Türkiye 2019da ihracatla büyüyecek

ANKARA (AA) Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe BaÅŸkanlığınca hazırlanan 2019 Yılı CumhurbaÅŸkanlığı Yıllık Programının onaylanmasına iliÅŸkin karar Resmi Gazetenin mükerrer sayısında yayımlandı.

Buna göre, Yeni Ekonomi Programı (YEP) kapsamında açıklanan 20192021 Orta Vadeli Programıyla (OVP) öngörülen makroekonomik dengelenme sürecine yönelik politika ve tedbirlerin hızlı ve etkin bir ÅŸekilde hayata geçirilmesi hedefleniyor.

Kısa vadede fiyat istikrarının ve finansal istikrarın yeniden tesis edilmesi, ekonomide dengelenmenin ve bütçe disiplininin saÄŸlanması, orta vadede sürdürülebilir büyüme ve adaletli paylaşıma yönelik ekonomik deÄŸiÅŸimin gerçekleÅŸtirilmesinin amaçlandığı OVPnin ilk yılında, GSYH büyüme hızının yüzde 2,3 olarak gerçekleÅŸmesi, katma deÄŸerin ise tarım sektöründe yüzde 1,5, sanayi sektöründe yüzde 1,6, hizmetler sektöründe (inÅŸaat dahil) yüzde 2,6 oranında artacağı tahmin ediliyor.

Ä°stihdam açısından bakıldığında ise önümüzdeki yıl, ekonomideki dengelenme süreci ve bu sürecin ima ettiÄŸi düÅŸük büyüme oranları çerçevesinde istihdam artışının bir miktar hız keserek bir önceki yıla göre 439 bin kiÅŸi artacağı, iÅŸsizlik oranının ise yüzde 12,1e yükseleceÄŸi öngörülüyor. Ä°ÅŸ gücüne katılma oranının yükseliÅŸini sürdürerek 2019 yılında 0,5 puan artışla yüzde 53,7ye ulaÅŸması bekleniyor.

Büyüme ihracat kaynaklı olacak

Programda 2019 yılında ekonominin genel dengesine iliÅŸkin beklentilere de yer verilirken, yüzde 2,3 olması hedeflenen 2019 GSYH büyümesinin özellikle mal ve hizmet ihracatı kaynaklı olması tahmin ediliyor. Ayrıca göreceli olarak azalmakla birlikte tüketimin büyümeye pozitif katkısının devam etmesi de öngörüler arasında yer alıyor.

Özel kesim tüketim harcamalarında 2018e göre yüzde 2,1, kamu kesimi tüketim harcamalarında ise yüzde 1,1 artış yaÅŸanması beklenirken, özel kesim sabit sermaye yatırımlarının yüzde 2 artacağı, kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının ise yüzde 36,1 azalacağı tahmin ediliyor.

Beklentiler çerçevesinde 2019 yılı GSYH büyümesine; özel tüketim 1,3 puan, özel kesim sabit sermaye yatırımları ise 0,5 puan katkı yapacak.

Bu dönemde kamu tüketimi büyümeye 0,1 puan, kamu kesimi sabit sermaye yatırımları büyümeye negatif 1,4 puan katkı yapacak. GSYH büyümesine net mal ve hizmet ihracatının katkısı ise ekonomik dengelenmenin de bir sonucu olarak 1,5 puan olacak.

Kamu kesimi sabit sermaye yatırımları azalacak

Yatırımlar tarafına bakıldığında kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının alınan harcama tedbirleri neticesinde 2019da reel olarak yüzde 36,1 azalacağı öngörülüyor.

Bu dönemde, cari fiyatlarla kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının yüzde 43ünün merkezi yönetim bütçesi kapsamındaki idareler, yüzde 44,7sinin mahalli idareler, yüzde 11,6sının iÅŸletmeci KÄ°Tler, yüzde 0,11inin özelleÅŸtirme kapsamındaki kuruluÅŸlar, yüzde 0,6sının döner sermayeli kuruluÅŸlar ve sosyal güvenlik kuruluÅŸları tarafından gerçekleÅŸtirilmesi bekleniyor.

Cari fiyatlarla kamu kesimi sabit sermaye yatırımlarının gelecek yıl tarım, ulaÅŸtırma, eÄŸitim ve diÄŸer hizmetler alt sektörlerinde yoÄŸunlaÅŸması tahmin edilirken, özel kesim sabit sermaye yatırımlarının reel olarak yüzde 2 artış göstereceÄŸi öngörülüyor. Özel kesim sabit sermaye yatırımlarının imalat sanayisi, ulaÅŸtırma ve konut alt sektörlerinde yoÄŸunlaÅŸması, bunun yanı sıra turizm sektörünün payının yüzde 3,6 seviyelerine kadar artması tahmin ediliyor.

Program dönemi sonunda kamu sabit sermaye yatırımlarının GSYH içerisindeki payının yüzde 2,8, sermaye giderlerinin Merkezi Yönetim Bütçesi içerisindeki payının ise yüzde 5,7 olması hedefleniyor.

KÖÄ° yatırımlarında mali denge gözetilecek

Programa göre, kamuözel iÅŸbirliÄŸi (KÖÄ°) yatırımlarında sözleÅŸmelerden doÄŸacak yükümlülüklerin kamu mali dengeleri üzerindeki etkileri göz önünde bulundurulacak, proje süreçleri bütüncül olarak ele alınacak ve planlama, etüt, ihale, sözleÅŸme gibi uygulama öncesi hazırlık süreçlerinin kalitesi artırılacak.

Bu amaçla baÅŸlatılan ve süreçlerin uluslararası uygulama örnekleri de dikkate alınarak iyileÅŸtirilmesini hedefleyen kamuda KÖÄ° kapasite geliÅŸtirme projesi tamamlanacak, projelerin izlenmesi ve deÄŸerlendirilmesi etkin ÅŸekilde devam ettirilecek. KÖÄ° yönteminin, yatırımların gerçekleÅŸtirilmesinde maliyet etkinliÄŸi saÄŸladığı durumlarda tercih edilmesine özen gösterilecek, muhtemel yük, getiri ve sorumlulukların kamu ile özel kesim arasında dengeli bir ÅŸekilde paylaşılmasına dikkat edilecek.