KRİZ Mİ, DEĞİL Mİ ?

Ekonomide yaşanan dalgalanma karşısında farklı sesler çıkıyor. Yaşananlara kriz diyen de var, manipülasyon diyen de. Gerçek şu ki: Piyasada bulunan bir çok mal ve hizmet yüzde yüze yakın oranlarda zamlandı. Yaşananlar kriz mi, değil mi vatandaş bunun değerlendirmesini en iyi şekilde yapıyor. Bir vatandaş şöyle dedi bize”Döviz yüzde kırk arttı.Lakin piyasada bulunan mallara yüzde yüz zam geldi.”

Esnaf ne yapacak?

Zam yapsa bir türlü, yapmasa bir türlü. Artan ve her geçen gün yükselen maliyetler karşısında zam kaçınılmaz oluyor. Ya değilse ayakta duramayacak esnaf. Bu bir mazeret mi, elbette mazeret. Sattığı bir malı, sattığı fiyata alamayacaksa, rafına, tezgahına koyamayacaksa ne yapsın? Fiyatı illa ki güncellemek zorunda kalıyor esnaf. Ya değilse batacak. Evine götürdüğü ekmekten,aştan olacak. Geçenlerde bir fırıncı esnafı “Biz de evimize ekmek götürmek için çalışıyoruz” dedi.  Piyasalarda yaşananın adını doğru koymak lazım. Yaşananlar bir kriz. Bunu kabul etmek ve reçeteyi buna göre yazmak gerekiyor. Diğer taraftan rahatsızlık artmaya başladı. Sıkıntı genel.Her kademedeki iş yerinde önemli sıkıntılar var artık. İşçi çıkartmalar da başladı. Belirsizlik hakim olmadan çözüm yollarını aramalı. “Kriz, mıriz yok” demekle, bu iş olacak gibi değil. Bazı oda başkanlarının ekonomideki dalgalanma karşısında görüşlerini paylaşalım  sizinle. Konya SMMMO Başkanı Seyit Faruk Selek bakın ne dedi “Ülkemizin içinde bulunduğu süreçten en çok etkilenen bizleriz.Hizmet ücretlerimiz üç dört yıldan beri aynıdır.Ekonomideki gelişmelerden etkilenmekteyiz. Piyasa sıkıntılıdır.Vatandaşın durumu da iyi değildir.Hükümetten beklentimiz piyasayı rahatlatıp, gerekenleri yapmasıdır.” Konya Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği Başkanı Edip Yıldız yem fiyatlarının ve girdi maliyetlerinin artmasından olumsuz etkilendiklerini açıkladı ve şöyle dedi: “Süt yemi 40 lira iken, 85 liraya çıktı. Süt fiyatı maliyeti karşılamıyor. Türkiye’nin kırmızı et açığı var. Sığır yetiştiricilerinin yüzde 50’sine  destek verilseydi bu açık kapanırdı. Süreç iyi yönetilmiyor.” Başka bir birlik başkanı olan, Konya Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Nazif Karabulut ise, et ithalatından dolayı sıkıntılı olduklarını söylüyor ve şöyle diyor “Karkas etin fiyatı 29 lira iken, bugün de aynı fiyat uygulanıyor.Yem fiyatları yarı yarıya zamlandı. 40 liradan, 75-80 liraya yükseldi.Bütün bu olumsuzluklardan dolayı sektördeki esnaf sayımız  yüzde 50 azaldı” Ekonomideki dalgalanma üretimden, tedarike ve satışa kadar çok sayıda sorunu beraberinde getirdi. Üretici  sıkıntılı. Üretici girdi maliyetlerinin artması karşısında çaresiz. Satıcı artan fiyatlardan şikayetçi. Esnaf sattığı malı, sattığı fiyatla yerine koyamıyor. Bu arada esnaflık ahlakını hiç sayan, yasa, yasak dinlemeyen bir kaç sorumsuz da ambalaj ve gramajlarla oynayarak sözde uyanıklık yapıyor. Bütün bu yaşananların ortaya koyduğu gerçek şu.. Piyasalarda ciddi bir rahatsızlık var. 

Güven kaybolmaya ve belirsizlik artmaya başladı. En kötü olan, bu durumda herkesin başının çaresine bakacak bir yolu araması ve bulmasıdır. Yönetenlerin yapması gereken, gerçekleri kabul etmek ve ona göre piyasaları dizayn etmektir. “kriz, mıriz yok” demekle, bir yere varılamayacağı gibi ekonomideki dalgalanma da durmayacaktır. Belirsizlik ve başıboşluk “vatandaş işini bilir” noktasına gelirse, esas altından kalkılamayacak sıkıntılar işte o zaman ortaya çıkar. Bugün yaşanan sorunlar altından kalkılabilecek nitelikte görünüyor. Yeter ki gerçeklere göre hareket edilsin.