Salgının gölgesinde ruh sağlığı

Necmettin Erbakan Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Anabilim Dalı bünyesinde, Prof. Dr. Mehmet Ak’ın danışmanlığında Dr. Melike Kazan tarafından gerçekleştirilen tez çalışması, pandemi dönemi ile pandemi öncesindeki intihar vakalarını çeşitli yönlerden inceleyerek dikkat çekici ve önemli bulgular ortaya koydu. Bu araştırma, intihar vakalarının demografik özelliklerini, intihar nedenlerini ve ilgili diğer faktörleri analiz ederek, pandeminin intihar oranları üzerindeki etkilerini değerlendirmeyi amaçladı.

Çalışma kapsamında, intihar olaylarının detaylı bir şekilde ele alındığı “psikolojik otopsi” yöntemi kullanıldı. Bu yöntem, intihar eden bireylerin yaşam öykülerine, psikolojik durumlarına, sosyal çevrelerine ve olay anındaki durumlarına ilişkin derinlemesine bilgi edinmeyi sağlayarak, vakaların ardındaki nedenleri daha iyi anlamaya yardımcı oldu. Araştırmada, pandeminin bireylerin ruh sağlığı üzerindeki etkileri detaylı olarak incelendi ve bu süreçte yaşanan sosyal izolasyon, ekonomik zorluklar ve belirsizliğin intihar oranlarına katkıda bulunup bulunmadığı değerlendirildi. Elde edilen bulgular, pandemi sürecinin intihar vakalarının sayısında ve özelliklerinde belirgin değişimlere yol açabileceğini gösterdi. Araştırma, intihar vakalarının nedenlerinin pandemi öncesi döneme kıyasla çeşitlilik gösterdiğini ve sosyal destek sistemlerinin bu süreçteki kritik önemini ortaya koydu.

11 Mart 2018- 11 Mart 2022 tarihleri arasında Konya ilinde gerçekleşen tamamlanmış intihar vakaları dahil edildiği ve 11 Mart 2020 ve sonrası pandemi dönemi kabul edilen araştırmada: Pandemi döneminde tamamlanmış intihar vakalarında anlamlı bir artış olduğu ve insidans hızının yüzde 25 artış gösterdiği saptandı.

ÜNİVERSİTE MEZUNLARININ SAYISI DİKKAT ÇEKTİ

İntihar ederek hayatını kaybedenler içinde üniversite mezunu bireylerin oranının arttığı görüldü (yüzde 3,23 ve yüzde 13,67). Pandemi döneminde kumar kaynaklı borç oranı anlamlı bir şekilde yükseldi (yüzde 0,81 ve yüzde 8,03). Toplam psikiyatrik hastalık oranında anlamlı bir artış yaşandığı (yüzde 55,56 ve yüzde 67,36), özellikle alkol ve madde kullanım bozukluklarının artış gösterdiği saptandı (yüzde 5,51 ve yüzde 17,65). Ayrıca, psikiyatrik hastalığı olan bireyler arasında hiç tedavi almayanların oranının arttığı görüldü (yüzde 13,39 ve yüzde 28,57). İntihar yöntemi olarak ateşli silah kullanımının istatistiksel olarak anlamlı olmasa da artış gösterdiği (yüzde 23,60 ve yüzde 31,71), intihar eylemi öncesinde ve sonrasında yardım arama davranışının azaldığı (yüzde 14,63 ve yüzde 6,43) görüldü. Pandemi dönemindeki tamamlanmış intihar vakalarının büyük çoğunluğunda uyku düzeninde değişiklikler görüldüğü (yüzde 56,93) ve vakaların yüzde 44,93’ünün pandemi sürecinde maddi kayıp yaşadığı tespit edildi. Araştırmacılar pandemi sürecinin intihar davranışıyla ilişkili riskleri artırdığı ve yeni risk faktörleri ortaya çıkardığını, psikiyatrik bozukluğu olan bireylerin pandemi koşullarına daha duyarlı olduğunu ve destek hizmetlerinin önemini vurgulandı. 

DİJİTALLEŞMEDE ACI GERÇEK

Ayrıca dijitalleşme ile birlikte çevrimiçi kumar oyunlarına yönelim artmış ve bu durumun ekonomik bozulmaların da etkisi ile büyük kayıplara ve intihar davranışına yol açtığı vurgulandı. Bundan sonra yaşanacak pandemi dönemlerinde fiziksel sağlık kadar ruh sağlığı alanındaki tedbirler ve hizmetler açısından dikkatli olunması gerekliliğini vurgulayan araştırmacılar, izolasyon ve kapanma tedbirlerinin insanların ruh sağlığını önemsememesi ya da yardım almasını zorlaştırması nedeniyle tedavi süreçlerinin aksayabileceği, evde vakit geçirmenin uyku düzenini bozabileceği, ekonomik zorluklar ve dijitalleşme ile kumara yönelimin artmasının kişiyi intihara sürükleyebildiğinin unutulmayarak tedbirlerin alınması gerektiğini ifade ettiler.