Los Angeles Yangını Panama’ya Sıçrar Mı?
14 Ocak 2025, Salı 00:36Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) Los Angeles şehri, tarihinin en büyük orman yangınları ile boğuşuyor. En az 11 kişi hayatını kaybetti, 10 binden fazla ev ve işyeri küle döndü. 150 bin kişi tahliye edildi.
Amerika'daki yangın bölge halkını büyük bir trajediyle karşı karşıya bıraktı. Tüm dünyada yankı uyandıran yangının ise çıkış sebebi merak ediliyor. Yangın, rüzgârın yön değiştirmesi sebebiyle 5 ayrı noktada aralıksız olarak günlerdir devam ediyor.
En büyük yangınlar, Palisades ve Eaton bölgelerinde. Bu iki yangın, büyük oranda kontrol dışı şekilde devam ediyor. Diğer bölgelerde de irili ufaklı yangınlar devam ediyor ama büyük bir kısmı kontrol altına alındı. Yangınların mali yükü 150 milyar dolar civarında. Orman yangınları devam ederken eyalet genelindeki birçok sigorta şirketi de primleri artırmayı düşünüyor.
Pasifik Okyanusu ile Santa Monica Dağları arasında yer alan, genellikle “Palı” olarak kısaltılan, doğal güzellikleri, lüks yaşam tarzı ve sakinliğiyle bilinen Pacific Palisades, yangınlardan en çok etkilenen bölgelerden biri.
Kaliforniya’nın en ikonik ve prestijli sahil bölgelerinden biri olarak hem doğal güzellikleri hem de lüks yaşam tarzıyla ünlü Malibu da çok büyük hasar gören bölgelerden.
20 bin dönümden fazla alanın yandığı yangında oyuncular Billy Crystal, Eugene Levy ve John Goodman da evlerini kaybetti. Evlerini kaybeden ünlüler arasında Jeff Bridges, Mel Gibson, Paris Hilton ve Adam Brody de var.
Bu arada ABD olağanüstü kurak bir dönemden geçiyor. Los Angeles şehir merkezi ekim ayından bu yana yalnızca 0,4 cm civarında yağmur alırken, Santa Ana rüzgarları olarak bilinen güçlü açık deniz rüzgarları, orman yangınları için uygun koşullar yarattı.
Uzmanlar iklim değişikliğinin de arka plan koşullarını değiştirdiğini ve bu tür yangınların çıkma olasılığını artırdığını söylüyor.
İklim değişikliği de yangınların artışında önemli bir rol oynuyor. Daha sıcak ve kurak yazlar, bitki örtüsünü daha tutuşabilir hale getiriyor. Bu durum, küçük bir kıvılcımın bile büyük yangınlara dönüşmesine sebep olabiliyor. Şehir planlaması ve yangın önleme stratejilerinin yetersizliği de yangınların daha hızlı yayılmasına ve kontrol altına alınmasının güçleşmesini sağlıyor.
Diğer taraftan yangının çıkışı ile medyada çok sayıda spekülasyonlar dolaşıyor. Los Angeles'taki yangınların neden çıktığına dair kesin bir bilgi olmamakla birlikte, kundaklama şüphesi ağırlık kazanıyor. Yangınların birden fazla noktada başlaması, kundaklama ihtimalini güçlendiren bir faktör.
"State Farm General" sigorta şirketinin geçen yıl temmuz ayında 72 bin müşterinin sigortasını iptal ettiği ortaya çıktı. Uzmanlar, yangının verdiği maddi zararın, modern tarihin en maliyetli yangınlarından biri olabileceğini belirtiyor.
Panama Kanalı: Stratejik Bir su yolu
Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) seçilmiş başkanı Donald Trump, Panama Kanalı’nı geri almayı, Grönland’ı satın almayı ve Kanada’yı 51. eyalet yapmayı planladığını açıkladı. Trump’ın açıklamaları üç ülkede de tepkiyle karşılandı.
Panama Kanalı, 1903 yılında ABD ile Panama arasında yapılan bir anlaşma ile Amerika tarafından yönetilmeye başlanmıştı. Bu anlaşma, Panama’nın bağımsızlık mücadelesini destekleyen bir sürecin sonucuydu. ABD, 1999 yılına kadar kanalın kontrolünü elinde tutmuştu. 1999'dan itibaren, Panama'ya ait olan kanalın kontrolü, Panama Hükümeti’ne devredildi.
Trump ise kanalın Çin kontrolünde olduğunu öne sürerek, "Panama Kanalı bizim ülkemiz için hayati. Çin tarafından kontrol ediliyor ancak biz burayı Panama'ya verdik, Çin'e vermedik. Bu hediyemiz istismar edildi" dedi.
Çin'in Panama'da büyük ekonomik yatırımları var.
Uzmanlara göre sadece ticaret için değil, ABD'nin Çin ile olası bir askeri çatışması için de Panama Kanalı kritik önemde.
ABD'nin Pasifik ve Atlantik okyanusları arasındaki askeri hareketliliğini yönlendirmesi açısından büyük öneme sahip. Özellikle ABD'nin askeri gücünün küresel olarak dağıtılmasında ve hızlı bir şekilde askeri müdahalelere yönelik operasyonel stratejiler geliştirilmesinde Panama Kanalı önemli bir geçiş noktası.
Panama Kanalı, dünya deniz ticaretinin yaklaşık yüzde 6’sını oluşturan stratejik bir su yolu. Kanal, gemilerin güney Amerika’yı dolaşmadan Atlantik ve Pasifik okyanusları arasında geçiş yapmasına olanak sağlıyor. Bu rota, deniz taşımacılığında yaklaşık 8 bin deniz mili tasarruf sağlıyor. Gemiler, Güney Amerika’nın en güneyindeki Cape Horn’u dolaşmak yerine kanalı kullanarak 2-3 haftalık yolculuktan kaçınıyor.
ABD’nin kanal trafiğindeki payı yüzde 74, Çin’in payı ise yüzde 21 düzeyinde bulunuyor. Çin, son yıllarda bölgede önemli yatırımlar yaptı. Hong Kong merkezli CK Hutchison Holdings şirketi, kanalın Atlantik ve Pasifik çıkışlarındaki iki önemli limanı işletiyor. Bu durum Washington’da endişe yaratıyor.
1977 anlaşması ABD’ye kanalın tarafsızlığını koruma hakkı veriyor. Bu madde, herhangi bir tehdit durumunda ABD’ye askeri müdahale hakkı tanıyor.
Sonuç olarak, Trump’ın Panama Kanalı’nı Amerika'ya katma fikri uluslararası hukuku ihlal etmek anlamına gelir. Panama'nın egemenliğini ihlal etmek “küresel yangınlara” neden olur.
Yorum Yazın
E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişdir.