Prof. Dr. Özdemir: İmsak saatinde tereddüde meydan yok

Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri Bölümü ÖÄŸretim Üyesi Prof. Dr. Sacit Özdemir, "Ä°msak saatlerinin belirlenmesinde fecr anını son derece duyarlı hassas cihazlarla tespit ettik. Saniye mertebesinde duyarlı sonuçlar elde ettik. Bir tereddüde meydan yok. Bu konuda iddiada bulunanlar hiçbir bilimsel veriye dayanmadan konuÅŸmaktadır." dedi.

Ramazanda gündeme gelen imsak tartışmalarına iliÅŸkin AA muhabirine konuÅŸan Prof. Dr. Özdemir, ufuk aydınlanma zamanlarının gözlemsel yolla tespiti konusunda Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığının yürüttüÄŸü gözlemsel proje hakkında bilgi verdi.

Ankara Üniversitesi Astronomi ve Uzay Bilimleri ile Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı Vakit Hesaplama bölümündeki uzmanların ortak bir çalışma yaptığını aktaran Özdemir, bu çalışmada 50 aletsel gözlem, 56 denek gözlemi gerçekleÅŸtirdiklerini bildirdi. Aletsel gözlemlerin 28'ini yatsı zamanında 22'sini imsak vaktinde, denek gözlemlerin ise 35'inin yatsı vaktinde 21'inin ise imsak vaktinde gerçekleÅŸtiÄŸini kaydeden Özdemir, tan ve fecr vakitlerinin ne zaman gerçekleÅŸtiÄŸini veya son bulduÄŸunu belirlemeye çalıştıklarını söyledi.

Gözlemlerin yurt içinde 6 ayrı merkezde, yurt dışında ise 2 ayrı merkezde yaptıklarını belirten Özdemir, ÅŸunları kaydetti:

"Bu gözlemlerimizde imsak anının, güneÅŸin ufkun yaklaşık 18 derece altındayken gerçekleÅŸtiÄŸini kanıtladık. Sayısal olarak bulduÄŸumuz deÄŸer -17,8 derecedir. Bu takvimlerimizde verilen saatle tamamen uyum içindedir. Yatsı vaktinde yaptığımız gözlemlerde de takvimlerimizdeki, ufki aydınlığın kaybolduÄŸu ana denk gelen yatsı vaktiyle tamamıyla uyum içinde çıkmıştır. Bu yönüyle kamuoyu imsak ve yatsı vakitleriyle ilgili Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığımızın yayınladığı yayınladığı takvimlerden en ufak bir ÅŸüphe duymalarına gerek yoktur."

"Fecr vaktinin iki türü var"

"Fecr" vaktinin iki türü olduÄŸunu ifade eden Özdemir, bunlardan birincisinin Fecr-i Kazib denilen yalancı fecr olayı olduÄŸunu, bunun da hadiste belirtildiÄŸi üzere "Kurt kuyruÄŸu ÅŸeklinde diklemesine" bir yapıya sahip olduÄŸunu ifade etti.

Özdemir, Fecr-i Sadık denilen gerçek fecr olayının ise yatay olarak ufukta baÅŸlayan aydınlanma olduÄŸunu kaydederek, Hazreti Muhammed'in oruca baÅŸlama vaktini konu alan ÅŸu hadisini hatırlattı:

"Ä°ki çeÅŸit fecr vardır. Kurt kuyruÄŸu gibi diklemesine olan fecir (Fecr-i Kazib), herhangi bir ÅŸeyi ne helal ne haram kılar. Ufukta geniÅŸliÄŸine/enlemesine yayılan fecre (Fecr-i Sadık) gelince, iÅŸte sabah namazı o vakitte kılınır, oruç zamanı sahur yemeÄŸi de o vakitte haram olur."

"Yalancı fecri, ışık kirliliÄŸi olan bölgelerde görme ÅŸansı yok"

Yalancı fecr denilen olayı, ÅŸehir içerisinde ışık kirliliÄŸi olan bölgelerde görme ÅŸansının olmadığını vurgulayan Özdemir, uzman olmayan kiÅŸilerin bu gözlemleri yapmaları durumunda fecri sadık ile yerel aydınlanmadan kaynaklı ışık kirliliÄŸini birbirinden ayırt edemeyeceklerini söyledi.

Özdemir, 2016'da uydu verilerine dayalı olarak elde edilen "Dünyanın Işık KirliliÄŸi Haritası"na dikkati çekerek, konuÅŸmasına ÅŸöyle devam etti:

"Avrupa kıtasında karanlık bölge kalmamış, ışık kirliliÄŸinden o kadar muzdarip durumda. Bu tür yerlerde bırakın yalancı fecr gözlemini gerçek fecr anını algılamak bile zor bir gözlemdir. Aynı ÅŸekilde Anadolu topraklarında da hiçbir karanlık bölgenin kalmadığını görüyoruz. Biz burada ne kadar gözlem yaparsak yapalım yalancı fecr olayını görme ÅŸansımız bulunmuyor. Nitekim buradaki gözlemlerimizin hiçbirinde de yalancı fecr olayına ÅŸahit olamadık."

