bu sefer çadırın iÅŸlevi deÄŸiÅŸir, yaÄŸmuru içine almayan bir hale döner. Kıl çadırın içinde çok özel yerler vardır. Mesela kıl çadırın kapısı yoktur, gelen misafirlere o kapı her zaman açıktır. Gelen misafir çadırın en güzel köÅŸesine oturtulur, burada en güzel ikramlar yapılır, nerelisin kimsin diye sorulmaz. Çadıra gelen misafire hoÅŸ geldin dedikten sonra ilk söylenen ÅŸey ‘aç mısın’dır. Yani her Yörük çadırında bunu görebilirsiniz. Åžu anda ÅŸehirlerde bir su bile vermez insanlar belki ama o kıl çadırların yanına vardığında, karşıdan Yörük seslenir; ‘ EmmioÄŸlu bu tarafa gel la acısan yemek hazırlayalım çay koyalım’ der. Közde çayını içersin ekmeÄŸini yersin. ÇoÄŸu çadırlarda da hiç tanımadığı insanlara kuzu oÄŸlak kesen Yörüklerimiz vardır. Yörükler doÄŸal tedavilerini de kendileri yaparlar. Pise’den, Katran’dan yararlanırlar. Pise, hayvanların kurtlarında yaralarında iyileÅŸmelerinde kullanılıyor. Tıbbi aromatik bitkileri en güzel Yörükler uygulamışlardır insan saÄŸlığında. BaÅŸarılı da olmuÅŸlardır. Mesela biz ‘EÄŸir’ deriz BeyÅŸehir’de, kökünü biraz açıp suyun içine koyduÄŸunuzda ve onu da içtiÄŸinizde karın aÄŸrınız hemen kesilir. Ayrıca Yörükler çarığından çorabına, pantolonuna kepeneÄŸine kadar, yani yiyeceÄŸinden giyeceÄŸine kadar her ÅŸeyini kendi üretip kendi yiyen-giyen kendine yeten insanlardır. Devlete yük olmazlar. Vatanına bayrağına dinine devletine karşı çok hassastırlar ve bu konularda taviz vermezler. Hani derler ya ay-yıldız uÄŸruna hep en önde ölmüÅŸlerdir. KurtuluÅŸ savaşı yıllarında askerin ihtiyaçlarını karşılamışlar, develeriyle silahlar taşımışlardır. Askerin konakladıkları yerlerde karınlarını doyurmuÅŸlardır. Hatta develeriyle bu silah taşımacılığını çok yaptıklarından dolayı da demiÅŸ ki Atatürk, ‘sizlerin askere gitmenize gerek kalmıyor zaten siz askerlik yapıyorsunuz’ demiÅŸtir. Bunun en güzel örneÄŸini Mevlana’nın orda ki Åžehitler Müzesini gezerseniz, ÅŸuan ki bizim anlattıklarımızı orada görebilirsiniz.

Yörüklerin sıkıntıları nelerdir?

Åžu anda göçebe Sarıkeçili Yörüklerimiz var. Sarıkeçili Yörükleri Mersin Aydıncık bölgesinden, Mersin civarından kalkıp yayan, Hadim, TaÅŸkent, Karaman, SeydiÅŸehir yaylalarında ÅŸu anda yayladalar. Güz zamanı da geri sahile dönüyorlar. O Sarıkeçili Yörüklerimizin de çok büyük sorunları var. Çocuklarının öÄŸrenim sorunu var. ÖÄŸrenim göremiyorlar kısa süreli konakladıkları, yaylaya gittikleri için. Göç yollarında sulak alanlar, HES’ler ile çevrilmiÅŸ, göç yollarında bu sulak alanlar olmayınca HES’lerden dolayı kapatılınca, ormanın çoÄŸu yerleri çevrilmiÅŸ yada satılmış birilerine verilmiÅŸ. Oraları faklı insanlar kullanınca Yörüklerin göç yolunda da sıkıntıları var. Asfalt yollardan gelenlerin hayvanlarını vasıtalar çarpıyor. Bu konuda da devlet büyüklerimiz bunlara el atmalılar. Atıyorlar da aslında geçen görmüÅŸtüm Karaman’ın Kisecik Köyü’ne 90 kiÅŸilik bir Sarıkeçili YörüÄŸü’nü yerleÅŸtirme çabaları vardı. Ä°nÅŸallah bunlara çözüm olurlar.

Halk ozanlarının videolarını çekiyorsunuz onlarla bir araya geliyorsunuz, ÅŸiir yazmanızda bu ozanların da etkisi var mı?

