Ramazan'da seferiyken oruç tutulur mu?

Sual: Seferde olana da Ramazan orucu farz mı?

CEVAPEvet. Ama kazaya bırakması caizdir.

Sual: Seferde oruç tutmak gerekmediÄŸi halde, Ramazan orucunu tutan nafile sevabı mı alır?

CEVAPSeferi olan, Ramazan orucunu tutarsa, farz sevabı alır.

Özürsüz oruç yememeliSual: Devamlı ÅŸehirlerarasında ÅŸoförlük yapanın, oruç tutmaması günah olur mu?

CEVAPÄ°ÅŸi aksatacak zorluk yoksa Ramazan-ı ÅŸerifte oruç tutmak çok sevabdır. Özürsüz oruç tutmamak büyük günahtır. Hadis-i ÅŸerifte buyuruldu ki:(Ramazanda mazeretsiz bir gün oruç tutmayan, bunun yerine bütün yıl boyu oruç tutsa, Ramazandaki o bir günkü sevaba kavuÅŸamaz.) [Tirmizi]

Åžu halde, bir özür olmadan oruç yememeli. Dini bir özrü olanın, orucunu kazaya bırakması caiz olur. Yolculukta sıkıntı olur, iÅŸ aksar veya kazaya sebep olacak bir durum olursa, kazaya bırakmak caiz olur. Hadis-i ÅŸerifte, (Yolculukta [sıkıntı içinde] oruç tutmak, takva deÄŸildir) buyuruldu. (Buhari) [Yolculuk veya sefer demek, 104 km'den uzak yere gitmek üzere yola çıkmaktır. Bunlardan daha kısa yola giden seferi olmaz. Burada takva daha çok sevap kazanmak manasındadır.]

Sual: Yolculukta oruç tutmamaya izin var diye oruca niyetlenmedim. Saat 11’de uçaÄŸa bineceÄŸim için sabah kahvaltımı yapıp yola çıktım. Seferde oruç tutmamak caiz deÄŸil mi?

CEVAPÄ°msak vaktinden önce sefere çıksaydınız, oruca niyet etmeyip sefere çıkınca yiyip içebilirdiniz. Hâlbuki kahvaltı yaptığınız zaman, mukimsiniz ve niyet etmiyorsunuz, yiyip içiyorsunuz, bu yüzden günah oluyor. Niyet edip oruçlu yola çıkacaktınız ve o gün o orucu bozmayacaktınız, yani o gün orucu tutmanız gerekirdi. Niyet etmeden yiyip içtiÄŸiniz için sadece kaza gerekir.

Seferi iken oruçSual: Ä°msak vaktinden sonra sefere çıktığımız için oruca niyet etmiÅŸ oluyoruz. Yani o gün seferde de olsak oruç tutmamız lazım. Ancak, mesela sabah 11’de ABD’ye gitmek üzere uçaÄŸa biniyoruz. Devamlı Batı’ya gittiÄŸimiz için gün, New York’a giderken 7 saat, Los Angeles’ a giderken de 10 saat uzuyor. Bu durumda ne yapmak lazım?

CEVAPOruç tutabilirse sevab kazanır, açlık ve susuzluÄŸa dayanamayıp bozarsa günah olmaz. Seferdeyken, orucu özürsüz bozana kefaret gerekmez.

Sual: Bir kimse, Ramazan orucunu sefere çıkınca sebepsiz bozsa, kaza mı kefaret mi gerekir? Mukim iken orucunu bozup sonra sefere çıksa, kaza mı, kefaret mi gerekir?

CEVAPNiyetli orucu sefere çıkınca bozmak günahtır. Ama günah iÅŸlese de, seferde bozduÄŸu için kefaret gerekmez. EÄŸer mukim iken bozup sefere çıksa, kefaret de gerekir.

Sual: DoÄŸudan batıya uçakla giden oruçlu kimse, orucunu çıktığı ÅŸehre göre mi, yoksa GüneÅŸ’in battığı yere göre mi açacaktır? Abduhcu biri; Kardavî, Hamidullah gibi günümüzde ne kadar mezhepsiz varsa, onların görüÅŸlerini toplamış. Sonra da, (Benim görüÅŸüm de budur) diyerek Hamidullah’ın görüÅŸünü tercih etmiÅŸ. Ä°slam âlimlerinin bu konuda bildirdikleri hükümler yok mu? Niye mezhepsizlerden nakil yapılıyor?

CEVAPMezhepsiz olmanın ÅŸartı, mezhepsizlerden nakildir. Ehl-i sünnet olmanın ÅŸartı da Ä°slâm âlimlerinden nakildir.

Ä°slam âlimlerinin bildirmediÄŸi hiçbir husus yoktur. Din eksik deÄŸildir. Bu konu bütün fıkıh kitaplarında açıklanmıştır. Önce mezhepsizlere bir cevap verelim. Sonra bu sorunun cevabını kitaplardan naklen bildirelim.

Günümüzdeki mezhepsizler, genelde, Åževkânî, Mevdûdî, Kardâvî, Elbânî gibi mezhepsizlerin yazılarını yazıp, (Biz ÅŸu görüÅŸü tercih ediyoruz) derler. Onlara uymadıklarını, kendilerinin de görüÅŸ sahibi olduklarını bildirmeye çalışıyorlar. Halkımız bunlara müctehid taslakları diyor.

