İnsanlığın Geleceğini, Uzaylılar Mı Düşünecek?
27 Ağustos 2024, Salı 00:16İklim, Arapça kökenli bir sözcük olup, uzun süre etkisini gösteren meteorolojik olayları tanımlamak için kullanılıyor. Bir yerin iklimi hakkında yorum yapabilmek için ise en az 30-35 yıllık gözlem yapılması gerekiyor. İklim özelliklerine etki eden faktörler; enlem, yükselti, yer şekilleri, kalıcı kar sınırı ve denize uzaklıktır.
Genelde iklim ile hava durumu karıştırılsa da birbirinden farklı şeylerdir. Burada en önemli fark zaman ve bahsedilen bölgedir. Hava durumu için çok kısa zaman ve mikro klima alanlardan bahsedilirken iklim için oldukça geniş bir bölgeden bahsedilebilir.
Buna göre iklim oldukça geniş bir bölge içinde ve uzun yıllar değişmeyen ortalama hava koşullarıdır. Uzun yıllar değişmeyen ortalama koşullarla birlikte ekstrem (uç) değerler de iklim karakteristiğinin belirlenmesinde önemlidir.
İklim bu ekstrem değerler arasında salınım yapmaktadır. İklim değişikliği, ortalama koşulların değişimiyle birlikte daha önemlisi ekstrem değerlerin yenilenme ve yenilenme frekansının (sıklığının) artışı ve sürekliliği ile anlaşılır. Burada uzun yıllardan kasıt 300 – 500 yıl gibi uzun iklim döngüleridir.
Bir yerin iklim koşullarının belirlenebilmesi için en az 30-35 yıllık gözlem değerlerine gereksinim vardır. Ancak bu zaman dilimi kısa dönemli birincil değerlendirmeler içindir. İklim döngüleri göz önüne alındığı zaman 30-35 yıllık dönemin çok kısa bir süre olduğu gözden kaçırılmamalıdır.
İklim değişiklikleri, klimatoloji dalına göre incelenen atmosferik ya da astronomik değişikliklere tabir eder. Küresel iklim değişikliği nedenlerini genel anlamda ele alacak olursak bunların beşerî sebeplere dayandığını gözlemleyebiliriz.
Yani suçlu; sen, ben, biziz
İnsan faktörü, küresel iklim değişikliğinin temelinde yatan unsurdur çünkü. İklim değişiklikleri için iki büyük nedeni küresel ısınma ve küresel soğuma olarak sayabiliriz. Küresel ısınma, atmosfere salınan gazların neden olduğu düşünülen sera etkisinin bir neticesidir; dünya üzerinde yıl boyunca kara, deniz ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda görülen artış ile tabir edilir.
Küresel ısınma, yaz sıcaklarının artışı ile olurken küresel soğuma da yaz sıcaklarının düşüşü ile gerçekleşir. Yani aslında küresel soğuma ve küresel ısınmayı yaz sıcaklıkları belirler diyebiliriz. İklim değişiklikleri deyince aklımıza ilk olarak küresel ısınma geliyor.
Küresel ısınmadan insanların sorumlu olduğunu nereden biliyoruz?
Sanayi devriminin başlangıcından beri sıcaklıklarda artışlar yaşanıyor.
1850'den bu yana yeryüzünde ortalama sıcaklık 1.1 santigrat derece arttı. Dahası son 40 yıl içinde her 10 yıl bir öncekine göre daha sıcak geçti.
Güneş ısısını hapseden sera gazları, sıcaklık artışı ile insan faaliyetleri arasındaki çok önemli bağlantıya sahip. Bu sera gazlarının en önemlisi de atmosferdeki bolluğu nedeniyle karbondioksit (CO₂).
Fosil yakıtların yakılması, sanayi süreçleri, arazi kullanımı değişiklikleri ve ormansızlaşma gibi çeşitli insan etkinlikleri sonucunda, önemli sera gazlarının atmosferdeki birikimleri sanayi devriminden beri hızla arttı ve doğal sera etkisi kuvvetlendirdi. Kuvvetlenen sera etkisinin en önemli ve açık etkisi, Yerküre’ nin enerji dengesini üzerinde ek bir pozitif ışınımsal zorlama oluşturarak, Yerküre iklimini ısıtmasıdır.
Yapılan analizler, atmosferik CO₂'nin 800 bin yıl boyunca milyonda 300 parçanın (ppm) üzerine çıkmadığını gösteriyor. Ancak Sanayi Devrimi'nden bu yana artan CO₂ yoğunluğu şu an yaklaşık 420 ppm'e yükseldi.
Bu yıl yayımlanan önemli bir BM raporunda da, "atmosferin, okyanusların ve toprağın ısınmasında insan etkisinin açık olduğu" bilgisi yer aldı.
Tüm bu sonuçlar, dünyanın dört bir yanından elde edilen milyonlarca ölçümün analiziyle sağlanıyor. Sıcaklık okumaları karadaki hava istasyonları, gemiler ve uydular tarafından toplanıyor.
İnsanlık, binlerce yıllık geçmişi süresince, karşı karşıya kaldığı değişimlerin yol açtığı zorunluluklarla baş etmeye çalıştı. Bu bağlamda, buzullaşma, çölleşme vb türden astronomik kökenli iklim değişiklikleriyle daha önce de karşılaştı. Ancak bunlar, çok yavaş ilerleyen süreçlerdi.
Yaşamı sürdürme güdüsü, bu süreçlerin getirdiği farklılaşan koşullara insanoğlunun zaman içerisinde adapte olmasını sağladı.
Bugün içinde bulunduğumuz iklim değişikliği süreci yine insan faaliyeti kaynaklıdır. Bu, insan ömrü dikkate alındığında, insanı, yaşamını sürdürme güdüsüyle derhal tepki vermeye zorlamayacak kadar ağır işleyen ama geriye döndürülemez olup insan türünün kısa dönemde yok olmasına neden olabilecek kadar da hızlı giden bir süreçtir.
En gelişmiş iklim modelleri, küresel ortalama yüzey sıcaklıklarında 1990-2100 dönemi için, yaklaşık 3 °C’lik en iyi kestirmeyle birlikte olasılıkla 2-4.5 °C arasında bir artış olacağını öngörüyor.
Küresel sıcaklıklardaki artışlara bağlı olarak, hidrolojik döngünün değişmesi, kara buzullarının ve deniz buzlarının erimesi, deniz seviyesinin yükselmesi, sıcak hava dalgalarının şiddet ve sıklığının artması, bazı bölgelerde ekstrem yüksek yağışların ve taşkınların, bazı bölgelerde ise kuraklıkların daha şiddetli ve sık oluşması gibi, sosyo-ekonomik sektörleri, ekolojik sistemleri ve insan yaşamını doğrudan etkileyecek önemli değişikliklerin oluşması bekleniyor
Yorum Yazın
E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişdir.