Uzmanlara göre Hafter'in 'devlet başkanlığı' iddiası ters tepecek

Kuzey Afrika araştırmacısı Nebahat Tanrıverdi Yaşar, yaptığı açıklamada, Hafter'in darbe konuşmasının sahadaki gelişmelere verilen bir cevap olduğunu söyledi. 

Son bir haftada bölgede önemli gelişmeler yaşandığına dikkati çeken Yaşar, Hafter milislerinin kontrolündeki Vatiye Hava Üssü'ne yönelik UMH'nin operasyonlarının yoğunlaşmasının ardından Hafter'i destekleyen Zintan kent güçlerinin artık bu desteği vermeyeceklerini açıkladıklarını hatırlattı.

Yaşar, bu hafta Sirte'de bazı grupların devrik lider Muammer Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam Kaddafi yanlısı gösteriler gerçekleştirdiğini anımsatarak, "2019 sonu itibarıyla Hafter blokuna yeni dahil olan Kaddafi yanlısı aşiret ve grupların olası muhalefeti Hafter açısından kaygı verici. Hafter yaptığı hamleyle yükselen bu muhalif seslere karşı elini güçlendirmek istedi." dedi.

Sahada coğrafi konumuyla stratejik güce sahip Zintan kent güçlerinin UMH lehine taraf değiştirmesinin Libya'nın batısında bazı bölgelerin UMH güçlerine geçmesi anlamına geleceğini belirterek Yaşar, "Ayrıca Terhune cephesinde de Hafter güçleri zor durumda kalacaktır. Seyfülislam Kaddafi üzerinden çıkan tartışma ile Hafter'in güç kaybetme korkusundan dolayı öyle bir kararı almış olabilir." diye konuştu.

Hafter cephesinde muhalif sesler

Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih ile Hafter arasında siyasi gerilim olduğunun gözlemlendiğine işaret eden Yaşar, "Salih'in Libya Ulusal Ordusu (LUO) güçlerinin Trablus taarruzunda başarısız olması ile siyasi müzakerelere dönme ihtimali bu gerilimin tırmanmasına neden oldu. Bu da dışarıdan Hafter'e karşı bir muhalif ses olarak yorumlanıyor." ifadesini kullandı.

Hafter'in bu açıklamayla içerisindeki gruplara karşı güç gösterisi yapmak istediğine dikkati çeken Yaşar, şunları dile getirdi:

"Bu UMH'ye karşı yapılan bir açıklama değil. Kendi iç ittifaklarının kırılgan bir hal almasından dolayı Hafter, böyle bir darbe yaptı. Bu darbe ile kendi kırılgan yapısındaki muhalif sesleri bastırma amacı taşıyor. Önümüzdeki dönemde kendi içindeki aktörlerin ne cevap vereceği çok önemli. Kendi içindeki kırılgan yapı daha da derinleşebilir. Hafter yanlılarının kendi iç tartışmalarının derinlik kazanması halinde, UMH sahada daha da güçlenebilecektir."

"Trablus Hükümeti, Libya'nın bölünmesine izin vermemeli"

Orta Doğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Başkanı Prof. Dr. Ahmet Uysal, Hafter'in Trablus'u ele geçiremeyince böyle bir hamleye başvurduğunu belirterek, Hafter'in yıllardır "darbeci ve diktatör" mantığıyla hareket ettiği için Libya halkını ikna edemediğini söyledi.

Libya halkında Hafter'e karşı güçlü bir direnç olduğuna dikkati çeken Uysal, şöyle devam etti:

"Hafter, dış destek almasına rağmen 2 senedir tüm Libya'nın kontrolünü ele geçirmeye çalışıyordu ancak başaramadı. Aslında bugün Birleşmiş Milletler tarafından tanınan Trablus’ta uzlaşı hükümeti hem Hafter’in de kabul ettiği ortak bir hükümetti. Hafter tarafı da buna destek vermişti. Daha sonra anlaşmaya uymayarak hükümeti devirmeye kalktı ve başarısız oldu. Ancak şimdi de imzalanan ortak anlaşmayı iptal ettiğini söyleyerek daha önce fiilen yaptığı hukuksuzluğu ilan etme yoluna gidiyor. Bu bir darbedir ve sadece bölgedeki çatışmayı arttıracaktır.”

Hafter'in, Mısır, Fransa, Birleşik Arap Emirlikleri'nin desteğiyle kendi hakim olduğu bölgeleri ayrı bir devlet yapmaya çalıştığını belirten Uysal, şöyle devam etti:

"Hafter elindeki silahla Libya'yı bölmek istiyor. Trablus hükümeti buna izin vermemeli. Libya bölünürse Arap dünyası daha da bölünmüş hale gelir. 22 tane Arap devleti var. Bölünmek demek kolay lokma haline gelmek, acziyet demektir. Bu Arap dünyasının derdine deva olmaz, bölgenin istikrarına zarar verir ve Libya'nın yer altı kaynakları dış güçler tarafından sömürülür. Ayrıca ömrünce başarısız olmuş bir askerden devlet başkanı da olmaz, Libya’nın doğusunda devlet de kuramaz."

Sisi modeli bir darbe

Orta Doğu Uzmanı Ali Semin de Hafter'in bu hareketinin Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi modeli bir darbe olduğunu, Hafter'in, Sisi gibi içeriden devlet mekanizmalarına sahip olmadığı için darbesinin başarısız olacağını, bu tek taraflı hamlenin sadece ülkedeki iç savaşı tırmandıracağını ifade etti.

Yerel ve küresel güçlerin vereceği tepkinin Hafter'in ve bölgenin kaderini etkileyeceğine dikkati çeken Semin, Hafter'in uluslararası toplumdan destek almasının zor olduğunu hatırlatarak, şu değerlendirmelerde bulundu:

"Tobruk hükümetinin içinde Hafter'e aykırı seslerin, UMH'ye katılma çağrısı yaptığı biliniyor. Hafter, görüş ayrılıklarının kuvvetlenmesini istemediği için böyle bir hamle yapmış olabilir. Ayrıca Hafter son zamanlarda kendi bölgelerindeki çatışmalarda ciddi kayıp verdi. UMH Başbakanı Fayiz es-Serrac'ın söylediği gibi Hafter bu hareketle kendi başarısızlığını örtmek istiyor."