Oruç tutmanın faydaları nelerdir?

Sual: Bazıları aç ve susuz durmanın ne faydası olur ki diyorlar. Oruç tutmaktan maksat nedir?CEVAPOruç, yalnız aç ve susuz kalmak deÄŸildir. Bir hayvanı veya inanmayan bir kimseyi bir odaya hapsedip aç, susuz bırakmakla oruç tutturulmuÅŸ olmaz. Orucun, sabır, ÅŸükür, nefs terbiyesi gibi diÄŸer ibadetlerle irtibatı vardır. Onun için hadis-i ÅŸerifte, (Her ÅŸeyin bir kapısı vardır. Ä°badetlerin kapısıysa oruçtur) buyuruldu. (Ä°bni Mübarek)

Sinir sistemimizin vücuttaki yeri çok mühimdir. Dil sinirleri felç olan konuÅŸamaz. Bacaktaki sinirler felç olursa, insan yürüyemez. Sinirimizin bozulması nispetinde hayatımız, az veya çok tehlike içindedir. Siniri bozuk kimse, huzursuz olur, sabredemez. Cemiyetteki kavgaların, cinayetlerin çoÄŸu sinirli olmaktan, sabredememekten ileri gelmektedir. (Oruç sabrın, sabır da imanın yarısıdır) hadis-i ÅŸerifi oruç tutanın sabırlı olduÄŸunu bildirmektedir. (Ebu Nuaym)

Böylece, orucun imandan da olduÄŸu görülmektedir. Ä°manlı olan da, imanının kuvvetine göre suç ve günah iÅŸlemez. Sinirine hakim olur. Her ÅŸeyin bir zekatı vardır. Vücudun zekatıysa açlıktır. Oruç tutarak aç kalanın arzuları kırıldığı için sabretmesi kolay olur. Oruç tutan aç durur. Aç durmak iyidir: Aç duranın basireti açılır. Anlayış kabiliyeti artar. Hadis-i ÅŸeriflerde, (Aç duranın idraki artar, zekası açılır) ve (Tefekkür, ibadetin yarısı, az yemekse tamamıdır) buyuruldu. (Ä°. Gazali)

Çok yiyen çok uyur, çok uyuyanın da ömrü boÅŸa geçmiÅŸ olur. Çok yiyen sarhoÅŸ gibi olur, dimağı yorgunlaşır. Zekası, zihni dumura uÄŸrar. Açlık, kalbde incelik doÄŸurur. Hadis-i ÅŸerifte, (Az yiyenin içi nurla dolar ve Allahü teâlâ, az yiyip içen ve bedeni hafif olan mümini sever) buyuruldu. (Deylemi)

Açlıkta arzular kırılır, nefsimiz uysallaşır, serkeÅŸliÄŸi kalkar. Çok yemek, gafleti doÄŸurur. Azgın bir atı zaptetmek zor olduÄŸu gibi, çok yedirmekle azan nefsi zaptetmek de zordur. Açlıkla terbiyesi kolaylaşır. Hadis-i ÅŸerifte buyuruldu ki:(Ä°nsan kalbi tarladaki ekin, yemek ise yaÄŸmur gibidir. Fazla su ekini kuruttuÄŸu gibi, fazla gıda da kalbi öldürür.) [Ä°.Gazali]

Her zaman tok olan ÅŸefkatsiz ve merhametsiz olur. Tok, açın hâlini bilmez. Çok yiyen sert ve katı kalbli olur. Hadis-i ÅŸerifte, (Çok yiyip içmekle kalbinizi öldürmeyin!) buyuruldu. (Ä°mam-ı Gazali)

Sinirlerine hakim olan kimse huzurlu olur. Açlık, günah iÅŸleme arzusunu kırar, kötülük etmeye mani olur. Hadis-i ÅŸerifte, (Açlık ve susuzluk yoluyla nefisle cihad etmek, Allah yolunda cihad gibidir) buyuruldu. (Ä°mam-ı Gazali)

Çok yiyen çok su içer. Çok su içen çok uyur. Çok uyuyanın ömrü uyku ile geçtiÄŸi için dünya ve ahiret kazancına mani olur. Demek ki açlık, sinirleri uyanık, zinde tutar. Fazla tokluk ahmaklığa yol açar. OkuduÄŸunu ezberlemesi ve hatırında tutması zor olur.

