Coğrafi işaret; tescilli ürünümüz çok, bilinirliği ve sunumu var sayılmaz
20 Ağustos 2024, Salı 00:04Ülkeler, kentler yarış halinde. Bölgenize özel ürünlerle rekabette var olabilirsiniz; yereli koruyup desteklemek zorundasınız, yoksa küresel devlerin elinde oyuncak olursunuz. Mesela ABD şirketi size ülkenizde Ramazan menüsü satar, kuyruk olursunuz kapısında. Kültürel tehdit altında kalırsınız, değerleriniz yok olur. Yerel ürünler daha caziptir turizmde de, sağlıklı ürünler zaten çok değerlidir günümüzde. Gastronomi turizminde ancak tescilli ürünlerle var olursunuz, size özgü ürünlerle yerel kalkınmayı sağlar, göçü önler, ekonominize katkı alırsınız.
Coğrafi işaret belirgin niteliği, ünü, diğer nitelikleri bakımından kökeninin bulunduğu yöre, alan, bölge veya ülkeyle özdeşleşmiş ürünü gösteren işaret. Dünya 100 yıldır biliyor, ülkemde 1995 yılında başlatıldı ve tescil yetkisi Türk Patent Enstitüsü’ne verildi. 2023 yılında 1040 ürün coğrafi işaretli ülkemde, Konya Gaziantep’in ardından 72 ürünle ikinci sırada. Son yıllarda atağa geçmişiz tescillenmede, gerçekten Konya Büyükşehir Belediyesi’nin ciddi atılım ve çabalarıyla, zaten çoğu ürünümüzü tescilleten de Konya Büyükşehir Belediyesi. Akşehir Belediyesi, Atlantı Kasabası Tarımsal Peynir Kooperatifi, Cihanbeyli Kaymakamlığı, Derbent Cumhuriyet ve Yukarı Mahalle Tarımsal Kalkınma Kooperatifi, Ereğli Belediyesi, Karapınar Ticaret ve Sanayi Odası, Çumra İlçe Tarım Orman Müdürlüğü gibi kuruluşların da yerel tescillendirme başarıları var. Konya etli pilavını Özbaşaralı Tunç Kardeşler Gıda, İnşaat, Hayvancılık Şirketi coğrafi tescile kavuşturmuş, Konya Ticaret Odası’nın coğrafi tescil aldığı tek ürün var; peynir şekeri.
Her türlü potansiyele sahip ancak değerlendirmemizin eksik olduğunu her alanda konuşuyoruz. Gelin önce coğrafi tescilli ürünlere göz atalım; Akçabelen (Çetmi) şeker fasulye, Akşehir hersesi, Akşehir kirazı, Akşehir peynir baklavası, Akşehir tandır kebabı,Atlantı dededağ tulum peyniri, Bozkır tahini,, Cihanbeyli gömeç ekmeği, Derbent fasulyesi, Ereğli beyaz kirazı, Ereğli koyun yoğurdu, Ereğli siyah havucu, Ereğli uzun kabağı, Hüyük çileği, Ilgın haşhaşlı kömbe, Kadınhanı kömbe ve tahinli pidesi, Karapınar tülü dokuması, Konya badem helvası, Konya bamya çorbası, Konya bütümet, Konya bıçakarası, çulla yemeği, domalan yemeği, cimcik, ekmek salması, ekşili kabak, etli düğün pilavı, yaprak sarma, etliekmek, fürun kebabı, güneyik salatası, haside tatlısı, hassaten lokma, höşmerim, ıldız kökü yemeği, kakırdaklı börek, kara erik kavurma, karışık börek, kaygana, kayısı hoşafı, kenevir helvası, kıkırdaklı kesme çorbası, kuru kabak sarması, kömbe, kıtırlı mantı, menekşeli pilav, ovmaç çorbası, palüze, patlıcan bayıldan, patlıcan tiridi, paça yahnisi, peynir şekeri, reyhan şerbeti, saç arası, sütlü selemen, tandır böreği, tandır ekmeği, tandır çorbası, tandırda çebiç, tarhun çorbası, tirit, topalak, tutmaç çorba, vişne tiridi, yağ somunu, zerde, zülbiye, çirli, çullanma, çöpleme, irmik helvası, şalgam gallesi, Seydişehir leblebi, Çumra kavun coğrafi işaretli ürünlerimiz. Tescillemişiz, emek verenler geç de olsa