Milli ilaç üretiminde dev adım

Türkiye'nin 2023 vizyonu içerisinde yer alan yerli ilaç üretimine yönelik araÅŸtırma baÅŸlatan bilim adamları, Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraÅŸtırmalar Kurumu (TÜBÄ°TAK) desteÄŸiyle yerli ilaç üretimi yolunda büyük bir adım attı. Türkiye’nin en çok ithal ettiÄŸi yüksek maliyetli ilaçların yerli kaynaklarla üretilmesi için düÄŸmeye basan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, TÜBÄ°TAK aracılığıyla "Milli Ä°laç Projesi" üzerinde yapılacak araÅŸtırmalara büyük destek vermeye baÅŸladı. Bilim Teknoloji Yüksek Kurulu toplantısında saÄŸlık öncelikli sektörler arasına alınırken, bu konudaki teknolojilerin geliÅŸtirilmesinin çok önemli olması nedeniyle toplantıda, ilaç ve tıbbi cihaz teknolojileriyle ilgili adımların önünün açılması kararlaÅŸtırıldı. Türkiye’de üretilen ilaçların hemen hemen tamamı jenerik ilaçlardan oluÅŸması ve orijinal olmayan, fakat aynı özellikleri saÄŸlayan jenerik ilaçların yerine yüzde yüz yerli ilaç üretimi kararı üzerine proje hazırlayan Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Kimya Bölümü, TÜBÄ°TAK ve Avrupa BirliÄŸi desteÄŸini alarak çalışmalarına baÅŸladı. "Tiyenokarbazol türevlerinin sentezi ve karakterizasyonu" projesini hazırlayarak Türkiye'nin 2023 hayallerinden birini gerçekleÅŸtirme yolunda büyük bir adım atılmasını saÄŸlayan Kimya Bölümü öÄŸretim üyesi Doç. Dr. Arif Kıvrak, araÅŸtırma grubuyla birlikte organik sentez alanında çalışmalarını sürdürüyor. AA Muhabirine yerli ilaç üretimi üzerine hazırladığı projeyi anlatan Doç. Dr. Kıvrak, projeyle, özellikle ilaç potansiyeline sahip bileÅŸiklerin tasarımı, sentezi ve bunların ilaç olarak kullanılması üzerine yoÄŸun bir ÅŸekilde araÅŸtırma yaptıklarını söyledi. TÜBÄ°TAK destekli, AB projesi olan çalışmasında, potansiyel olarak ilaç olabilecek organik yapıların tasarımını yaptığını aktaran Kıvrak, ÅŸunları anlattı: "Bu projemiz halen AB üyesi ülkelerle devam etmektedir. Bizim bu araÅŸtırma laboratuvarımızdaki ana hedefimiz, sentezleyerek elde ettiÄŸimiz bir organik malzemenin ilaç olarak kullanılabilmesini saÄŸlamaktır. Avrupa BirliÄŸi destekli projemiz 'Tiyanokarbol türevlerinin sentezi ve karakterizasyonu' kapsamında biz farklı heterohalkalı yapıları sentezliyoruz ve bu elde ettiÄŸimiz yapılar ilk defa araÅŸtırma grubumuz tarafından sentezlenmekte, karakterize edilmektedir. Bu proje kapsamında elde ettiÄŸimiz bütün moleküllerimizin, uygun iÅŸbirliÄŸi yaptığımız araÅŸtırma grupları ile biyolojik özellikleri araÅŸtırılmaktadır. Bu biyolojik araÅŸtırmalar sonucunda Ä°nÅŸallah sentezlediÄŸimiz bir türev, ilaç olarak her hangi bir hastalığın tedavisinde kullanılabilecek bir bileÅŸik olacaktır."   2023 vizyonu ile milyarlarca dolar Türkiye'de kalabilir Türkiye'nin 2023 yılı ana hedefleri arasında saÄŸlık alanında özellikle yüzde yüz yerli ilaçların sentezi, tasarımı ve bunların bulunmasına yönelik yoÄŸun bir çalışma ile proje teÅŸviklerinin devam ettiÄŸini hatırlatan Kıvrak, bu konuda TÜBÄ°TAK ve AB'nin, ilaç potansiyeline sahip yapıların sentezi ve tasarlanmasında yoÄŸun bir ÅŸekilde destek verdiÄŸini söyledi. Bu alanda hazırladığı projenin Türkiye'nin 2023 yerli ilaç üretimine büyük katkı saÄŸlayacağını beklediklerini ifade eden Kıvrak, ÅŸöyle konuÅŸtu: "Çünkü bizim sentezlediÄŸimiz organik malzemeler, potansiyel olarak ilaç olma özelliÄŸine sahiptir ve umut ediyorum ki önümüzdeki 10 yıl içerisinde elde ettiÄŸimiz bu türevlerden bir tanesi yerli ilaç olarak piyasa veya eczanelerden alınabilecek hale gelecektir. Dünya piyasasına baktığımız zaman, özellikle insanların yaÅŸam standartlarının artmasıyla birlikte ilaç üretimi ve tüketimi de artmıştır. Özellikle yeni hastalıkların ortaya çıkması, kanser ya da benzeri hastalıkların tedavisinde kullanılabilen yeni ilaç türevlerinin bulunması çok önemlidir. Dünya çapında bilinen önemli ilaç ÅŸirketleri yıllık milyarca dolar ciro yapmaktadırlar. Bizim yerli ilaç olarak her hangi bir maddemizin ilaç potansiyelini bulduktan sonra eminim ki ülkemiz milyarlarca dolar kar edecektir. Hem ülke ekonomimize katkı anlamında, hem de Türkiye'nin bilimsel anlamda ne kadar baÅŸarılı olduÄŸunu göstermek açısından yerli ilaç üretimi büyük öneme sahiptir."  Türkiye'de yerli ilaç olmadığını, ancak ülkedeki ilaç fabrikalarının çoÄŸunluÄŸunun yurt dışındaki fabrikalardan patent satın alarak üretim yaptığını aktaran Kıvrak, bunun dışında ülkedeki fabrikaların patent süreleri biten ilaçları, jenerik ilaç dedikleri aktif maddesi aynı olan ilaçları ürettiÄŸini ifade etti. Yeni bir ilacın bulunmasının büyük araÅŸtırma ve maddi yeterliliÄŸe sahip olmakla mümkün olabileceÄŸini hatırlatan Kıvrak, ileriki yıllarda ilaç fabrikaları ve üniversitelerin iÅŸbirlikleri sayesinde Türkiye'nin yerli ilaçlarını piyasaya çıkaracağını söyledi.