Tedavici edici baharat: Safran

Antik çaÄŸlarda safranın aÄŸrıyı, sindirim sorunlarını ve hatta yüksek tansiyonu tedavi etmek için kullanıldığını belirten Kandıralı, “Günümüzün en pahalı baharatlarından biridir. Crocus sativus bitkisinden elde edilir ve 150’den fazla bilinen uçucu bileÅŸikler içerir. En iyi bilenen bileÅŸikler krosin ve safranaldır, her ikisi de terapötik (tedavi edici) olarak kullanılmaktadır. Safran karotenoidlerden zengindir. Ä°ki ana karotenoidi krosin ve krosetindir, besinlere zengin sarı bir renk vermektedir. AraÅŸtırmalar anti kanser özelliklere sahip olduÄŸunu göstermektedir. Çalışmalarda safranın prostat ve meme kanserine karşı anti proliferatif (çoÄŸalmayı önleyici) etkisi olduÄŸu saptanmıştır. Ayrıca lösemi hücrelerinin büyümesini baskıladığı ve akciÄŸer kanserine karşı pro apoptotik (programlanmış hücre ölümünü uyaran) etkisi olduÄŸu bulunmuÅŸtur” dedi.

Safranın iÅŸtahı düzenleyici özelliÄŸinin de bulunduÄŸunu ifade eden Uzman Diyetisyen Åžebnem Kandıralı, “Kilo vermeye çalışanlar safran özünü deneyebilir. Besin isteklerini moleküler düzeyde ortadan kaldırdığı gözlenmiÅŸtir. Plasebo kontrollü çift kör bir çalışmada safran özü alan kadınlarda atıştırma ataklarının sayısı yüzde 55 oranında azaldığı saptanmıştır. Buna ek olarak 8 hafta boyunca ortalama 1 kilogram kayıp saÄŸladığı gözlenmiÅŸtir. Safran, beynin serotonerjik sistemini hedefleyerek atıştırma arzusunu ortadan kaldırmaktadır. Bu sistem iÅŸtah, ruh hali ve hatta ÅŸeker isteÄŸini etkilemektedir. Safranın anti depresan etkileri vardır. Geleneksel Pers tıbbında safran anti depresan olarak kullanılmaktaydı. Güncel çalışmalar safranın ruh halini iyileÅŸtirmeye faydası olduÄŸunu onaylamaktadır. 6 haftalık bir çalışmada hastalar günlük 30 mg safran özü almışlardır. AraÅŸtırmacılar depresyon belirtilerinin önemli ölçüde azaldığını saptamış, hafif ve orta seviyede depresyon durumları için tavsiye edilebilecek bir tedavi olduÄŸunu öne sürmüÅŸtür. Safranın hafif ve orta dereceli depresyonda genel olarak kullanılan depresyon ilacı ile eÅŸit etkili olduÄŸu gösterilmiÅŸ ve ortaya çıkan cinsel yan etkileri de hafiflettiÄŸi saptanmıştır. Safran hafıza fonksiyonları arttırır. Hayvan çalışmaları safranın demans ve hafıza kaybına karşı güçlü bir etkiye sahip olduÄŸunu göstermektedir. Safran özü verilen yaÅŸlı farelerde öÄŸrenme kapasitesi ve hafızada iyileÅŸmeler gözlenmiÅŸtir. Buna ek olarak yetiÅŸkin farelerde safran asetilkolini yıkan asetilkolintransferaz enzimini engellemektedir. BiliÅŸsel faydaları Alzheimer hastalarında görülmüÅŸtür. Yapılan klinik bir çalışmada hafif ve orta dereceli Alzheimer hastalarında geleneksel olarak kullanılan Alzheimer ilacı kadar yararlı olduÄŸu gösterilmiÅŸtir. Safranın yan etkileri ve güvenirliliÄŸi çoÄŸu birey için 6 hafta kadar ağız yoluyla alındığında güvenlidir. Bazı olası yan etkileri ağız kuruluÄŸu, anksiyete, baÅŸ dönmesi, uyuÅŸukluk, bulantı, iÅŸtah deÄŸiÅŸikliÄŸi ve baÅŸ aÄŸrısı olabilir. Bazı kiÅŸilerde alerjik reaksiyonlar ortaya çıkabilir. Ağız yoluyla yüksek miktarlarda alındığında zehirlenmeye, cilt, göz, mukoza zarlarında sararmalara, kusma, baÅŸ dönmesi, kanlı ishal, burun, dudaklar ve göz kapaklarında kanama ve uyuÅŸmaya neden olmaktadır. 12-20 gram gibi dozlar ölüme neden olur. Depresyon ve Alzheimer gibi rahatsızlıklarda günlük kullanım 30 mg’ı geçmemelidir.”