NAYLON FATURA KULLANMA FİİLİ VE YAPTIRIMI

Genel anlamda iş dünyası diyebileceğimiz ticari ve mesleki hayatta gerçekleştirilen mal ve hizmet alışverişleri sırasında en çok gündeme gelen vergi, hiç şüphe yok ki katma değer vergisidir. Bununla birlikte şahsi mükellefiyetlerde gelir vergisi ve şirketlerde ise kurumlar vergisi, her yıl beyan edilen yıllık beyannamelerde vergi mükelleflerinin karşılaştığı diğer vergi türleridir.

Katma değer vergisinin işleyişini kısaca izah edersek; vergi mükellefleri, sattıkları mallar ve ifa ettikleri hizmetler karşılığında fatura, makbuz vb. yasal belgelerde yer alan emtia ya da iş bedeli üzerinden KDV hesaplayıp mal ve hizmet bedeli ile birlikte alıcıdan tahsil ederler. Bununla birlikte satışını gerçekleştirdikleri mallar ile ifa ettikleri hizmetler sebebiyle katlandıkları maliyet ve giderler üzerinden yüklendikleri KDV’yi de mal veya hizmet bedeli ile birlikte satıcıya öderler. Her ay satıcılara ödenen KDV’ler, tahsil edilen KDV'den indirim konusu yapılır ve her ay yapılan karşılaştırma sonucu tahsil edilen KDV, ödenen KDV’den yüksek ise vergi mükellefleri bu farkı vergi dairesine öderler. Tersi durumda ise bulunan KDV, mükelleflerin ertesi ay verecekleri KDV beyannamesinde indirim konusu yapılmak üzere devredilir.

Gelir ve kurumlar vergisi ise yıllık olarak yürütülen faaliyet sebebiyle elde edilen hasılattan, işin niteliği gereği katlanılan gider ve maliyetlerin tenzili ile faaliyetin icrası sebebiyle vergi mevzuatının kabul ettiği indirimlerin düşülmesi sonucu bulunan vergi matrahı üzerinden hesaplanır. Gelir vergisi, bulunan matraha %15,20,27,35 ve 40 olmak üzere artan matrah dilimlerine artan oranda uygulanarak bulunmakta, buna karşın kurumlar vergisi tek oranda olup bu oran 2021 yılı için %25, 2022 yılı için ise %23 olarak belirlenmiştir.

Vergi mükelleflerini satın almadıkları yahut faydalanmadıkları hizmetler için sahte fatura temin etmeye yönelten sebep, daha az vergi ödeme istekleridir. Şöyle ki; vergi mükelleflerinin fatura, makbuz vb. yasal belgeler üzerinde hesapladıkları ve alıcıdan tahsil ettikleri KDV’nin aylık dönemlerde yüksek olması fakat buna karşın o döneme ilişkin katlandıkları gider ve maliyetlerinin düşük olması sebebiyle buna ilişkin belgelerde ödedikleri KDV’nin düşük kalması sonucu mükelleflerin o aya ilişkin KDV ödeyecek olmaları, bununla birlikte sahte belgelerde yer alan mal ve hizmet bedellerini gider ve maliyet olarak dikkate alarak ödenecek gelir ve kurumlar vergisini azaltma istekleri, naylon fatura kullanmalarının esas nedenini oluşturmaktadır. Böyle bir durumda mükellefler, ilgili dönemlerde hiç almadıkları malları almış gibi, hiç faydalanmadıkları hizmetlerden de faydalanmış gibi göstererek sahte fatura/belge ya da piyasa tabiri ile naylon fatura arayışına girmektedir. Gerçek bir ticari işleme dayanmadığı halde varmış gibi gösterebilmek amacıyla usulsüzce temin ettikleri naylon faturalarda yazılı olan fakat ceplerinden çıkmayan KDV’yi yüksek gösterip katma değer vergisi kaçırmış olmakta hem de ilgili belgelerde yazılı mal veya hizmet bedelini ödemiş gibi gösterip ilgili tutarları gider veya maliyet olarak göstererek mükellefiyetlerine göre gelir ya da kurumlar vergisi kaçırmış olmaktadırlar. Peki, olaya farklı bir açıdan bakalım. Mükellef, gerçekte bir mal ya da hizmet satın alsın fakat buna ilişkin yasal belgeyi mal ya da hizmet temin ettiği kişi ya da kurumdan değil de farklı bir kişi ya da kurumdan temin etsin. Yani mal ya da hizmetin alındığı mükellef ile faturanın temin edildiği mükellef farklı olsun. Bu durumda fatura yine sahte kabul edileceğinden ilgili dönemde indirim konusu yapılan KDV yine reddedilecek fakat ilgili mal ve hizmet gerçekten alınıp faaliyette sarfolundu ise bu sefer gider ve maliyet hesaplarına intikal ettirilen tutarların reddi yoluna gidilmeyecektir. Burada KDV ile Gelir/Kurumlar Vergisi Kanunlarının hedeflediği amaç ve teknik düzenleme farklılığı söz konusudur. Bahsettiğimiz bu durumda mal ya da hizmetin gerçekten temin edilmesi fakat belgelendirme işleminin mal ya da hizmetin temin edildiği kişiden yapılmayışı, indirim konusu yapılan KDV’nin de kabulü sonucunu doğurmamaktadır.

Bahsettiğimiz hususlar sonucu mükelleflerin karşılaşabileceği vergisel ve cezai yaptırımları özetleyerek bu eylemin kısa vadede fayda sağladığını düşünen mükellefler için tespit edilmeleri halinde ne kadar büyük bir bedele katlanacaklarını bilmelerini sağlayalım. Öncelikle ilgili sahte/naylon belgelerde yer alan katma değer vergisini indirim konusu yaptıkları için ilgili katma değer vergisi indirim hesaplarından çıkarılacak ve bu suretle yeniden hesaplanacak katma değer vergisi beyanlarına istinaden ödemeleri gerekecek KDV ile ilgili dönemde ödedikleri KDV arasındaki fark adlarına tarh edilecektir. Bununla birlikte kayıtlarına intikal ettirdikleri fatura, makbuz vb. belgelerin sahte/naylon olduğunu bilmeyen mükellefler adına bir kat vergi ziyaı cezası, sahte olduğunu bilerek yani kasten kullanan mükellefler adına da üç kat vergi ziyaı cezası kesilecektir. Ayrıca kasten naylon fatura kullanan mükellefler, adli manada suç işlemiş de olacaklarından, haklarında kamu davası açılması için Cumhuriyet Başsavcılıklarına suç duyurusunda bulunulacaktır. Kasten sahte belge kullanmanın cezası ise 3 ile 5 yıl arası hapis cezası ile yargılanmaktadır. Olayın gelir ve kurumlar vergisi boyutunda ise önemli olan fatura içeriği mal ya da hizmetin gerçekten alınıp alınmadığıdır. Biraz karışık gibi görünse de en kısa haliyle şöyle izah edelim. Mükelleflerin satacakları malları piyasa fiyatından daha ucuza temin etme durumları sık karşılaşılan bir durumdur. Buna paralel olarak ucuza temin edecekleri mallar için belge temin edememeleri de bir hayli yaygındır. Fakat mükelleflerin katlandıkları gider ve maliyetlerini hasılatlarından indirebilmelerinin yolu ise vergi mevzuatı kapsamında gerçek bir ticari ilişkiye dayalı belge ile mümkündür. Malın başka bir mükelleften satın alınıp ilgili malın faturasının farklı bir mükelleften temin edilmesi, gerçek bir gidere ya da maliyete katlanıldığı halde belgelemenin sahteliği sonucunu doğuracağından yani belge temin edilen kişinin kendisinden mal/hizmet alınmaması sebebiyle ilgili fatura ve belge doğrudan sahte/naylon hale gelmektedir. İzah etmeye çalıştığımız husus tek cümle ile “malı satan faturasını da kendisi vermelidir.” kuralıdır. Piyasadan ucuza mal temin edip malın satın alındığı mükelleften temin edilemeyen faturanın bir başkasından temin edilmesi mümkün değildir. Fakat mükellef hakkında yapılan araştırma ve inceleme sonucu gerçekten bir gidere veya maliyete katlanıldığı sabit ise buna ilişkin belge sahte dahi olsa -işin gerçek mahiyeti esas olacağından- gider veya maliyet reddiyatı ile karşılaşmayacaklar sadece haklarında KDV indirimlerinin reddi yaptırımı uygulanacak ve kasıt durumuna göre bir kat ya da üç kat vergi ziyaı cezası kesilecektir. Buna karşın gerçekte hiç alınmayan, işletmeye dahil olmayan, faaliyetin icrasında kullanılmayan, sırf fiktif olarak maliyet/gider şişirebilmek amacıyla kasten belge temin edilerek gider veya maliyet avantajı elde edilmesisuç teşkil edeceğinden ilgili gider veya maliyetlerin hasılatlarından indirilmesi kabul edilmeyecek ve bunun sonucu olarak da ilgili maliyet ve giderleri kayıtlarından çıkarılarak gelir veya kurumlar vergisi tarhiyatına muhatap olacaklardır. Ayrıca adlarına tarh edilecek gelir veya kurumlar vergilerinin üç katı kadar da vergi ziyaı cezası ile karşı karşıya kalacaklardır. Tekrar hatırlatalım ki bir yerde üç kat vergi ziyaı cezası var ise ortada kasten işlenmiş vergi kaçakçılığı suçu da olacağından buna muhatap mükellefler hakkında aynı zamanda suç duyurusunda da bulunulacaktır.

Naylon fatura kullanma fiili, kısa vadede avantajlıymış gibi görünse de doğuracağı sonuçlar ve yaptırımları itibariyle yüksek tutarda vergi, ceza, faiz ile birlikte hapis cezasına da muhatap olunabilecek bir fiildir.

Tekrar görüşmek dileğiyle.