Madde bağımlılığı tedavisinde ailenin rolü önemli

Uzmanlar, Türk sanat müziÄŸi sanatçısı Umut Akyürek'in, kızı Melek Bal ErtuÄŸrul'un (19) madde bağımlısı olduÄŸunu ve psikolojik sorunlar yaÅŸadığını anlatıp yardım çaÄŸrısında bulunmasının ardından, ergenlerde bağımlılık tedavisi Ã¼zerine uyarılarda bulundu. Ä°zmir Atatürk EÄŸitim ve AraÅŸtırma Hastanesi Psikiyatri KliniÄŸi Ä°dari Sorumlusu Uzman Doktor BaÅŸak BaÄŸcı, bağımlılığın genetik, çevre ve bireyin yaÅŸam deneyimleri arasındaki karmaşık etkileÅŸimleri içeren, tedavi edilebilir, kronik tıbbi bir beyin hastalığı olduÄŸunu ifade etti. Bağımlılık tanısı almış olan bireylerin çoÄŸunun madde kullanımına ergenlik döneminde baÅŸladığını dile getiren BaÄŸcı, "KiÅŸiyi bağımlılık sürecine götüren risk faktörleri veya bu süreçten koruyan faktörler var. Genetik altyapı, kiÅŸilik örgütlenmesi, toplumsal özellikler, aile dinamikleri, çevre ve arkadaÅŸ ortamı gibi bazen risk teÅŸkil eden bazen koruyucu olabilen faktörler bulunuyor. Ergenlik dönemi, beyin geliÅŸiminin devam ettiÄŸi, risk alma davranışlarının fazla olduÄŸu bir dönemdir. Ergenlikte risk alma davranışları açısından ailenin, okul ve arkadaÅŸ çevresinin çok önemli bir rolü var. Ergenlik döneminde madde deneyenler olabiliyor. Bu durum erken fark edildiÄŸi takdirde bağımlılık sürecine gitmeyebilir. Ailenin çok uyanık olması gerekir. Ebeveynlerin çocuÄŸunun nerede olduÄŸunu bilmesi, arkadaÅŸ ortamını tanıması ya da sıkıntısı olup olmadığını gözlemlemesi çok çok önemli. Yapılan çalışmalarda da çocuÄŸunun akÅŸam nerede olduÄŸunu ya da hangi arkadaÅŸlarla beraber gezdiÄŸini bilen, duygu durumundan haberdar olan ailelerin çocuklarında bağımlılık görülme olasılığının çok düşük olduÄŸu ortaya çıkmıştır" diye konuÅŸtu.

'HER BÄ°REYÄ°N BAÄžIMLILIK SÃœRECÄ° FARKLI Ä°LERLEYEBÄ°LÄ°R'

Doktor Bağcı, okulun ergenler için koruyucu bir faktör olduğunu anlatarak bu dönemdeki gençlerin spor faaliyetleri ve çeşitli hobilere yönlendirilebileceğini açıkladı. Tedavi süreçleri hakkında bilgi veren doktor Bağcı, sözlerine şöyle devam etti:

"18 yaÅŸ altındaki bireyler için madde kullanımı fark edildiÄŸinde hemen çocuk psikiyatri uzmanıyla görüşmek gerekiyor. Bir kiÅŸide madde bağımlılığı oluÅŸtuysa okul, toplum veya aile içi iliÅŸkileri bozulur. 18 yaşından büyükse iÅŸ yerinde sorun yaÅŸayabilir daha küçükse okuldan uzaklaÅŸmalar gözlenir. Ders baÅŸarısı düşebilir, suça karışabilir. Her bireyin bağımlılık süreci farklı ilerleyebilir. Önemli olan kiÅŸilerin madde ile tanışmasını önleyebilmektir. Çünkü, bağımlılık oluÅŸtuktan sonra iyileÅŸme süreci ömür boyu devam edebilmekte. Bu noktada da 18 yaÅŸ üstündekiler Alkol ve Madde Bağımlılığı Tedavi ve AraÅŸtırma Merkezi'nden (AMATEM), 18 yaÅŸ altındakiler için ayaktan veya yatarak hizmet veren Çocuk Ergen Madde Bağımlılığı Tedavi Merkezi'nden (ÇEMATEM) destek alabilir. Bağımlı bireyler bazen bize aileleri aracılığıyla, bazen adli süreçler nedeniyle, bazen de kendileri gelebiliyor. KiÅŸinin tedavi sürecindeki motivasyonu ve iÅŸ birliÄŸi yapması iÅŸlerin daha yolunda gitmesine sebep oluyor. DiÄŸer türlü süreç biraz daha zor ilerleyebiliyor. Tedavi süreçlerinde önemli olan, kiÅŸiyi topluma tekrar kazandırabilmek, maddeye geri dönüşü engelleyebilmektir. Bağımlı bir kiÅŸinin hayatından maddeyi çektiÄŸiniz zaman büyük bir boÅŸluk oluÅŸuyor ve onun yerine ne koyacağını bilemeyebiliyorlar. KiÅŸinin iyileÅŸebilmesi için sadece madde kullanımını bırakmasına odaklanmak yeterli deÄŸildir. Bireyin iyilik halinin sürmesi için tedavinin çok yönlü olarak ele alınması, sorunlarının kapsamlı olarak incelenmesi ve rehabilitasyon süreci ile desteklenmesi gerekmektedir."

'AİLEYLE DE ÇALIŞIYORUZ'

Bağcı, ailenin tedavi sürecindeki önemine değinerek, "Tedavi ayaktan da devam edebilir, ergenin yatması da gerekebilir. Bu durumda sadece ergenle çalışmıyoruz, aileyle de çalışıyoruz. Çünkü ailenin de bağımlılığın nasıl bir şey olduğunu bilmesi ve bağımlı bir bireye nasıl yaklaşması gerektiğini öğrenmesi lazım. Çok sık çatışmalı bir ortam maddeye geri dönüşü kolaylaştırabiliyor. Bu bireyden bireye aile ortamı ve ailenin özelliklerine göre de değişebilir. Fakat biz her durumda aileyi de aslında o tedavi içine dahil ediyoruz" diye konuştu.

Bağcı, bağımlılık tedavi ve rehabilitasyon süreçlerinde birçok kamu kurumu ve sivil toplum kuruluşlarının bir araya gelmesi gerektiğini vurguladı.