Ä°ki günde üç defa yemek yemenin normal olduÄŸu bildirilmiÅŸtir. (Teshil-ül-menafi)

Az yiyenin vücudu sıhhatli olur. Hadis-i ÅŸerifte, (Oruç tutan saÄŸlıklı olur) buyuruldu. (Taberani)

Çok yiyende acıma hissi azalır. Arzuları artar, harama dalar. GayrimeÅŸru arzuları harekete geçiren yolları tıkamak gerekir. Açlık ÅŸeytanın yolunu tıkar. Hadis-i ÅŸerifte, (Åžeytan, damardaki kan gibi, vücutta dolaşır, açlıkla yolunu daraltın) buyuruldu. (Ä°hya)

Ä°mtihan günü oruç tutulur mu?Sual: (Aç olanın kafası çalışmaz. Oruç tutma!) diyorlar. Ä°mtihana [sınava] girileceÄŸi gün oruç tutmamak günah olur mu?CEVAPElbette günahtır. Oruç tutmamayı mubah kılan özürler kitaplarda bildirilmiÅŸtir. Zaruretsiz oruç tutmamak haramdır.

(Aç olanın kafası çalışmaz) sözü ilmî deÄŸildir. Ya cahillikten söylenmiÅŸtir veya oruca engel olmak için kasıtlı söylenmiÅŸtir. Ramazan haricinde de, imtihanlara fazla tok girmemeli. Mide çok doyarsa, insanın kafası pek çalışmaz. Aç olanın zekâsı keskin, anlayışı kuvvetli olur. Oruçluya Allahü teâlânın ihsanı boldur. Sehl bin Abdullah et-Tüsterî hazretleri, (Akıllı kimseler, gerek din ve gerekse de dünya için açlıktan daha faydalı bir ÅŸey görmemiÅŸlerdir. Hikmet ve ilim açlıktadır, günah ve cehalet ise, tokluktadır) buyurmuÅŸtur.

Åžeyh Aliyyül-Havvâs hazretleri, (Gece ibadetine açlıkla hazırlanmalı. Midesi tok olanın manevî istifadesi az olur) buyurdu. (Uhûdül-Kübra)

Hadis-i ÅŸerifte, (Ä°yiliklerin başı açlık, kötülüklerin başı tokluktur) buyuruldu. Tokluk, unutkanlık yapar, kalbi kör eder. (S. Ebediyye)

Tokluk, alkollü içkiler gibi, kanı bozar. Açlık, aklı temizler, kalbi parlatır. Yine hadis-i ÅŸerifte, (Açlık idraki, anlayışı artırır, zekâyı açar) buyuruldu. (Ä°. Gazalî)

Açlık, sinirleri uyanık, zinde tutar. Fazla tokluk ahmaklığa yol açar. OkuduÄŸunu ezberlemesi ve hatırında tutması zor olur. Ä°mtihan için, kafayı çalıştıran, zekâyı açan, anlayışı artıran orucu tutmamak ahmaklıktır.

Ebu Süleyman Dârânî hazretleri buyuruyor ki:Aç durmaya çalışın, çünkü açlık, nefsi uysallaÅŸtırır ve kalbi inceltir. Nitekim Peygamber efendimiz, (Kalblerinizi az gülmek ve az yemekle diriltin, açlıkla temizleyin. Bu sayede kalbleriniz saflaşır ve incelir) buyurmuÅŸtur.

Hazret-i Lokman Hakîm oÄŸluna, (Ey oÄŸul! Mideyi tıka basa doldurduÄŸun zaman düÅŸünce uyur, hikmet dilsizleÅŸir) diye nasihat etmiÅŸtir.

Bâyezid-i Bistâmî hazretleri de, (Açlık buluttur. Kul, ne zaman aç kalırsa kalb hikmet yaÄŸmuru yaÄŸdırır) buyurmuÅŸtur. Ä°ki hadis-i ÅŸerif:(Açlık, hikmetin nuru, tokluk ise Allah'tan uzaklaÅŸmadır. Sakın tıka basa yemeyin ki kalbinizdeki hikmetin nuru sönmesin!) [Deylemî]

(Allahü teâlânın halk arasında evliyası, açlık ve susuzluk ehlidir.) [Ä°bni Neccar]

Ebu Süleyman Dârânî hazretleri, (Ä°badetin en tatlı olduÄŸu zaman, karnımın belime yapıştığı zamandır) buyurmuÅŸtur. Cüneyd-i BaÄŸdâdî hazretleri de, (Bir insan, kalbi ile göÄŸsü arasına bir yemek torbası asarsa, münacatın tadını alamaz. KiÅŸi aç ve susuzken kalbi saflaşır ve incelir. Doyunca körleÅŸir ve katılaşır) buyurmuÅŸtur. Bunun içindir ki kendisine dünya ve hazineleri sunulduÄŸunda Peygamber efendimiz, (Hayır, istemem. Bir gün aç, bir gün tok olmak isterim) buyurmuÅŸtur. (Tirmizî)

Mide ve ÅŸehvet yerinde kullanılmazsa, Cehennem kapısı olur. Bunun esası da tokluktur. Nefsi zelilleÅŸtirip ÅŸehveti kırmaksa Cennet kapısıdır. Bunun esası da açlıktır. Cehennem kapısını kapatan kimse, Cennet kapısını açmış demektir, çünkü bu ikisi, tıpkı batı ile doÄŸu gibi zıttır. Birine yaklaÅŸan diÄŸerinden uzaklaÅŸmış olur.