Anamasın zirvesinde ki Dedegül Yangın Kulesi’nde ÅŸu anda bir ÅŸiirim var. YaÄŸlı boya ile 3 buçuk saatte oraya yazmıştım hala duruyor. O  ÅŸiir ÅŸöyleydi;

Benim için kalpler atar mı demeBu kalp senin için atar AnamasBaÄŸrında yatamadım ben yineHayaller seneye kaldı Anamas

Öyle bir sevda ki içimden çıkmazVirane yurdun bacası tütmezBu can çıksa bile bu sevdam bitmezSevdan daim olsun senin Anamas

..diye bir ÅŸiirim ÅŸu anda Anamas dağında var gidenler görüyor. Âşıklar ozanlar ÅŸöyle bir ÅŸeydi, ben çocukluk yıllarımda iken ilçeye gelirdik BeyÅŸehir ilçemizdi, bizim köyümüz kasabaydı ÅŸu anda mahalle oldu. O zamanlar BeyÅŸehir’e geldiÄŸimizde görürdük âşıkları, elinde teksir kâğıdına yazılmış destanlar vardı bu destanları yazarlar çoÄŸaltırlar, yanlarında ufak bir teyp ya da megafon, bu teyplere okudukları ÅŸiirleri oralarda ki insanlara okuyarak ya da dinleterek bu ÅŸiirleri destanları satarlar ve bu destancılık ile geçinirlerdi. O zamanlar da hayal ederdim bir gün bu insanlarla yan yana gelebilir miyim karşılaşır mıyım diyordum ama yıllar geçti ve yıllar sonra hem de çok ünlüleriyle hayal bile edemeyeceÄŸim insanlarla beraber oldum onlarla yolculuk ettim, onların videolarını çektim, onlarla sohbet ettim, evime geldiler ben onların yanlarına gittim yani iç içe olduk âşıklarla. Mesela 2012 yılında ölen rahmetli Âşık Ä°mami ile en son röportajı ben yapmıştım Adana Sarıçam’da ve Ä°mami’ye ÅŸöyle demiÅŸtim, aslında insanların vefasızlığını biliyordum o da biliyordu, biraz röportaj yaptıktan sonra, ‘Ya ozanım keÅŸke siz gibi halk ozanlarımıza milletimiz saÄŸlığında deÄŸer verse de bu halk ozanlarımız gözleri kapanmadan bunları bir görebilse’ demiÅŸtim. O büyük ozan demiÅŸti ki, belki de içinden öyle olmadığını biliyordu ama dedi ki; ‘’Bu asil millet gerçek halk ozanlarına gereken önem ve desteÄŸi her zaman verir’’ dedi. Böyle bir cevap vermiÅŸti benim için çok önemliydi bu sözü. Yine halk ozanlarımızdan Âşık Feymani, Hacı Karakılçık, Hilmi Åžahballı, Ozan Nihat ve Âşık KazanoÄŸlu ile beraber oldum, hala beraber oluyoruz onların videolarını fotoÄŸraflarını çekiyoruz, onlar bize türküler yapıyor, bazen ÅŸöyle de yapıyorum; sanal ortamda bir ayak veriyorum, halk ozanlarımızı atıştırıyorum. Onlar unutulmamalılar, halk ozanlarımız bu milletin sesi soluÄŸu yani gönlünden ne geçiyorsa halk ozanlarımız onları anlatıyor insanlara, bu çok önemli. Basınımız televizyonlarımız belediyelerimiz biraz uzak duruyorlar. Yani kültür elçisi olmak çok kolay bir ÅŸey deÄŸil. Hani Anamaslı Mehmet dedik ya, Anamaslı Mehmet kolay olunmuyor. Anamaslı Mehmet Gülnar Yörük Åžöleni’ne arabanın bagajında 15 dikiÅŸle giden bir insandır. Apandis ameliyatı olup, 15 dikiÅŸle Ford transitin bagajında giden insandır. Orda çekimler yapıp akÅŸamda yayınlayan insandır. Yani cebinde beÅŸ kuruÅŸu olmadan iller bazında ÅŸölenlere gidip orda ki ÅŸölenleri çekip hep gülen yüzüyle, sanki bizi kocaman bir televizyon kanalı gibi görüyorlar, hep bizim gülen yüzümüzü görüyorlar oysa bizim gülmeyen yüzümüz de var. Ama biz gülen yüzümüzle insanları tanıdık tanıtıyoruz, zor oluyor yani Anamaslı Mehmet gibi insanlar çok zor ÅŸartlarda bu fedakârlığı yapıyorlar.

Bir yerlerden maddi destek var mı, yoksa yol masraflarını kendiniz mi karşılıyorsunuz?

