CAMİLER HAFTASI (2)

Sadece Balkanlar da 11 bin caminin yaptırıldığını tarihçi İsmail Hami Danişmend zikretmektedir.([1]) Yine bunların hemen hemen tamamına yakı­nının ya yıkıldığını,  ya kiliseye çevrildiğini,  ayakta kalan birkaç tanesinin de bilhassa Yunanistan da meyhane,  sinema,  tiyatro ve kahve­hane olarak kulla­nıldığını Türkiye Gazetesi resimleriyle beraber basıp dile getirmiştir.([2])

Sultan Selim, Alaeddin,  Aziziye,  Şerafettin,  Piri Paşa camii gibi Konya merkezindeki ve memleketin bir­çok yerindeki ca­miler değişik maksatlarla (askeri depo, müze, anbar, ahır vb.) kullanılmış mesela:

Sultanahmet Camii 1939-1945 yılları arasında askeri kışla gibi kulla­nıl­mış, içinde ocaklar yakılmış, yemekler pişirilmiş, çamaşırlar kaynatıl­mış…bunların nemi ile çiniler, sıvalar ve birçok yerleri zarar görmüş­tür.([3]) 1948 yılında Dolmabahçe Camii yıllarca müze olarak kullanıl­mış,([4]) , Karamustafa Paşa camii cumhuriyetin ilk yıllarında Anadolu Saz Evi ola­rak kullanılmış,([5]) Fahrettin Altay Paşa Konya 2. Ordu kumandanı iken Selçuklula­rın emaneti Alaaddin Camiini hububat anbarı yapmış ve birçok ta­rihi camiyi tekke ve türbeyi yıktırmıştır.([6])

Lefkoşe merkezdeki Sarayönü Camii evlendirme dairesi olarak kulla­nıl­maktadır. İçine sıralar konmuş, bazı düğünlerde çalgı çalınmakta hatta şam­panyalar içilmektedir...”([7])

Müslüman halkın gönlü rencide edilmiş ve halka şu sözler söyletil­miştir:

Viran olmuş mabetleri aman Allah

La havle velâ kuvvete illâ billâh

Elhamdülillah o günler geride kaldı. Bu gün memleketimizin her ye­rinde cami var ve yenileri yapılıyor. Fakat ecdadınkilerle fiziki,  estetik ve gaye yönünden kıyaslamak mümkün değil.

Meşrutası yok. Vakfı yok. Geliri yok ve her yönüyle halka muhtaç ca­miler. Yapımıyla,  yakıtıyla,  tamiriyle, ısınmasıyla,  sergisiyle,  hatta süpür­gesine ve ampulüne varıncaya kadar vatandaşa muhtaç mabetler.

Her şeyi benim çilekeş meslektaşlarımın boynunda. Görevi yapacak,  si­lecek, süpürecek,  tamir edecek veya ettirecek,  kışın sobasını yakacak,  yazın çocuk okutacak yine hacı amcalardan da zaman zaman fırça yiye­cek,  azar işitecek. Merhum Hacı Veyis Zade Mustafa Efendi: "Bizim ma­hallenin dokuz evi var,  on sekiz beyi var" diyerek mahalle kadınlarının da imam­lara müda­hale ettiğini dile getirmiştir.

Eskiden bazı cemaat,  büyük bir manevi zevkle camileri süpürür,  te­miz­ler,  çıkan tozu toprağı biriktirir kerpiç haline getirir ve: "ölünce benim meza­rımdaki saptırmalara bunları koyun" diye vasiyet ederler ve Allah'dan affe­dilmelerini umarlardı.

Şimdi bunun tersi oluyor. Hacı efendi gelip bir yerlere elini sürüp,  bi­raz sonra arkasına namaza duracağı imama: "Hoca! bu toz ne?" diyor.

İşte camilerin ihtiyaçları,  tamir ve temizliği hususunda imam-cemaat iş­birliğini sağlamak, ecdadımızdaki o manevi hazzı ve duyguyu uyandır­mak, mümine kadınları bile bu işe ortak etmek,  böylece senede bir defa da olsa, imece usulüyle camilerin her tarafının elden geçirilip temizlenme­sini ve tamir edilmesini  sağlamak,  birlik ve beraberliğe vesile olmak dü­şünce­siyle Ekim ayının ilk haftası Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından CAMİ­LER HAFTASI ilân edilmiştir.

Başta değerli meslektaşlarım olmak üzere,  hafta vesilesiyle bu ha­yırlı hizmetlere iştirak eden kardeşlerimi tebrik eder,  Cenâb-ı Allah'dan sıhhat,  selâmet ve afiyetler dilerim.

Dipnotlar:

1- Yılmaz Öztuna, “Tarih Sohbetleri”, s. 279.2-- Bak Türkiye Gazetesi, 09. 01. 1990.3- Ahmet Kabaklı, Temellerin Duruşması, Türk Edebiyatı Vakfı Yay. İst. 1989, s. 192;         İbrahim Refik, Tarih Şuuruna Doğru-2, Albatros Yay. 7. Bas. İst. 2001, s. 46. 4 - Mustafa Armağan, “Abdülhamid’in Kurtlarla Dansı-2, s. 123,5 - Tarih ve  Medeniyet Dergisi, sayı  54, s. 71.6 - Dersaadet, Münevver Ayaşlı, Timaş Yay. İst. 2005, s.148.7 - Mustafa Gencer, Kudüse Uzanan Kanlı Yol, Tarih ve Düşünce Dergisi, Kasım 2004,sayı 53, s. 77.