Kan Uyuşmazlığı

Eşler arasında kan uyuşmazlığı, anne RH Negatif (-), ba­ba RH Pozitif (+) kan grubu taşıyorsa ortaya çıkabilir. Bebe­ğin tehlike altında olması için bebeğin de babası gibi RH pozitif olması gerekir. Bu tür eşlerin genelde ilk bebeklerinde sorun oluşmaz. Eğer ilk doğumdan sonra anneye koruyucu aşı yapılmazsa ikinci ge­beliklerinde, bebeklerinde sorun oluşabi­lir.

Bunu engellemek için kan uyuşmaz­lığı olan çiftlerin her doğumdan sonra be­bek kan grubuna bakılır, bebek kan grubu RH pozitif ise anneye koruyucu aşı uy­gulanmalıdır.
Ayrıca bu koruyucu aşı, düşüklerden sonra da ya­pılmalıdır. Bazı ekoller do­ğumdan önce, gebeliğin 28. haftasında RH uygun­suzluğu olan her gebeye aşı uygulanmasını tavsiye etmektedir.
Gebelik takibi sırasında RH uygunsuzlu­ğu olan gebeler, indirekt Coombs test ile takip edilir. Bu test negatif çıktığı sürece sorun yoktur. RH uygunsuzluğu çocukta bir soruna yol açmaya başlamışsa bu test (+) çıkar. O zaman bu gebeler özel mer­kezlere sevk edilir. Burada ileri tetkikler uygulanır. Gerekirse bebeğe anne karnın­da tedavi uygulanır.  

İlk gebeliklerde problem beklenmez. İlk gebeliklerden sonraki gebeliklerde risk vardır. Kosan uyuşmazlığı oluşması için bebekten anneye belli bir miktar kan geçmesi gereklidir. Duyarlanma için anneye geçen kan miktarı en az 0.1cc olmalıdır. Rh poz fetüs kanı anneye geçtiği zaman annede bu eritrositlere karşı antikor oluşur.

Bu antikorlar   plasenta yoluyla   bebeğe ğeçtiği  zaman eritrosit dediğimiz alyuvarların yıkılmasına sebep olur,bu durumda bebekte   kansızlık oluşur.bebekte  kan düzeyini gösteren  hemoğlobin miktarı haftasına göre  değişiklik gösterir 24.hafta civarında  15mg/dl ortalamasındadır.Kan düzeyi hemoğlobin düzeyini bebeğin durumunu  belirler.Anne karnında fetusun anemik olduğunu anlamak için bazı yöntemler vardır:

1-Anne kanında bakılan İndirekt Coombs testi

2-Bebeğin karın bölgesinde, göğüs boşluğunda, kalbin etrafında (perikart) sıvı varlğı

3-Bebeğin erken haftalarda ense kalınlığının artması.(Down sendromu gibi genetik hastalılarda da ense kalınlığı artışı olabilir)

4-Amnion mayi dediğimiz bebeğin etrafındaki sıvının artışı

5-Orta cerebral arter dediğimiz bebeğin beyin damarında kan akımı hızı artışı

6-Amnion sıvısında belli miktar alınarak sıvıda bebekten sıvıya geçen bilirübin araştırılması.

(bu uygulama çok fazla güncel değildir)

7-Kordosentez dediğimiz bebeğin göbek kordonundan bir miktar kan alınarak bebeğin kan seviyesinin tespit edilmesi.

Pratik uygulamada rh uygunsuzluğu olan gebede anemiyi belirlemede: gebeliğin erken haftalarında indirekt  coombs bakılır. Bu ilk bakılmada etkilenme yoksa 16.haftada takibe başlanır. Etkilenme olmadığı sürece 2 ayda bir takip yeterlidir. Etkilenme olduğu zaman 1/32 yi gecem titrelerde  ortacerebral arter akımında hızlanma varsa  kordosentez (bebekten kan alma işlemi yapılmalıdır)Kan alma işleminde  bebekte kansızlık çıkarsa bebeğe anne lkarnında verimelidir.

Bu sınır  hemoğlobin düzeyinin  7mg/dl altına düşmesidir.Kordosentez kararı verilen hastaya kan verimesi için kan temini de yapılmalıdır.Bebeğin kan grubu bilinmediğinden genel verici olan 0 rh neg kan hazırlanmalıdır.(bazı yöntemlerle bebğin kan grubu anne karnında da temin edilebilir.)

Bebekten bir miktar kan alınarak  birkaç dk içinde kan değerine bakılmalıdır.Kan değerinde hemoğlobin 7mg/dl altındaysa bebeğe o sırada kan verilmelidir.Farklı yönlerler olamsına rağmen pratik uygulamada verilecek kan miktarı bebeğin ağırlığına göre hesaplanır.

Kiloğrama 30cc kan verilmelidir.500 gr bebeğe 15cc  2000gr bebeğe 60 cc gibi. Kan verme işlemi bebeğin göbek kordonundan yapılmalıdır.En ideal kan verme yeri  kordonun  plasentadan ayrıldığı yerin  2-3 cm uzağıdır.Göbek kordonunda 3 damar vardır.İkisi arter  biri vendir. Ven artere göre daha geniştir.

Bu sebepten dolayı kan verne işlemi veniden yapılmalıdır. Ancak her zaman göbek kordonuna ulaşılamayabilir, bu durumda  hepatik ven dediğmiiz karaciğer içinde seyreden damar kullanılabilir. Çok nadiren kalpten de verilebilir.

Kan verme işleminden sonra bebeğin takibi devam etmelidir. kan verme işlemi  1 hafta veya 2-3 haftalık aralarla takibe göre tekrar gerekebilir. Kliniğimizde ortalama kan verme sayısı  hasta başına 4-5 civarındadır.

8-10 defa kan verme işlemi gereken hastalar olmuştur. Bir ikiz gebelikte 11 defa kan vermek zorunda kaldık. Bu bebek ikiz gebeliklerde dünyada anne karnında en çok kan verilen bebek olmuştur. Kliniğimiz Türkiye’de bu işlemin en çok yapıldığı kliniklerden biridir.