"Ä°msak anıyla yüzde 100 uyumlu"

Yaptıkları çalışmalarda imsak vaktini, elde ettikleri eÄŸrilerden çıkardıklarını anlatan Özdemir, "Buradan çıkan sonuç gözlemsel zamanla takvimlerimizde verilen imsak zamanı arasındaki fark sadece 25 saniye çıkmış. Gözlemsel sonucumuz, kesinlikle takvimlerimizdeki imsak anıyla yüzde 100 uyumludur. Bu kadar hassas ve duyarlı ölçümler yapabiliyoruz." dedi.

Özdemir, "Ä°msak saatlerinin belirlenmesinde fecr anını son derece duyarlı hassas cihazlarla tespit ettik. Saniye mertebesinde duyarlı sonuçlar elde ettik. Bir tereddüde meydan yok. Bu konuda iddiada bulunanlar hiçbir bilimsel veriye dayanmadan konuÅŸmaktadır." diye konuÅŸtu.

"Ä°ddialar, güçlü bir bilimsel zemine dayalı deÄŸil"

Ä°msak anı gerçekleÅŸtikten sonra aynen ayette belirtildiÄŸi gibi siyah ip olarak ufku, beyaz ip olarak gökyüzünün alınabileceÄŸini belirten Özdemir, "Gökyüzü her geçen saniye giderek beyazlaÅŸmak suretiyle yatay bir beyaz ipe dönüÅŸmektedir. Ufuk ise karanlığını muhafaza etmek suretiyle aynen bir siyah ip konumundadır. Ayette tasvir edilen sahne aynen burada kaydettiÄŸimiz sahnedir." ifadelerini kullandı.

Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığının takvimdeki saatlerini kabul etmeyen çevrelerin güçlü bir bilimsel zemine dayalı iddiada bulunmadıklarına dikkati çeken Özdemir, fecr zamanına iliÅŸkin çektikleri fotoÄŸrafları kanıt olarak gösterdi.

Özdemir ÅŸöyle devam etti:

"Kendilerince ortaya koydukları ve Din Ä°ÅŸleri Yüksek Kurulunun ifade ettiÄŸi gibi fıkhi zayıf görüÅŸlere dayanarak, bir saat sonrasının imsak olması gerektiÄŸini iddia ediyorlar. Halbuki bu parlama giderek yükselen bir eÄŸilim gösteriyor. Bu olay kesinlikle fecr anının, ufuktaki yatay parlaklığın anını göstermekte. Bazı çevrelerin iddia ettiÄŸi bir saat sonra biz bu resmi çekmiÅŸ olsaydık, fotoÄŸraf makinesindeki bu resim patlamış, aşırı doyuma ulaÅŸmış ÅŸekilde karşımıza çıkıyor. O anının fecr olamayacağı açık ve seçik kanıtlanabilir. Biz o saate kadar gözlemlerimizi dahi sürdüremiyoruz. Fecr anının o an olma ihtimali bilimsel olarak kesinlikle mümkün deÄŸil."

Kameri ayların baÅŸlangıcını tespit etme konusunda önemli bir olay olan "ilk hilalin görünmesi"nin, aletle ya da çıplak gözle görülmesi konusunda bazı fıkhi görüÅŸlerin varlığına iÅŸaret eden Özdemir, Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığı'nın "hükmi ruiyet" yani insan gözü görmese de aletsel görünümü kabul ederek hicri aylara baÅŸlandığını söyledi.

Hilali, insan gözüyle görmenin deÄŸiÅŸken atmosfer ÅŸartlarından dolayı her zaman mümkün olamadığına dikkati çeken Özdemir, "Gözlemsel ve teorik olarak ayın ne zaman gökyüzünde nerede ve hangi evrede bulunduÄŸunu saniye duyarlılıkta hesaplayabiliyoruz." dedi.

"Ramazan bayramına beraber başlayacağız"

Ramazan ayının hilal görünme haritasına bakıldığında Ä°slam ülkeleri arasında ramazan ayına baÅŸlamada bir itilaf görünmediÄŸini dile getiren Özdemir, "Tüm Ä°slam ülkeleri beraber ramazana baÅŸlaması gerekir. Çünkü ramazan ayının hilal görünme haritasına baktığımızda tüm Ä°slam ülkelerinin beraber baÅŸlaması gerektiÄŸi sonucuna ulaÅŸabiliriz. Åževval ayının aynı günde baÅŸlayacağını, ramazan bayramına beraber baÅŸlayacağımızı tahmin ediyorum" yorumunu yaptı.

Bu konudaki en büyük itilafların hilal görünme haritasının batıya kaydığı durumlarda ortaya çıktığını kaydeden Özdemir, o zaman Diyanet Ä°ÅŸleri BaÅŸkanlığının uyguladığı hilalin insan gözüyle görülebilecek konuma geldiÄŸi an devreye girdiÄŸini ifade etti.

Dünyanın küresel bir köye dönüÅŸtüÄŸünü ifade eden

Özdemir, "BaÅŸka bir bölgede hilalin görülmesi baÅŸka bir bölgedeki Müslümanı haberdar etmeye imkan vermekte. O yüzden oradaki Müslüman da hükmü rüyeti kabul etmek suretiyle kameri ayına baÅŸlamasında fıkhi olarak bir sakınca bulunmamakta." dedi.