Rusya ve Çin'in vetoları, Suriye'deki rejimin yargılanmasına engel

Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR), Suriye'deki iç savaş boyunca Rusya ve Çin'in Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) toplantılarında 16 kez veto kullanarak, yüz binlerce sivili katleden Beşşar Esed rejiminin yargılanmasına engel olduğunu belirtti.

Sivillere yönelik hak ihlallerini belgeleyen SNHR, Suriye'de iç savaşın başlamasından bu yana BMGK toplantılarında, Rusya ve Çin'in Esed rejimi lehine kullandığı vetolara ilişkin bir rapor yayımladı.

Buna göre, BMGK toplantılarında Rusya rejim lehine 16 kez veto kullanırken, Çin de olumsuz oy kullandı.

Raporda, iki ülkenin vetoları sonucunda, Esed ve rejiminin sivillere yönelik işlediği suçlar nedeniyle yargılamasının önünün kesildiği belirtildi.

İki ülkenin, Esed lehine kullandıkları vetolar yüzünden yüz binlerce sivilin rejim ve destekçilerinin saldırıları sonucu öldüğü vurgulanan raporda, 150 binden fazla kişinin ise halen rejim zindanlarında bulunduğu kaydedildi.

Rusya ve Çin'in vetoları

AA muhabirinin yaptığı derlemeye göre, 4 Ekim 2011'de BMGK'nin Esed rejimini kınayan ve yaptırım içeren yasa tasarısına olumsuz oy kullanan Çin ve Rusya'nın rejim lehine diğer vetoları ise şu şekilde sıralandı:

4 Şubat 2012'deki 2'nci veto: Suriye'deki şiddetin derhal sona ermesi çağrısında bulunan ve Suriye rejimi tarafından yapılan insan hakları ihlallerini kınayan karar tasarısı, Rusya ve Çin tarafından veto edildi.

19 Temmuz 2012'deki 3'üncü veto: Batılı ülkelerin desteklediği, Esed rejimine karşı yaptırımları öngören BM tasarısı, Rusya ve Çin'in vetosuna takıldı.

22 Mayıs 2014'teki 4'üncü veto: Suriye'de işlenen savaş suçları ve insan hakları ihlallerinin Uluslararası Ceza Mahkemesine (UCM) sevk edilmesi yönündeki karar tasarısı, Rusya ve Çin'in ortak vetosuyla kabul edilmedi.

8 Ekim 2016'daki 5'inci veto: Suriye'nin Halep kentinde çatışmaların durmasını ve askeri uçakların kent üzerinde uçuşuna son verilmesini içeren BMGK karar tasarısı, Rusya tarafından veto edildi.

5 Aralık 2016'ta 6'ncı veto: BM Güvenlik Konseyi'nde Halep'e insani yardım ulaştırılması için çatışmalara 7 gün ara verilmesini isteyen BMGK karar tasarısı, Rusya ve Çin'in ortak vetosuyla reddedildi.

28 Şubat 2017'deki 7'nci veto: Suriye'de kimyasal silah kullandığı tespit edilen Esed rejimine yaptırım uygulanmasını isteyen BMGK karar tasarısı, Rusya ve Çin vetona takıldı.

12 Nisan 2017'deki 8'inci veto: İdlib'in Han Şeyhun ilçesindeki kimyasal silah saldırısını kınayarak saldırının soruşturulmasını isteyen BMGK karar tasarısı, Rusya tarafından veto edilerek kabul edilmedi.

24 Ekim 2017'deki 9'uncu veto: Suriye'de kimyasal silah kullanımını soruşturan BM misyonunun görev süresinin uzatılmasını talep eden karar tasarısı, Rusya tarafından veto edildi.

16 Kasım 2017'deki 10'uncu veto: Suriye'de kimyasal silah kullanımını soruşturan BM misyonunun görev süresinin uzatılmasını öngören tasarı, Rusya tarafından ikinci kez veto edilerek reddedildi.

17 Kasım 2017'deki 11'inci veto: Suriye'de kimyasal silah kullanımını soruşturan BM misyonunun görev süresinin uzatılmasını öngören tasarı, yeniden Rusya tarafından kabul edilmedi.

10 Nisan 2018'de 12'nci veto: Rusya, Suriye'de kimyasal silah kullanımı soruşturması ve sorumluların belirlenmesi için BM mekanizması kurulmasını talep eden tasarıyı veto etti.

19 Eylül 2019'daki 13'üncü veto: Rusya ve Çin, Suriye'nin İdlib kentinde ateşkes ve uluslararası insani hukuka saygı duyulmasını talep eden BMGK tasarısına olumsuz oy kullandı.

20 Aralık 2019'daki 14'üncü veto: Suriye'ye sınır ötesi yardımlar yapılmasına 2014'ten bu yana olanak sağlayan BMGK kararının yenilenmesi Rusya ve Çin'in ortak vetosuna takıldı.

7 Temmuz 2020'daki 15'inci veto: Suriye'de yaklaşık 3 milyon kişiye uluslararası yardımların gönderilmesine imkan tanıyan mekanizmanın yenilenmesi, Rusya ve Çin tarafından veto edildi.

10 Temmuz 2020'daki 16'ncı veto: Rusya ve Çin, Suriye'ye Türkiye üzerinden uluslararası yardımların gönderildiği mekanizmayı ikinci kez veto etti.