Kent, İnsan, Kent Kültürü ve “Kente Karşı Suç”

Sosyokültürel durumları ülke ortalamasının üzerinde olan kişilerin çalıştığı bir kuruluş. Her sabah aynı görünüm. Mesaiye gelen çalışanların giriş kapısı önünde ve yanında parke taşları arasına serptıkleri sigara izmarit kümelenmesi.  Ellerindeki sigarayı temizlenmesi zor parke taşlarına atıp mesaiye gelen arkadaşlar. Bu manzara kültürel durumları ne olursa olsun ülkemin hemen her yerinde görülebilecek bir davranış tarzı. Araç kullanırken durum farklı değil. Semtlerin ekonomik durumlarına göre sigara izmariti atılan aracın marka ve fiyatı değişiyor ancak kişilerin davranış tarzları değişmiyor. O izmarit mutlaka sokağa fırlatılıyor. Engelli otoparkları bir zamanlar yanına konan iç acıtıcı “yerimi alıyorsun, engelimi de alır mısın?” tabelalarına rağmen engeli fiziksel olmayan görünmez engelli kişiler tarafından işgal ediliveriyor. Binalarımızı sakilleştiren boyasızlık, pejmürdelik, sarkan klima vb kabloların oluşturduğu görünümler, tabela kirlilikleri, konteyner dışına atılan atıklar, sahipsiz sokak hayvanları ,bakımsız bahçeler, güvenlikli ve kameralı sitelerde dahi görsel kirlilik oluşturan bahçe demirleri üzerindeki dikenli teller, trafiği altüst eden kul hakkına giren ihlaller, imara aykırı yapılar, kitle ulaşım araçları veya park masaları üzerine kazılan yazılar, dahası tarihi mekanlara yapılan karalamalar.…İşin vatandaşın neden olduğu uygun olmayan kentli davranışları dışında bir de yetkililerin neden olduğu veya yasal haklarına karşın engellemediği konular var. Örneğin Zabıta yönetmeliği hükümleri tam olarak uygulansa ve denetimler tam yapılsa çevrenizde hiç terkedilmiş evsel atık, seyyar satıcı, dilenci, kaldırım işgali görmemeniz gerekiyor. Çevre kirliliği, gürültü kirliliği, rastgele asılmış bez-afiş, atılmış el ilanları da kentte  olmaması gereken manzaralar. Her isteyenin her istediği gün ve saatte atığı havai fişekler, çocukların elinde her zaman görebileceğiniz yasak olmasına karşın rahatça satılan ve kimsenin engellemediği patlayıcılar yani sözde oyun materyalleri de olmaması gereken görünümler . Konya gibi düzenli olduğuna inanmaya ve inandırılmaya çalıştığımız kentimizde kaldırıma terk edilen dev tabela bir çocuğumuzun kaybına, site duvarına konulan sözde oyuncak patlayıcı ise bir  çocuğumuzun görme yetisinin kaybına neden oldu. Kaçak ve imara aykırı yapılaşma ve elbette bunları yasallaştıran imar afları da yetkililerimizin kente karşı veballeri.

Kent yaşamı düzenli kentler oluşturmak amacıyla yasaklar üzerine kurulmuştur Nüfus artışı kentleri sosyal kontrolün azaldığı mekanlar yapıyor. Kentlerde topluma ve kente karşı işlenen suçların engellenmesi gerekiyor. Yasakları ve kanunları çok iyi belirleyen ancak denetimi yapmadığımız için uygulamada başarısız bir toplumuz maalesef. Zabıta kente karşı suçları engellemede yetkili özel kolluk kuvveti. Aslında kentleri koruması gerekenler o kentte yaşayanlar öncelikle ancak kenti koruması gerekenler aynı zamanlar kente karşı suç işleyenler olunca çare olamıyorlar.  Kente karşı suç, kent olarak tanımlanan mekanlara ekonomik, sosyal, fiziksel ve kültürel yönden verilen zararlar olarak tanımlanıyor.Kente karşı suç işleme özgürlüğü aslında kentleri kriminal vakaların da çoğunluk kazandığı tehlikeli mekanlar yapıyor. Kırık cam teorisini bilirsiniz. Cama ilk atılan taşla cam kırılınca o bina herkesin camına taş attığı hal alıyor. Yere atılan bir çöpte de benzer durum söz konusu. Kente karşı işlenen ilk suçun faili cezalandırılabilse asında olay duracak.

Kentlilik ve çevre bilincinin oluşmaması, kentte kentlilere ve çevreye gereken saygının gösterilmemesi, plan kavramının hiçe sayılması, plansız kentleşme, kentin kültürel ve tarihi mirası ile doğal zenginliklerinin geri dönüşümsüz tahribi, rantın çevre bilincinin önüne geçmesi, kent ve çevresinin kasten ve taksirle kirletilmesi, günümüzün en önemli kentsel suçları. Daha vahimi bugün erişkinleri eliyle yapılan bu ihlalleri gören evlatlarımızın ileride erişkin olduklarında gördüklerini yapacakları acı bir gerçek. Modern kent maalesef lüks rezidanslar, lüks araçlardan ibaret değil. Öncelikle kent yaşamına uyum  sağlamamız gerekiyor. Yetkilileri göreve çağırıyorum. Lütfen yapmayın ve yaptırmayın. Koruyun ve korunmasını sağlayın. Kente karşı suç kavramını ve bilincini hızla yerleştirin. Kırık cam teorisinin uygulamaya geçmesine izin vermeyin. Vebal sizlerindir öncelikle. Vatandaşınki   kul hakkına girer. Kentli davranışı gösterelim ve kentimizi koruyalım.  Kentimiz ve dünyamız için. Saygıyla.