Petrol fiyatları dengelenme sürecinde

Geçen yılın haziran ayından bu yana yüzde 50'den fazla deÄŸer kaybeden ham petrol fiyatlarının 4 günlük yükseliÅŸini sonlandırarak, tekrar düÅŸüÅŸe geçmesi piyasalardaki belirsizliÄŸi daha da artırdı. Salı günü itibariyle 59 dolara kadar çıkan brent tipi ham petrol, dün ABD'deki stokların 30 yılın en yüksek seviyesine ulaÅŸtığının açıklanmasıyla yüzde 7'ye yakın deÄŸer kaybederek, 54,16 dolar seviyesine gerilemiÅŸti.  Chicago merkezli Price Futures Group'un Yatırım Danışmanı Phil Flynn ve Georgetown Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Jean Seznec petrol fiyatlarındaki son dalgalanmayı AA muhabirine deÄŸerlendirdi.  Flynn, petrol piyasasının hafta başında gösterdiÄŸi çarpıcı yükseliÅŸin beklentinin çok üstünde açıklanan stok verisiyle sekteye uÄŸradığını belirtirken, "Bu gerilemeyle bile geçen haftaki taban fiyatın oldukça üstündeyiz. Ben hala petrol fiyatlarının 44 dolarla dibi gördüÄŸünü düÅŸünüyorum. Tekrar bu seviyeyi test edemez miyiz, edebiliriz. Ancak, petrol piyasası kesinlikle en dibi görmüÅŸ gibi iÅŸliyor" dedi. Brent tipi ham petrolün fiyatı, geçen hafta içinde 44 doların altına inerek son 6,5 yılın en düÅŸük seviyesinden iÅŸlem görmüÅŸtü.  Öte yandan, petrol piyasasındaki dinamiklerin büyük bir hızla deÄŸiÅŸebildiÄŸine dikkati çeken Flynn, "Fiyatlar, Avrupa'daki ekonomik karışıklık kötüleÅŸir ya da deflasyonun hız kazanacağına dair korkular artarsa alt üst olabilir. Ama, ben piyasanın en sonunda arz ve talep açısından dengelenme sürecine girdiÄŸini düÅŸünüyorum" ifadelerini kullandı. "Dolar sığınılacak tek liman deÄŸil"  Flynn, petrol fiyatlarının son dönemde azalan yatırımlardan etkilendiÄŸini vurgulayarak, "Büyük enerji ÅŸirketlerinin yatırımlarında milyarlarca dolarlık kesintiye gittiÄŸini ve petrol kuyularının hızla kapatıldığını görüyoruz. Bu geliÅŸmeler, elbette piyasa beklentilerini etkiliyor" ÅŸeklinde konuÅŸtu.  Dünyanın en büyük petrol üreticilerinden BP ve Chevron, geçen yılın son çeyreÄŸine iliÅŸkin gelirlerinin önceki yıla oranla sırasıyla yüzde 20 ve yüzde 30 düÅŸmesinin ardından, 2015'e yönelik sermaye yatırımlarını sırasıyla yüzde 20 ve yüzde 13 azaltma kararı almıştı. Flynn, ham petrol fiyatlarında rol oynayan bir baÅŸka faktörün ise dolardaki dalgalanmalar olduÄŸunu ileri sürerek, ÅŸunları kaydetti: "Dolar diÄŸer ülkelerin para birimlerine yönelik endiÅŸelerle deÄŸer kazanarak, deflasyondan kaçan yatırımcılara sığınacak bir liman oldu. Ancak, merkez bankalarının attığı adımlar deflasyon riskini biraz azalttığından, dolar sığınacak tek liman olma özelliÄŸini yitirdi". Bununla birlikte, dolar ve emtia fiyatları arasındaki negatif iliÅŸkinin parasal geniÅŸleme politikaları nedeniyle daha da hassaslaÅŸtığına iÅŸaret eden Flynn, kurdaki oynaklığın sürmesi durumunda petrol fiyatlarının da dalgalanmaya devam edebileceÄŸi iddiasında bulundu.  "Grevler endiÅŸeye yol açtı" ABD'deki petrol rafinerilerinde 1 Åžubat itibariyle baÅŸlayan grevlere de deÄŸinen Flynn, bu olumsuz geliÅŸmenin piyasalarda endiÅŸeye yol açarak, ülkede galon başına 2 doların altına düÅŸen benzin fiyatlarının son 17 haftanın ilk artışını göstermesine neden olduÄŸunu anlattı.  "Grevdeki rafineriler, ÅŸu anda grev öncesi üretim kapasitelerini korusalar da iÅŸ bırakma eyleminin sürmesi durumunda üretimin düÅŸeceÄŸine yönelik endiÅŸeler var. EÄŸer, grevler diÄŸer rafinerilere ya da petrolle baÄŸlantılı diÄŸer sektörlere yayılırsa üretim ciddi ÅŸekilde etkilenir" deÄŸerlendirmesini yapan Flynn, bu riskin ÅŸimdilik düÅŸük olduÄŸunu dile getirdi.  ABD BirleÅŸik Çelik Ä°ÅŸçileri BirliÄŸi (USW) üyesi 3800 rafineri çalışanı, geçen pazar günü kötü çalışma ÅŸartları ve düÅŸük ücretler gerekçesiyle greve baÅŸlamışlardı. California, Teksas, Kentucky ve Washington eyaletlerindeki 9 ayrı tesiste 4 gündür devam eden iÅŸ bırakma eylemi, ülkede 1980’den bu yana gerçekleÅŸtirilen en büyük grev olarak dikkati çekiyor. ABD genelindeki 65 tesiste çalışan rafineri iÅŸçilerini temsil eden USW, görüÅŸmelerin baÅŸladığı 21 Ocak’tan bu yana Shell'in aralarında Exxon Mobil ve Chevron'un da bulunduÄŸu ÅŸirketler grubunu temsilen yaptığı 5 teklifi de reddetti. Shell'den dün yapılan son açıklamaya göre pazartesi günü sekteye uÄŸrayan görüÅŸmeler halen devam ediyor.   Åžu an da grevde olan 9 tesis, ABD’nin rafineri kapasitesinin yüzde 10’unu oluÅŸtururken, bu oran USW üyelerinin çalıştığı diÄŸer rafinerilerde hesaba katıldığında yüzde 60'ı geçiyor.   "Fiyat 55-59 dolar aralığına yükselecek"  Georgetown Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi Jean Seznec ise petrol fiyatlardaki dalgalanmanın Rusya ve Irak'ın üretiminin beklentilerin altında kalmasından kaynaklandığını ifade etti.  Son bir haftadır yaÅŸanan geliÅŸmelerin "piyasanın temellerindeki bir deÄŸiÅŸimi yansıtmadığını" savunan Seznec, "Piyasada hala arz fazlası var ve dalgalanma bunun sonucu. Fakat, fiyatlar 55-59 dolar aralığına yükselmeli ve yükselecek" dedi.  Seznec, birçok ülke ve ÅŸirketin düÅŸük fiyatlardan yararlanmak amacıyla petrol stoklarını artırmasının da fiyatları etkilediÄŸini sözlerine ekledi.