Necip Fazıl’ın Baidullah dediÄŸi Mösyö Hamidullah, Ä°slam’a GiriÅŸ isimli bozuk kitabında, fıkıh ilmine aykırı olarak, (Selim akıl sahipleri, bu durumda GüneÅŸ’in batmasını esas almaz, çıktığı ÅŸehrin saatini esas alır) diyor. Bunun yanlış olduÄŸu, bütün fıkıh kitaplarında açıklanıyor.

Mısırlı Desuki isimli bir mezhepsiz ise, (GüneÅŸ’in batması esas alınır) diyor. Bunu, muteber bir eserden alıp söylemiyor, kendi görüÅŸü olarak söylüyor. Hüküm doÄŸru, yani fıkıh kitaplarına uygunsa da, kafadan söylediÄŸi için dinde muteber olmaz.

Mezhepsiz Kardâvî de, (Nasslara göre, GüneÅŸ’in batması esas alınır) diyor. Bu da Desuki gibi Nasslardan kendi anladığını ölçü alıyor. Bir fıkıh kitabından nakletmiyor. Hüküm doÄŸruysa da, nakli esas almadığı için bununki de dinde senet olmaz.

Ezherli baÅŸka bir mezhepsiz ise, (Oruca baÅŸladığı saatten itibaren 12 saat sonra, GüneÅŸ batmasa da, orucunu açar) diyor. Bunun sallaması da, Mösyö’nünki gibi isabetsizdir.

Dikkat edilmiÅŸse, hiçbiri (Åžu mezhepte ÅŸöyledir) demiyor. Hepsi kendisini bir Ä°mam-ı a'zam zannediyor. Birçok hüküm, dört hak mezhepte farklıdır. Hangi mezhebe göre bildirildiÄŸi açıklanmıyor. Ä°slam âlimleri, bir hak mezhebe göre cevap verirken, bu mezhepsizler, (Biz Ä°slam’a göre cevap veriyoruz) diyerek, dört mezhebin hak olduÄŸunu inkâr edip, Dört Ä°mam’ın da Ä°slam’a göre cevap vermediÄŸini vurgulamaya çalışıyorlar.

Hanefî mezhebindeki fıkıh kitaplarının en kıymetlilerinden olan Dürer ve Gurer kitabında Molla Husrev hazretleri buyuruyor ki:Ramazan ayı gelince, oruç tutmak farz olur. Ancak seferî olanın oruç tutması farz deÄŸildir. Kutuplara giden Müslüman, seferî ise oruç tutmaz. Geriye dönünce kaza eder. Gündüzleri 24 saatten daha uzun yerlerde, mesela altı ay gündüz olan yerlerde, oruca saatle baÅŸlanır ve saatle bozulur. Gündüzü böyle uzun olmayan, vakitleri normal teÅŸekkül eden, yani gündüzleri 24 saatten az olan bir ÅŸehirdeki Müslümanların zamanına uyularak oruç tutulur. (Dürer ve Gurer)

Seferde iftar saatiSual: Oruca niyet edip de sonra baÅŸka bir memlekete giden kimse, iftarını hangi yere göre açar? Yani sahurda niyet ettiÄŸi yerin iftar vaktini mi, yoksa gittiÄŸi yerin vaktini mi esas alır?

CEVAPBulunduÄŸu yerin vakti esas alınır. Nereye giderse gitsin, bulunduÄŸu yerde güneÅŸ batınca, yani akÅŸam vakti olunca orucunu açar. Otobüste, arabada veya gemide gidiyorsa, yine bulunduÄŸu yerde iftar vakti olunca orucunu açar. Ama uçaktaysa üstünden geçtiÄŸi ÅŸehri esas alamaz, çünkü bir yerin iftar ve namaz vakitlerinin hesaplanmasında, yükseklik de hesaba katılır. Uçakta GüneÅŸ’in batması çok daha geç olacağı için, iftar vakti de üstünde bulunduÄŸu ÅŸehirden daha sonra olur. Bunun için uçakta olan kimse, güneÅŸin battığını, ufukta kaybolduÄŸunu görmeden orucunu açamaz.

GörüldüÄŸü gibi, iftar vaktinde, oruç açılan yerin zamanı, yani GüneÅŸ’in batması esas alınır. Saate göre hareket edilmez. Dünyanın hangi ÅŸehri olursa olsun, oruçta ve namazda, herkes vardığı ÅŸehrin vaktine göre hareket eder. GüneÅŸ batmadan oruç açılmaz ve akÅŸam namazı kılınmaz. (Nimet-i Ä°slam, Dürer)

EÄŸer çok hızlı giden bir uçak, hiç yere inmeden doÄŸudan batıya gidiyorsa ve bu zaman 24 saatten fazla sürmüÅŸse, mesela 33 saat sürse, o zaman gündüzü 24 saatten az olan bir ÅŸehrin saatine uyulur. Oruç tutulan gün, 24 saatten azsa, GüneÅŸ batana kadar beklemek gerektiÄŸi bütün fıkıh kitaplarında yazılıdır. (Nimet-i Ä°slam, Dürer) 

Kaynak: dinimizislam.com