Hazineler elinde iken, niçin aç durduÄŸu Yusuf aleyhisselama sorulunca, (Tok olunca açları unutmaktan korkuyorum) buyurmuÅŸtur. Atalarımız da, (Tok, açın hâlinden bilmez) demiÅŸlerdir.

Açlığın bir faydası da, insanın ÅŸehvetini kırması, kötülüÄŸü emreden nefse hâkim olmasıdır, çünkü bütün günahların kaynağı ÅŸehvet ve kuvvettir. Bu da çok yemekle meydana gelir.

Zünnûn-i Mısrî hazretleri, (Ne zaman doysam, ya isyanda bulundum veya isyana teÅŸebbüs ettim) buyurmuÅŸtur.

ÂiÅŸe validemiz de, (Ä°lk bid'at, doyasıya yemektir) buyurmuÅŸtur.

(Açlık Allah'ın bir hazinesidir) buyuruluyor. Açlık sayesinde en azından konuÅŸma ve ÅŸehvetler bertaraf edilir, çünkü aç olan bir kimsenin fuzulî konuÅŸma ÅŸehveti harekete geçmez. Böylece dil, gıybet, kötü ve çirkin konuÅŸmak, yalan söylemek, dedikodu gibi âfetlerden kurtulur. Yedi azanın bütün günahlarının sebebi, tokluktan hâsıl olan kuvvettir. Açlık onu bütün bu âfetlerden korur.

Tok olan, çok su içer. Çok su içen ise çok uyur. Çok uyuyanın ömrü zayi olur, teheccüd namazını kaçırır, ahmaklaşır ve kalbi katılaşır.

Harun ReÅŸit dört doktora (SaÄŸlımızı koruyan ve yan etkisi olmayan bir ilaç söyleyin) der. Hintli doktor, (Siyah ihleç) der. Iraklı doktor (Beyaz ReÅŸÅŸad tanesidir) der. Romalı doktor (Sıcak sudur) der. Köylü doktor, (Ä°hleç mideyi buruÅŸturur, beyaz ReÅŸÅŸad tanesi mideyi kaydırır, sıcak su da mideyi gevÅŸetir. Acıkmadan sofraya oturmamak, doymadan kalkmak en uygunudur) der. DiÄŸer doktorlar da bunu tasdik eder.

(Çok yemek, hastalıkların başı, az yemek [perhiz etmek] ilaçların başıdır. Midenin üçte biri yemeklere, üçte biri içeceklere ayrılmalıdır. Üçte birinin hava payı, yani boÅŸ olması en aÅŸağı derecedir) hadis-i ÅŸerifini iÅŸiten gayrimüslim bir doktor, (Yemek hakkında bundan daha iyi bir söz iÅŸitmedim. Bu sözü ancak hikmet ehli bir zat söyleyebilir) der.

(Oruç tutun ki saÄŸlığa kavuÅŸun) hadis-i ÅŸerifi gösteriyor ki, vücut oruç, açlık ve az yemekle hastalıklardan kurtulup saÄŸlığa kavuÅŸur. Çok yiyen çok uyur, çok uyuyanın da ömrü boÅŸa geçmiÅŸ olur. Çok yiyen sarhoÅŸ gibi olur, dimağı yorgunlaşır. Açlık, kalbde incelik doÄŸurur. Hadis-i ÅŸerifte, (Az yiyenin içi nurla dolar ve Allahü teâlâ, az yiyip içen ve bedeni hafif olan mümini sever) buyuruldu. (Deylemî)

Açlıkta arzular kırılır, nefsimiz uysallaşır, serkeÅŸliÄŸi kalkar. Çok yemek, gafleti doÄŸurur. Azgın bir atı zapt etmek zor olduÄŸu gibi, çok yedirmekle azan nefsi zapt etmek de zordur. Hadis-i ÅŸerifte, (Her gün bir defa yemek yenmesi itidaldir) buyuruldu. (Beyhekî)

(Çok yiyip içmek hastalıkların başıdır) Hadis-i ÅŸerifi, hastalıkların çoÄŸunun çok yemekten ileri geldiÄŸini göstermektedir. (Dâre Kutnî)

Bütün bu bilgiler, imtihana girerken oruç tutmamanın dînî yönden de, zekâ yönünden de yanlış olduÄŸunu göstermektedir.