Esnaf  Temsilcileri Bunları da Söylese Keşke

Zordur ülkemde tüketici olmak. Ahilik ..Bizim toplumumuza özgü güzel bir gelenek, bir esnaf teşkilatı. 13. ve 17. Yüzyıl arası yer etmiş toplumumuzda. Bugün adı var sadece sanki. Ahi Evran Hz. Tarafından Hacı Bektaş-ı Veli tavsiyesiyle kurulan; yetiştirme, geliştirme, çalışma yaşamını iyi insan olma meziyetlerini esas alarak düzenleyen esnaf teşkilatı ne güzel bir teşkilatmış. Dinimiz..Rızkın onda dokuzu ticarette denilmiş. “Aldatan , bizden değildir”  “Tüccarlar, kıyamet günü fâcir (dindarlık perdesini yırtan, fütursuzca günaha dalan, haktan bâtıla sapan kimse) olacak; dürüst ve doğrulukta olanlar müstesna” sözünün Peygamber efendimize ait olduğu yazılır. Ahilik geleneği bizde, dinimizin ticaretle ilgili kuralları bizde peki biz tüketici  olarak niye bu haldeyiz? En pahalı biz alıyoruz, indirimler gerçek indirim mi yoksa önce bindirilmiş rakamların indirilmiş hali mi emin olamıyoruz, toplum olarak birbirimize güven değil aldatılmama refleksi içindeyiz, tabii bu hal ticaret düzenimize de yansıyor.

Esnaf kökenli bir ailenin evladı olmakla da rahmetli babamın düzgün ticaret tarzı nedeniyle kendisinden de gurur duyarım.  Esnaf düşmanı değil dostuyum yani. Özellikle küçük esnafın, mahalle esnafının desteklenmesi gerektiğine inanırım ve hem onlardan hem de yerel esnaftan alışverişi tercih ederim. Onların da köklü esnaf geleneklerine uymaları gerektiğine inanırım. Ellerimizle büyüttüğümüz hipermarket zincirleri başta  tüketici destekli değiller maalesef. Birkaç yıl önce ciro artışları % 56, kâr artışları % 90 olarak açıklandığında hiçbir yetkilinin nasıl oluyor dememesine şaşırmıştım.

Devletimiz, her türlü zor şartlarında esnaf kitlemizin yanında olmaya çalışıyor. İstihdam desteği, vergi indirimleri, vergi yapılandırmaları, istisnalar.. Yeterlidir veya değildir ama destek destektir. Peki bu destekler tüketiciye niçin yansımıyor? Örneğin esnaf temsilcileri, Ticaret ve Sanayi Odası Başkanları, yıllardır aynı işi yüklenen ve esnaf için yaptıklarıyla takdir de ettiğim mesela Sn. Bendevi Palandöken niçin tüketiciyi koruma konusunda yeterli çabayı göstermez anlamam. Niçin ahilik eğitimleri, iyi tüccar yetiştirme çabaları sistematik olarak kurumsal çabalarla yapılmaz? Esnafa destek talebini sıkça isteyenler niçin kitlelerine “gerçek indirim yapın, sürümden kazanın, kâr marjınızı yeterli tutun, istihdamı artırıcı çaba gösterin, satış fişi kesmekten kaçınmayın, verginizi düzgün verin, müşterilerinize destek olun” demez ve piyasa fiyat denetiminde yer almaz?

Tüketici olmanın zor olduğu ülkemden birkaç örnek paylaşmak istiyorum. Ülkemin amiral beyaz eşya üreticisi ve İngiltere beyaz eşya piyasasına hakim gurur markamızın çamaşır makinesi. İngiltere’de bizim üretimimiz 8 kg kapasiteli 1400 devir sıkma özellikli çamaşır makinesi 10 yıl garantili olarak 439 sterlin yani 10249 liraya satılıyor. Ülkemde aynı markanın 8 kg kapasiteli makinesi 1000 devir sıkma özellikli  olanı 2 yıl garantili olarak 10709 lira bedelle satışta. Daha az özellikli olanı daha pahalıya alıyoruz. Bir başka örnek Adidas 02weego kadın spor ayakkabısı Almanya fiyatı 130 euro bugünkü kurla 2655 lira; aynı ayakkabı ülkemde 3249 lira fiyatla satışta.

İndirimlerin gerçek indirim olup olmadığını anlamak TV reklamlarına göre bir internet sitesinin programlarıyla mümkün. Peki esnaf kuruluşları, Ticaret Odaları, Ticaret Bakanlığı denetimin neresinde acaba? Ankara’da bir pastane; Berlin pasta 450 lira; internet alışverişinde 250 liraya düşüyor. Bir deri markasının ceketinin satış fiyatında indirim yapılmış efendim 3699 liradan 2699 liraya indirilmiş üstelik ikinci ürüne yüzde elli indirim varmış. Peki indirimli fiyattan satış para kazandırıyorsa bindirim niye? Bir ay ürünlerine zam yapmayacağını açıklayan bir hipermarket  çözünebilir kahve fiyatında yüzde otuz indirim yapmış; indirimli fiyatı çok net hatırlıyorum ay başında sattığı fiyatla aynı düzeye gelmiş. Önce bindirilmiş sonra indirilmiş özetle.

Esnaf sattığı ürünün bedelini ayarlayarak bütçesini ayarlayabilir, geçimine destek sağlayabilir. Sabit maaşlının bu şansı yok. Tüketicinin büyük kesimi daha zorda. “Toplumsal kalkınma topyekün tüm sınıfların kalkınmasıyla olmalı” Atatürk’ün sözü. Esnaf da meslek kuruluşlarının denetiminde tüketicinin korunmasına destek olmalı. Tüketici yoksa ticaret de yok. Kazançlı, bereketli günler dilerim. Ailelerinizden sağlık ve mutluluk; cebinizden para , toplumumuzdan huzur eksik olmasın.