OBRUK RİSKİ

15 Nisan 2024, Pazartesi 00:01

A+
A-

Tarım ve sanayide özellikle de tarımda yanlış ve ölçüsüz su kullanımı Konya Havzasının altını oymaya başladı, son yıllarda.

Yer altı sularının çekilip toprağın göçmesiyle oluşan obruklar daha çok Konya Havzasında görülse de, ürettiği farklı sorunlar sebebiyle tam olarak bir ülke meselesi aslında. Kaldı ki bir takım başka illerde de yeni obruklar oluşma riski söz konusu.

Su kıtlığı,

Doğada tahribat,

Tarımsal ve sanayi üretiminde daralma,

Ekonomik faaliyetlerde kalıcı duraksama,

Güvenilir yaşam ve türlü faaliyet alanlarının zamanla daralması, önlem alınmaması halinde ileride obrukların sebep olacağı telafisi imkansız sorunların başında geliyor.

Obruk riski.

Son 10-15 yılda Obruk sayısı özellikle Konya coğrafyasında artış göstermeye başladı.

Obrukların oluşmasının en önemli sebebi suyun hoyratça kullanılması. En başta da suyun tarımsal faaliyetlerde disiplinsiz ve kontrolsüz bir şekilde kullanılmış olmasıdır. Gelecek dikkate alınmadan kullanılan yer altı su kaynakları yeni obrukların meydana gelmesine sebep olurken, öte taraftan da ülkede su kıtlığına giden yolların taşını döşüyor.

Konya’ya bakalım.

Türkiye’de toplam yer altı su kaynaklarının 3’de, 1’i Konya Havzasında bulunmakta.

Havzada tespit edilebilen obruk sayısı ise 2 bin 500’ü geçti.

Yer altı su zenginliği kadar obruk zenginliği anlamı taşıyan bilgiler, yukarıdaki bilgiler. Su zenginliği bilinçli ve kontrollü kullanılmış olsa sorun olmayacak ama popülist politikalar gereği bu mümkün olmuyor.

Sulu tarımın yoğun yapıldığı Karapınar ilçesi son yıllarda yeni obruk oluşumlarının merkezi oldu. Yeni obrukların oluştuğu tüm alanlarda olduğu gibi, Karapınar’da da çok su isteyen Mısır ve Pancar tarımı obrukların oluşmasını tetikliyor. Esasen geçmişte ülkenin buğday deposu olan Konya Ovası, son yıllarda Mısır deposu haline getirildi.

Pancardan sonra Mısır tarımını teşvik edenler bu iki tarım ürününün ileride su-toprak-hayat arasında nasıl canavarlaşacağını öngörebilmeliydiler ama öngörülmedi ya da bilim dışı başka hesaplar söz konusu oldu.

Karapınar, yeni obrukların bir anlamda üssü olurken son yıllarda Ereğli, Halkapınar, Emirgazi, Çumra, Cihanbeyli, Kulu, Yunak, Çeltik ve Altınekin ilçelerinde de yeni obruklar oluştu. Bu ilçelerin ortak özelliği tarımsal faaliyetlerinin yoğun olduğu ilçeler olmasıdır. Sulu tarımın yoğun yapıldığı ilçeler olmasıdır.

Risk Haritası.

AFAD ile Konya Teknik Üniversitesi’ne bağlı Obruk Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından geç de olsa Konya Havzasında Obruk Riski haritası çıkartıldı. Haritada yüzlerce irili-ufaklı obruk riski taşıyan yeni alanlar belirlenirken, 700 civarında da yeni derin obruk yapısının tespit edildiği açıklandı. Ayrıca bin 500 civarında da sığ obruk yapısının tespit edildiği açıklandı. Mevcut obrukların yanı sıra Konya Havzası’nda oluşması kuvvetle muhtemel yeni obruklarla birlikte, obruk sayısının ilk etapta 5-6 bini bulabileceği öngörülüyor.

Obruk, suyun hoyratça kullanıldığı her alanda olabilir.

Aşırı su tüketiminden kaynaklanan Obruk riski, hayatın her alanında depremler kadar büyük risk.

Obrukların sayısı artıyor.

Toprak göçüyor.

Toprak çöküyor.

Bu sebepten su kullanımında tüm toplum aralıksız bir şekilde bilinçlendirilirken, tarımsal faaliyetlerde özel olarak da Mısır ve Pancar üretiminde aşırı su kullanımının eski bir deyimle zabt u rabt altına alınması gerekiyor.

Bu ürünlerin üretiminde sınırlama ya da münavebeli ekim sorunun çözümünde ilk başta etkili olan iki araç olacaktır.

Hayatı her yönüyle tehdit eden daha çok obrukların oluşmaması için, ivedilikle önlem alınması gerekiyor.

Obruk, büyük risk.