Bu güne kadar belki de tek tük birilerinin arabasıyla bir yerlere ulaÅŸmışızdır. Bir iki kiÅŸi belki yolumuzu karşılamıştır ama onun dışında kullandığım makinalarımı, daha taksitlerini bitirmedim fotoÄŸraf makinalarım var. Benim taşıdığım çantanın ağırlığı 25-30 kiloya yakın, yani iki gün bu çantayı taşıdığını düÅŸün ÅŸölenlerde. Bir de bu iÅŸten bir menfaatimiz yok. Menfaatimiz olmadığı için menfaatsiz de gidiyoruz. Bir yere vardığımızda inanın iki kamerayla çalışıyorum. Bir elimde kamera diÄŸer elimde fotoÄŸraf makinası çünkü tek kamerayla elde edemiyorum bazı görüntüleri. Åžimdi ulusal televizyonlar görmeye baÅŸladı bizi, mesela bu sene Show TV’de Zahide YetiÅŸ’in Cuma Sohbetleri programında Aksaray’ın GüneÅŸli Köyü’nde çektiÄŸim koyun kuzu buluÅŸması videom çıkmıştı. Geçen sene yine Kanal 7’de Ä°kbal Gürpınar’ın Mut Silifke Yörükleri programındaki Yörük Kızı türküsünün sözleri bana aittir. Youtube’da Anamaslı Mehmet adıyla açtığım kanalda kendi çekip yüklediÄŸim 980’e yakın video var ÅŸu anda. Sanalda ki faaliyetlerim var ama her yerde Anamaslı Mehmet ismiyle ortadayım. Ä°nsanları sevdik yaa, seviyoruz. Ä°nanın daha önce yüzünü görmediÄŸim insanlarla ÅŸölenlerde buluÅŸma anımı bir göreceksin. Gözlerim sulanıyor hiç yüzünü görmediÄŸim insanlarla kardeÅŸ gibi kucaklaşıyoruz.

Artık ÅŸehirlere yerleÅŸmiÅŸ Yörüklere söylemek istediÄŸiniz bir ÅŸeyler var mı?

Yörüklere Türkmenlere söylemek istediÄŸim tek bir ÅŸey var, siyasetten uzak dursunlar, kültür ile siyaseti karıştırmasınlar. En büyük yanlış burada yapılıyor. Siyasetle kültürü karıştırıyorlar ve siyasi bir mevkiye gelebilmek için yörüklük kültürünü kullanıyorlar. Yani Yörük sırtından kimse kurban kesmesin. Bu kültüre hizmet edeceksen kültür adamı olacaksın. Siyaset yapacaksan siyasi arenaya gideceksin kültürden elini çekeceksin. Özümüzü unutmamalıyız, geçmiÅŸimizi unutmamalıyız;

Anamaslı Mehmet Yörük’tür soyuÄ°lçesi BeyÅŸehir Kurucuova köyüNasıl anlatayım ben bu sevgiyiYörük olmak bana gurur veriyorTürkmen olmak bana onur veriyor

Yörük olmak bambaÅŸka bir duygu, Türk olmak aslında en büyük duygu. Vatanımıza bayrağımıza sahip çıkalım deÄŸerini bilelim. Vatansız ve bayraksız olanların hallerini görüyoruz. Bir asker babası olarak da söylüyorum vatan baÅŸka bir ÅŸey vatana sahip çıkmak lazım.

Sizin gibi kültür elçisi diyebileceÄŸimiz insanlara sahip çıkılıyor mu?

Biz 9-10 yıl önce ufacık fotoÄŸraf makinalarıyla videolar çekerken ÅŸu anda ki Yörük Türkmen ÅŸölenlerinde hiçbir televizyon yoktu. O zamanlar bir tek Ramazan Kıvrak abimiz vardı, Avrasya televizyonunda Yörük Obaları programını yapardı. Onun haricinde Yörük Türkmen kültürünü yansıtan kimse yoktu. Daha sonra Ä°smail Akçay abim çıktı ve ikisi de bana öncülük ettiler yani bu kültüre hizmet eden insanların paylaşımları beni bu ÅŸevke sevketti, heveslendirdi. Kültürümüze çok kıymet vermemiz gerekiyor, kültür çok önemli. Zaten bir milleti yok etmek istiyorsan önce kültürünü, dilini bozacaksın. Biz dilimizi, dinimizi, bayrağımızı, kültürümüzü yücelttikçe daha güzel yerlere gelebileceÄŸimize inanıyorum. Mesela geçen bir Yörük ÅŸöleninde Aleyna Tilki çıktı. Aleyna Tilki ile Yörük ÅŸöleninin ne baÄŸlantısı var. Yörük Türkmen kültürü bir yerde yaÅŸatılırken, Yörük Türkmen sanatçı ve ozanlarımızla, Yörük Türkmen kültürüne hizmet edenlerle yapılır. Aleyna Tilki’nin ÅŸahsına bir ÅŸey demiyorum, herkesin yaptığı iÅŸe saygı duymak lazım fakat Aleyna Tilki’yi Yörük Türkmen ÅŸölenlerinde görmek istemiyoruz. Biz bu kültüre hizmet edecek insanları görmek istiyoruz. Canla baÅŸla karşılık beklemeden koÅŸan insanlar olsun. Belediyelerimiz, kültür müdürlüklerimiz, devlet büyüklerimiz, biz gibi insanları bulmalılar.

Bu yolda bir hayaliniz var mı?

Çocukluk yıllarımdaki ki hayalim, halk ozanlarımızla tanışmak kaynaÅŸmaktı yıllar sonra o hayalime kavuÅŸtum. Åžimdi ki hayalim ise Türk dünyasını adım adım dolaÅŸabilmek. Nasip olur mu bilmiyorum ama çok istiyorum. (Cuma Ali SARI)