sağ olsunlar. Şimdi gelelim farkındalık, bilinirlik ve kent ekonomisine katkısına. Açıkcası burada sınıfta kalıyoruz, çoğunu Konya’da yaşayanlarımız bile bilmiyor, Gastronomi turizmine katkıları arz edilmedikleri için pek de yok. Festivaller, özel günlerle tanıtımını yapmıyoruz. Kentin tarımda en büyük hamisi Konya Büyükşehir Belediyesi. Valilik, Gastronomi kürsüsüne sahip Üniversitelerimiz, Ticaret Odalarımız, Turizm Deneğimiz, yerel mutfağımızın temsilcileri Belediyelerimizle el ele coğrafi işaretli ürünlerimizi turizme ve katma değer sağlayacak çalışmalara
destek vermeye yönelmezse bu ürünler bugün tescilli kalır, yarın üretilmez hale gelir ve unutulur gider bir çok değerimiz gibi. Bir araştırma sunmak istiyorum; Ahi Evran Üniversitesi Ziraat Fakültesi hocaları Arzu Berber, Gönül Gül Ekşi, Ayşenur Kaçar
Araştırması Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi 11(3): 668–679, 2024 sayısında yayınlanmış. Selçuklu ilçemizde tüketici alışkanlıkları incelenmiş. Gıda ürün alışverişinde marketler % 78 tercihe sahip. Gıda ürün tercihinde en önem verdikleri % 91 ile alışkanlıklar. Genellikle yerel ürün alırım diyenler % 64. Coğrafi işarete bakarım cevabı % 50. Tüketicilere Konya’nın coğrafi tescilli ürünleri sorulduğunda farkındalık oluşturmadığımız gerçeği ortaya çıkıyor. Bilinenler etliekmek, düğün pilavı, Akşehir kirazı, höşmerim, tandır kebabı. Coğrafi işaret alması gereken ürünlerin öncelik sırası sorusuna cevaplarda küflü peynir, saç böreği, tirit, saç arası ve su böreği sıralanıyor.
Coğrafi işaret almak çok önemli elbette ama yetmiyor . Yazarlar coğrafi ürünlerin tanıtılması, festival ve organizasyonların yapılması, sosyal medya üzerinden tanıtılması, coğrafi işaret korunmasının da tanıtım stratejisine alınması, coğrafi işaretli ürünlerin tüketici tercihlerine girmesinin sağlanması, coğrafi işaretli ürün satış kanallarının artırılmasını öneriyorlar. Ben artık büyükşehirlerde de yapılan Konya billboard tanıtımlarına coğrafi ürünlerimizin tanıtımının da alınmasını Büyükşehir Belediyesinden umuyorum. Madem alışverişin çoğu marketlerden, marketlerde coğrafi ürün rafları çoğaltılmalı. Gastronomi kenti değiliz, olamadık, o zaman Konya Büyükşehir Belediyesi önderliğinde yerel mutfak temsilcilerimiz coğrafi işaret almış yemeklerinizin sunumunu mutlaka sağlamalı; ticari açıdan onlar sıcak bakmazsa Belediyemiz kendi özel lokantalarıyla turizme bu katkıyı sağlamalı. Coğrafi tescilli ürünler Belediye organizasyonunda satış merkezlerinde satışa sunulmalı. Elbette ülke ve ülke dışı konuk beklerken bu ürünlerimizi önce Konya’da tanıtmalıyız. Bir anı, yıllar önce eşimle Karapınar’da tülü almak için çaba sarf ediyoruz, nereye sorsam aynı cevabı alıyoruz “üretilmiyor” Tülüyü yıllar sonra Sivrihisar Halı Müzesinde gördük oysa bizim ürünümüz. Bugün de arayanlar bulamıyorsa Belediye ve Kaymakamlık tülü üretimine destek verse ne güzel olur. Diyorum ya, potansiyelimiz çok ama değerlendirme ve tanıtımda başarısızız. Coğrafi işaretleri katma değer sağlayacak lâyık oldukları değere kavuşturmak umuduyla.
Yorum Yazın
E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişdir.