2023 TAKVİM YILINDA ELDE EDİLEN ÜCRETLERİN BEYANI
13 Şubat 2024, Salı 00:01Yıllık beyan dönemi geldi çattı. 2023 takvim yılında elde edilen kazanç ve iratlar, 1 Mart 2024 tarihinden itibaren beyan edilmeye başlanacak, beyanname vermek için son tarih ise 1 Nisan 2024 tarihi olacaktır.
Gelir vergisi mükelleflerinden olan ücretlilerin gelirleri her ne kadar işverenlerinin ücret ödememeleri sırasında uyguladıkları gelir vergisi kesintilerinden oluşsa da bazı özellikli durumlarda ücret geliri elde eden çalışanların da yıllık gelir vergisi beyannamesi vermesi gerekebilmektedir.
2023 takvim yılında elde edilen ücretlerin; gelir vergisi tevkifatı yapılıp yapılmadığı, yıl içerisinde tek işverenin ya da birden fazla işverenin yanında çalışılıp çalışılmadığı ve diğer özellikli durumları da göz önünde bulundurarak beyan edilip edilmeyeceğine bir bakalım.
1. Gelir Vergisi Tevkifatı Yapılmayan Ücretler
Tevkif suretiyle vergilendirilmemiş ücret gelirleri, asgari ücretin yıllık net tutarını, bir başka ifadesiyle gelir vergisi matrahını aşması halinde beyan edilmektedir. 2023 yılının ilk altı ayında asgari ücretin net tutarı 8.506,80 TL, ikinci altı ayında ise 11.402,32 TL olduğu için 2023 takvim yılında elde edilen ve tevkifata tabi tutulmamış ücret gelirlerinin toplamı 119.454,72 TL’yi aşmıyorsa Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/18. Maddesinde yer alan asgari ücret istisnası sebebiyle bu tutardaki tevkifatsız ücretler istisna olacak ve beyanname verilmeyecektir. Bu tutarı aşan tevkifata tabi tutulmamış ücret gelirleri ise mükelleflerce yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecek, asgari ücret istisnasından ise beyanname üzerinde faydalanılacaktır.
Bu nedenle tevkifatsız ücret gelirleri için yıllık beyanname verilmesi durumunda asgari ücrete isabet eden vergi tutarı, beyanname üzerinde hesaplanan vergiden mahsup edilecektir.
2. Gelir Vergisi Tevkifatı Yapılan Ücretler
Ücret gelirlerinin vergilendirme usulü esas itibariyle tevkifat (stopaj) müessesesidir. Çalışanlara, ifa ettiği hizmeti karşılığı işverenlerce yapılacak ücret ödemesi sırasında içinde bulunulan dönem dikkate alınarak gelir vergisi kesintisi yapılmaktadır. Böylece ücretlilerin gelir vergisi kaynağında kesilmekte ve bu vergileme nihai vergileme olmaktadır.
Tevkifat müessesesi ile vergilendirilen ücretlerin ise bazı şartların gerçekleşmesi halinde ücretliler tarafından da ayrıca beyan edilmesi gerekmektedir. Elde edilen tevkifatlı ücretlerin tek işverenden veya birden fazla işverenden elde edilmesi halinde hangi şartların gerçekleşmesi ile beyan edilmesi gerektiğini inceleyelim.
2.1. Tek İşverenden Ücret Elde Edilmesi
2023 takvim yılında tek bir işverenin yanında çalışılması karşılığında elde edilen tevkifata tabi tutulmuş ücret gelirinin tutarı 1.900.000 TL’yi aşmamışsa, işverenler tarafından dönem içerisinde ücret ödemeleri sırasında yapılan gelir vergisi kesintileri ücretliler açısından nihai vergileme olacak ve yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmeyecektir. Tek işverenden elde edilmiş ve tevkifata tabi tutulmuş ücret gelirinin bu tutarı aşması halinde ise ücretliler tarafından yıllık beyanname ile beyan edilmesi gerekmektedir. Beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden ise işverenlerce dönem içerisinde tevkif edilen gelir vergisi mahsup edilebilmektedir.
Örnek: 1- Meva Hanım’ın, 2023 takvim yılında tek bir işverenin yanında çalışması karşılığında elde ettiği ücretinin aylık gelir vergisi matrahı 60.000 TL’dir. Ücret ödemesi sırasında işvereni tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılan Meva Hanım’ın elde ettiği ücretinin yıllık matrahı (60.000 TL × 12 ay = 740.000 TL) 1.900.000 TL’yi aşmadığından ayrıca yıllık beyanname verilmeyecektir.
Örnek: 2- Ziya Bey’in, 2023 takvim yılında tek bir işverenin yanında çalışması karşılığında elde ettiği ücretinin aylık gelir vergisi matrahı 170.000 TL’dir. Ücret ödemesi sırasında işvereni tarafından gelir vergisi tevkifatı yapılan Ziya Bey’in, elde ettiği ücretinin yıllık matrahının (170.000 TL × 12 ay = 2.040.000 TL) 1.900.000 TL’yi aşması sebebiyle yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekecek olup yıl içinde işveren tarafından tevkif edilen gelir vergileri, beyanname üzerinde hesaplanan gelir vergisinden mahsup edilebilecektir.
2.2. Birden Fazla İşverenden Ücret Elde Edilmesi
Gerek yıl boyunca aynı anda birden fazla işverenin yanında çalışılsın gerekse de yılın bir bölümünde bir işverenin diğer bölümünde ise başka bir veya birden fazla işverenin yanında çalışılsın, elde edilen ücret gelirleri “birden fazla işverenden elde edilen ücret” olarak kabul edilmektedir.
Birden fazla işverenden elde edilmiş ve tevkifata tabi tutulmuş ücret gelirleri için birinci ücretin hangisi olacağı mükellefler tarafından serbestçe belirlenecektir. 2023 takvim yılında birden fazla işverenden elde edilen tevkifata tabi tutulmuş ücretlerde; birinci ücret haricindeki ücretlerin toplamı 150.000 TL’yi aşıyorsa beyanname ile beyan edilecek, bu tutarın aşılmaması halinde ise ücretliler tarafından beyanname verilmeyecektir. Tabi bu noktada dikkat edilmesi gereken husus ise birden sonraki ücretlerin toplamının 150.000 TL’yi aşmamasına rağmen 2023 takvim yılında elde edilen birinci ücret de dahil tüm ücretlerin toplamı 1.900.000 TL’yi aşıyorsa tüm ücretlerin yıllık beyanname ile bildirilmek zorunda olduğudur.
Örnek: 3- Suna Hanım, 2023 takvim yılında üç farklı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretleri üzerinden gelir vergisi tevkifatı yapılmıştır. Elde ettiği ücretlerin yıllık matrahı 70.000 TL, 35.000 TL ve 100.000 TL’dir. Suna Hanım, birinci ücretini serbestçe belirleyecektir. Birinci ücretin 100.000 TL seçilmesi halinde birden sonraki ücretlerin toplamı 105.000 TL olacak ve bu tutarın 150.000 TL’yi aşmaması ve aynı zamanda da tüm ücretlerin toplamının (205.000 TL) 1.900.000 TL’yi aşmaması sebebiyle elde edilen ücretlerin yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekmeyecektir.
Örnek: 4- Ali Bey’in 2023 takvim yılında elde ettiği ücretlerin yıllık matrahı 120.000 TL, 65.000 TL ve 160.000 TL’dir. Birinci ücret olarak 160.000 TL’yi seçen Ali Bey’in birden sonraki ücretlerinin toplamının (185.000 TL) 150.000 TL’yi aşması sebebiyle elde ettiği ücretlerin tamamı (345.000 TL) yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilecektir. Yıllık beyanname ile beyan edilen ücretler üzerinden hesaplanacak gelir vergisinden ise dönem içerisinde işverenler tarafından yapılan gelir vergisi tevkifatları mahsup edilebilecektir.
Örnek: 5- Deniz Hanım’ın 2023 takvim yılında elde ettiği ücretlerin yıllık matrahı 1.830.000 TL, 75.000 TL ve 60.000 TL’dir. Birinci ücret olarak 1.830.000 TL’yi seçen Deniz Hanım’ın birden sonraki ücretlerinin toplamı (135.000 TL) 150.000 TL’yi aşmasa da, elde ettiği tüm ücretlerinin toplamının (1.965.000 TL) 1.900.000 TL’yi aşması sebebiyle elde edilen tüm ücretlerinil (1.965.000 TL) yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir. Yıllık beyanname ile beyan edilen ücretler üzerinden hesaplanacak gelir vergisinden ise dönem içerisinde işverenler tarafından yapılan gelir vergisi tevkifatları mahsup edilebilecektir.
Yorum Yazın
E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişdir.