Gebelikte böbrek ve idrar yolu problemleri

Gebelik sırasında hormonal ve mekânik nedenlerden dolayı üreterlerin ve pelvikalisiyel sistemin dilatasyonu sık görülmektedir. Dolaşımda artan östrojen, progestasyonel hormonlar ve prostaglandin benzeri ajanlar obstrüksiyon olmadan da üriner sistemde dilatasyona neden olabilmektedir.

  Gebeliğin 6-10. haftalarında başlayan dilatasyon, 26-28. haftalara gelindiğinde gebe kadınların % 90’ında ultrasonogrofi görülebilir duruma gelir. Hidronefroz genellikle sağ tarafta görülür. Bunun nedeni ıuterusu tutan bağlardan biri olan ligamentum rotundumun sağda kısa olması ve uterususu sağa doğru yatırmasıdır. Üreterin üzerine olan başı idrar akımını zorlaştırmakta ve biriken idrar hem enfeksiyona yol açmakta hem de idrar kanalında akışkanlığı zorlayarak ağrıya sebep vermektedir.

Gebelik sırasında ya da postpartum periyottaki akut böbrek yetmezliği, gebelik-indüklemeli bir hastalık ya da önceden mevcut renal bir hastalığa sekonder olarak böbrek fonksiyonunun bozulman- sa bağlı olabilir. Altta yatan nedensel faktörler, pre- renal, renal ya da postrenal olabilir. Prerenal sebeplerde genellikle hastadan ya da tıbbi hikâye incelemesinden, kan ya da sıvı kaybı hikâyesi çıkar. Önceden böbrek hastalığı ya da trombotik trombo- sitopenik purpura ya da hemolitik üremik sendrom gibi hiperkoagüle bir durum hikayesi olan bir hastada genellikle Renal sebeplerden şüphelenilir. Uzamış hipertansiyonda, akut kortikal nekroz ya da akut tübüler nekroz oluşabilir. Postrenal sebepler daha nadirdir ama böbrek taşı hikâyesi olan ya da ürolojik obstruktif lezyonun bulunduğu hastalarda bunlardan şüphelenilmelidir.

Gebelik döneminde en sık karşılaşılan obstetrik olmayan hospitalizasyon nedeni karın veya YAN ağrısıdır Bu ağrıyı değerlendiren klinisyenleri, çözümlenmesi gereken önemli sorunlar beklemektedir. Bu sorunlar ağrının üriner kaynaklı olup olmadığını belirlemek, üriner kaynaklı ise saptanan dilatasyonun fizyolojik veya patolojik olduğunu ayırt etmek ve son olarak patolojik ise uygun tedavi yöntemini saptamaktır.

Gebelerin beslenme düzeni ve yeterli sıvı almaları böbrek rahatsızlığından korunmak için önemlidir. Kış aylarında 10 bardak yani yaklaşık iki litre, yaz aylarında 2.5 3 litre civarında sıvı alımı gerekmektedir. Gebelik öncesi bilinen böbrek rahatsızlığı olan hastaların mümkünse  gebelik öncesi tedavi edilmeleri gereklidir.

 Ağrıyla gelen her hastalarda ağrı sebebi araştırılırken mutlaka böbrekler açısından da değerlendirilmelidir. Böbrek için biokimyasal testler, tam idrar tetkiki, idrar kültürü yapılması  teşhiste önemlidir. Ultrasonografi ile her iki böbreğin değerlendirilmesi, idrar yollarının değerlendirilmesi gereklidir.