Engellenen güzel ülkem (7), İlk yerli traktör; Cemal Gürsel bile ürettirememiş

Dünyada ilk traktör 1892 yılında Amerikalı John Froe Hlich tarafından üretilir.  Ülkeme ilk traktör 1907 yılında Adana Belediye Reisi İbrahim Rasih Efendi tarafından yurda getirilip tarım işletmelerinin kullanımına verilmiş.

20 Kasım 1948 yılında Amerika’dan 5000 traktör satın almışız. 4 Nisan 1950 tarihinde Marshall yardımı kapsamında 30 milyon dolarlık tarım aracı hibe olarak ülkemize getiriliyor.

1954 yılında Makine Kimya Endüstrisi Kurumu, Türkiye Zirai Donatım Kurumu, Tariş, Çukobirlik, Amerika Minneapolis-Molin firması ortaklığında Minneapolis Moline  Türk adıyla bir şirket kurulur. 8 Mart 1955 tarihinde Marshall yardımı nedeniyle uçak üretimine gereksinimimiz olmayacağını düşünen Devlet yöneticilerimiz 1948 yılında kapatılan   uçak, uçak motoru ve rüzgar tüneli tesislerini Minneapolis-Moline firmasına traktör montajı için tahsis ederler. Yer bugün Gazi mahallesinde bulunan Türk traktör fabrikasıdır.. Şirket 1979 yılında Pakistan’a ihracat yapar, 1992 yılında Koç topluluğuna geçer. 1998 yılında New Holland ortaklığı başlar. Bugün ülkenin en büyük traktör fabrikası olarak New Holland, Case, Steyr, 2012 yılından itibaren yerli üretim traktör fabrikasıdır. 1967 yılında 24 adet biçerdöver de üretmiştir.

Gelelim ilk yerli üretim traktörümüze. 1961 yılında Ankara Ziraat Fakültesi Tarım Makineleri Bölüm hocalarımız Prof. Dr. Hamit Demirtaş, Doç. Dr. Süleyman Kadayıfcılar, Dr. Gazanfer Hazardın benzinli traktör prototipini üretirler, 1963 yılında ilk dizel traktör gene aynı ekiple üretilir ve HSG markasını kullanırlar. Devrin Devlet Başkanı Cemal Gürsel ziyaret eder fakülteyi ve arazide denemesini gerçekleştirir traktörümüzün. Prototip olarak kalan ve halen Ziraat Fakültesi’nde sergilenmekte olan traktörler seri üretime geçemez. 1955 yılında Amerika ortaklığına dahil edilen kurumlarımız veya başkaları ilk yerli traktörümüze devrin Başkanının desteğine karşın destek vermezler veya veremezler.

Ülkemde Başak Traktör 1914 yılında başladığı demir ve tahta araba üretimini 1944 yılında tarım aletleri üretimi, 1962 yılında Ford traktör servis hizmeti, 1979-1996 arasında Steyr lisansıyla üretim, 1996 sonrasında Başak traktör adıyla üretim yapmakta iken 2005 yılında özelleştirir. Solis traktör Japon Yanmal ortaklığıyla üretimdedir. Erkunt Tarım Nimet, Kudret, Bereket , Servet adlı dört  tip traktör üretimi yapmaktadır. FSM traktör yerli üretimdedir. Hema  ve Uzel de traktör üretiminde bulunmuşlar, Uzel yurtdışı fabrikalar ve ihracatları varken aile içi çekişmeler nedeniyle zor günler yaşamaktadır.

2022 yılında ZY firması ürünün satış, kullanılabilirlik ve plaka takılabilme izni anlamına gelen AB belgesini aldığı Agrolia adını verdiği yerli elektrikli traktör üretimine 2024 yılında başlayacağını duyurmuştur. Türk Traktör ise New Holland T3 electric power adını verdiği elektrikli traktörü Konya Tarım Fuarında tanıtımı ile gün yüzüne çıkarmıştır.

1961 yılındaki yerli üretim traktörümüzde desteklenmez ve seri üretime geçemez. Oysa yerli ürünün kökleşmiş ve daha fazla sayıda üretilen daha eski yabancı ürünler kadar kaliteli olamayacağı açıktır ve bu tüm dünya markaları için geçerlidir. Desteklerseniz daha fazla ar-ge imkanı, daha fazla satış ile rekabet eder hale gelirsiniz ya da desteklemezseniz yok olur kendi markalarınız ve dışarıya teslim olursunuz. Traktörde de aynısı olmuş, umarım elektrikli yerli üretim traktörde bu yaşanmaz.