AYRINTILI (DETAYLI) ULTRASON

İKİNCİ DÜZEY (İLERİ DÜZEY) ULTRASONOGRAFİ:

Gebeliğin 18-23 gebelik haftaları arasında her gebe  ultrasonografik olarak ayrıntılı bir şekilde incelenmelidir. Riskli olup olmadığına bakılmaksızın tüm gebelere  yapılması gerekir.Ayrıntılı ultrasonografi veya detaylı ultrasonografi veya ileri düzey (ikinci düzey) ultrasonografi aynı anlamdadır.

3 boyutlu ultrasonografi veya 4 boyutlu ultrasonografi bunlarla aynı anlama gelmez ancak halk arasında çoğunlukla aynı sanılır. Ayrıntılı ultrasonografi esas olarak 2 boyutlu olarak yapılır. Ayrıntılı ultrasonografide önemli olan ultrason cihazının 3 veya 4 boyutlu olması değildir, hatta 3-4 boyutlu olmasa da olur. Ayrıntılı ultrasonografide önemli olan bu konuda deneyimli bir uzmanın (genellikle perinatoloji, kadın doğum uzmanı veya radyoloji uzmanı) değerlendirmesidir.

Normal gebelik takibinde kadın doğum uzmanları tarafından 18-23 haftalar arasında fetal anomali taraması yapılır. Fetal anomali taraması (birinci düzey ultrasonografi) normal, risksiz her gebelikte bebekte bir doğumsal kusur (anomali) varlığını araştırmak amacıyla yapılır. Fetal anomali taramasında bir risk veya şüphe saptandığında ayrıntılı inceleme için hasta detaylı (ikinci düzey) ultrasonografi incelemesine sevk edilir. Burada perinatoloji uzmanı tekrar inceler ve aileye bebeğin durumu hakkında ayrıntılı bilgi verir.

Detaylı ultrasonografi 18-23 haftalar arasında uygulanabilir ancak sıklıkla 17-18. haftalarda uygulanır. İnceleme yaklaşık 15-20 dakika sürer. Bazen bir şüphe varlığında 3-4 hafta sonra tekrar ultrasonografi yapılır ancak bir şüphe veya risk saptanmamışsa normalde gebelikte 1 kere yapılır, tekrar yapılmaz. Bu incelemeye, ikinci trimester ultrasonografi taraması, ayrıntılı fetal inceleme, detaylı fetal anatomik inceleme gibi değişik isimler verilmektedir. Halk arasında ise renkli ultrason gibi yanlış bir isimlendirmesi de vardır. Halk arasında üç boyutlu dört boyutlu ultrasonodrafi  denmektedir.  Ancak ayrınıtlı ultrasonografi için üç ya da dört boyut  gerekli değildir. Bu konuda uzman bir hekim tarafaonofından bebeğin iki boyutlu dediğimiz irilmasisdndirultrasonografi ile ayrıntılı bir şekilde değerlendirilmesidir.

Detaylı ultrasonografi 18-23. haftalar arasında yapılabilir. Bu dönemde bebek ve organları yeterince büyümüştür ve daha iyi görüntü elde etmek için bebeğin çevresindeki su miktarı boldur. Bu dönemde yapılmasının bir başka nedeni de olası bir anomali saptanması durumunde gebeliğin sonlandırılması açısından çok geç kalınmış olmamasıdır. Değerlendirmenin sağlıklı yapılabilmesi için teknik özellikleri üstün olan bir ultrason cihazının kullanılması uygun olur.

Detaylı ultrasonografinin bu konuda özel eğitim almış kişiler tarafından yapılması idealdir.

Detaylı ultrasonografinin amacı bebekte görülebilecek doğumsal kusurların tespit edilmesi ve bazı genetik hastalıklarda ortaya çıkabilecek olan anomalilerin saptanarak gerekirse ileri inceleme yapılmasıdır. Ancak teknolojideki tüm bu gelişmelere karşın en iyi cihazlar ve en tecrübeli uzmanlarn varlığında bile doğumsal kusurların ancak %70-80i fark edilebilir.

•Kafatası ve kafa içi problemler, beyin dokusunun gelişimsel bozuklukları, beyin boşluklarının genişlemesi (kafada su toplanması vs.)

•Yüz ve yüze ait sakatlıklar (yüzdeki yarıklar, dudak yarıkları vs.)

•Omurganın gelişimsel bozuklukları (örn: belde açıklık, kemiklerde eğrilik veya eksiklik vs.)

•Göğüs ve karın boşluğuna ait sakatlıklar (akciğer ve karaciğer problemleri, mide ve bağırsaklara ait problemler, böbrek ve idrar kesesine ait problemler vs.)

•El ve ayaklardaki kemik sayıları ve şekil bozukluğu (kol ve bacak kemiklerinde eksiklik, elde ve ayakta içe - dışa dönüklük vs.)

•Bebeğin içinde bulunduğu suya ve plasentaya (eş) ait problemler (suyun azalması veya artması, plasentanın anormal yerleşimi vs.)

•Bebek kalbinin belirgin yapısal gelişim bozuklukları. Ancak ayrıntılı ultrason muayenesi sırasında kalp genellikle yeterince görüntülenemediğinden detaylı olarak incelenemez. Bebek kalbinin detaylı değerlendirilmesi (fetal ekokardiyografi) sıklıkla 21-22. gebelik haftaları arasında yapılır.Kalp taraması yapıldığında 3. Düzey usg sapılmış anlamına gelır.

Ayrıntılı ultrasonografi en iyi merkezlerde en tecrübeli uzmanlar tarafından yapılsa bile asla bebekteki anomalileri %100 saptayamaz. Ortalama %70 civarında anomaliler saptanabilir. Çünkü bazı anomaliler ultrasonda saptanacak belirtiler vermez, bazı anomaliler ultrason yapıldıktan sonra daha ileri aylarda gelişir.

Normalde bütün gebeliklerin yaklaşık %2-3 kadarında anomali (doğumsal kusur) vardır.

Tek yumurta ikizlerinde ve akraba evliliklerinde bu oran artar %4-5 olur.

 3 boyutlu veya 4 boyutlu ultrasonografinin ayrıntılı fetal  değerlendirme de bir önemi yoktur. Bunlar sadece bebeğin yüzünü, elini, ayağını aileye göstermek de faydalıdır, organlardaki anomalileri saptamakta avantaj sağlamaz. Ayrıntılı değerlendirmede fetusta gelişim bozukluklarını saptamada normal 2 boyutlu ultrason incelemesi kullanılır. Sadece 3-4 boyutlu ultrason yapılması bebeğinizin ayrıntılı olarak incelendiği anlamına gelmez .

Detaylı ultrasonografi nasıl yapılır?

Detaylı ultrasonografide; rahim yapısı, plasenta(bebek eşi) ve bebek sistematik bir şekilde gözden geçirilir.

Anne adayı sırtüstü yatar pozisyonda karından bakılarak inceleme yapılır. İşlem yaklaşık 15-20 dakika kadar sürer. Bebeğin genel değerlendirilmesi ve rutin ölçümlerin ardından sırasıyla kafa, boyun, göğüs kafesi, kalp, karın, genital bölge ve kol ve bacaklar ve omurga detaylı olarak incelenir.