Küstürülen beyinler; engellenen ve kaybeden ülkem (2)

Hep klasik senaryo..”Üretmeyin , biz bedava verelim” ve bu yabancı teklifi “bedava veriyorlar, niye senden alayım?” mentalitesine sahip vizyonlu! yetkililerin kabul etmesiyle durdurulan nice üretim, küstürülen nice insanımız..İç acıtan diziye bugün Şakir Zümre ile devam ediyorum. Elbette siz üretimi durdurup dışarıya bağımlı hale geldikten sonra istediğiniz fiyata bile size satılmayan ürünler ve dışa bağımlılık, kaybolan yıllardır yaşanan gerçek.

Şakir Zümre 1885 Varna doğumlu. Cenevre ‘de lise eğitimini müteakip Cenevre Hukuk Fakültesinden 1908 yılında mezuniyet. Varna mebusluğu. Milli Mücadele esnasında ürettiği silah ve cephaneleri Anadolu’ya gönderen bir vatansever. TBMM kararıyla İstiklâl Madalyası sahibi. Mustafa Kemal’in davetiyle geldiği ülkemizde 1925 yılında ilk özel sektör savunma fabrikası Türk Sanayi Harbiye ve Medeniye Fabrikasını  tahsis edilen Osmanlı tapa fabrikasında   kurar.  Türk Hava Kuvvetleri için100-300-500-1000 kg’lık ilk bombardıman uçak bombalarını üretir. Deniz Kuvvetleri için su bombası, aydınlatma fişekleri, mayın, el bombaları, 5 beygir gücünde mazotlu motorlar üretir. Bombaların tahrip gücü dünyanın en iyisi olarak kabul edilir. 1937 yılında Yunanistan’a 1.5 milyon liralık  ihracat yapar. Bombaların satış şartı bize karşı kullanılmamasıdır ve General Metaksas bu şartı kabul eder. Fabrikasında çalışan işçi sayısının iki bine ulaştığı zamanlar olur. Bulgaristan, Polonya, Mısır, Ürdün gibi ülkeler ürün alırlar Şakir Zümre fabrikasından. 1947 yılında ABD  Başkanı Harry Truman Sovyet baskısı altında olduğu gerekçesiyle Yunanistan ve Türkiye’ye yardımda bulunulmasını ve bu devletlerin sivil ve askeri personeline ABD’de eğitim verilmesini kongreye sundu ve kabul edildi. Yardımı Dışişleri Bakanı Marshall denetleyecektir. ABD kongre kararı ile yapılacak 400 milyon dolarlık yardımın 300 milyon doları Yunanistan, 100 milyon doları Türkiye için ayrılmıştır üstelik bu karar yetkililerce memnuniyetle karşılanmıştır. 12 Temmuz 1947 tarihinde Türk ve ABD’li yetkililer arasında  “Türkiye’ye yapılacak yardım hakkında anlaşma” imzalanır. Yardımın yerinde ve amacına uygun kullanılıp kullanılmadığını ABD yetkilileri denetleyecek ve askeri yardım çerçevesinde verilen hiçbir madde ABD Hükümetinin onayı olmadan kullanılamayacaktır. Bu madde  1964 Haziran ayında Türkiye’nin Kıbrıs’a yapacağı askeri müdahaleyi önlemekte kullanıldı, ABD Başkanı Lyndon Johnson Başbakan İsmet İnönü’ye yazdığı mektupta anlaşmayı bildirerek askeri müdahaleyi önler. İktidar Marshall yardımları nedeniyle başlamış üretimleri “bedava almak” gerekçesiyle memnuniyetle durdururken 1 Mayıs 1950 tarihinde Demokrat Parti Genel Başkanı Celal Bayar hükümetin mali politikasını eleştirirken “bir iflas tehlikesi ile karşı karşıyayız, Marshall planı olmasaydı bu iflas tahakkuk etmiş olacaktı” açıklamasını yapar Kastamonu gezisinde. Anlayış farklı değildir zaten Demokrat Parti iktidarında da Marshall yardımları nedeniyle başlamış nice üretim durdurulacaktır.

Ülkemin ilk özel savunma sanayicisi iken ABD isteği ve bedava verilecek yardım malzemeleri tercihiyle hükümet eliyle üretimi durdurulan ve iflas etmemek adına madeni eşya, bazı ziraat aletleri ve özellikle soba üretmek zorunda kalan 1966 yılında kaybettiğimiz Şakir Zümre’nin soba fabrikası 1970 yılında kapandı. Kendisi sobaları doldurduğu aracıyla bir Cumhuriyet Bayramı törenlerine izinsiz katılarak  durdurulan üretimi protesto etmişti.   Rahmet ve minnetle anıyorum. (Yazımın bir bölümünde YKY Cumhuriyet Ansiklopedisi’nden tanıtım amaçlı yararlandım)