OSMANLILARIN ÇALIŞKANLIKLARI, HIZLARI, AZİMLERİ (2)

Osmanlıda vezîr, hamal demektir.(1) Bakanlarına bile hamal ismi verecek kadar çalışkan ve azimli devlet adamları sayesinden Osmanlı yükselmiş ve yücelmiştir. Balkanlarda Varat muhâsarasında çok yağmur yağıp, topla­rın çamurlara gömülmesi üzerine,  sonradan Sadrâzam da olan Kuyucu Murad Paşa, Vezîr Sofu Sinan Paşa, Halep Beylerbeyi Mahmud Paşa gibi paşalar, öküzlerin, katırların  yerine  bo­yunduruğa girip top çektiklerini târihler kay­deder.(2) Zigetvar kalesi feth edilince Sultan Süleyman câmisi üç haftada inşa edilmiş ve içinde ibâdet edilmeye başlanmıştır.(3)

Osmanlının Dünyanın en geniş nehirlerinden biri olan Tuna üzerine 5 günde köprü yapıp askerini karşıya geçirdiğini,(4) Sava Nehri üzerine 9 günde köprü yaptığını,(5) Drava Nehri üzerine 10 günde köprü kurduğunu,(6) Purut Nehri üzerine 13 günde köprü yapıp karşıya geçtiğini(7) 27 km. uzunluğunda olan  Kars Kalesini 27 günde yaptığını,(8) Fâtih Sultan Mehmed’in Rumeli hisarını 4 ayda yaptırdığını(9) tarihler yazmaktadır.

 Yavuzun 140 bin kişilik ordusunu 2500 km. yürütüp Çaldıranda savaşa soktuğunu ve zafer kazandığını,(10) Yine Yavuzun dünyada kimsenin başaramadığı Sina Çölünü ordusu ile 13 günde geçtiğini, Birinci Dünya Savaşında bu çölü motorlu vasıtaları ile General Allenby’nin 11 günde geçebildiğini,(11) Bir kışta 158 gemi yapıp denize saldığını,(12) Mimar Sinan'ın 97 yaşında vefat ettiğini, bu ömrün içine şu önemli eserlerin yapımını sığdırdığını:81 câmi, 50 mescit, 55 medrese, 7 darül kurra, 16 kervansaray 33 saray, 32 hamam, 19 türbe, 14 imaret, 3 daruşşifa, 7 su kemeri, 8 büyük köprü yaptığını, Zigevar fethedilince Sultan Süleyman Câmiinin 3 hafta içinde inşa edildiğini(13) üstelik bu yapılan eserlerin çok dayanıklı ve sağlam olduğunu, çoğunun  hâlâ hizmet verdiğini…(14) târihler yazmaktadır.

Osmanlı diyârında İngiliz elçisinin hanımı olan ve gördüklerini dostlarına mektuplarla bildiren Lady Montagu’da “Türkiye Mektupları” ismiyle Türkçeye de çevrilen kitabında Osmanlıdaki sürat ve intikale dikkat çeker ve takdirlerini bildirir. Târihçiler yaptıkları araştırmalar neticesi şöyle bir kıyas ortaya koyarlar: Kanûnî İstanbul’dan 100 bin kişilik bir orduyu çıkarır ve 1500 km. uzaktaki Mohaç Ovasına 128 günde varır.

 Aynı Mohaç Ovasına Budapeşte’den 170 km. mesafeyi Macar ordusu 38 günde almıştır. Bu süratle eğer; Macar ordusu İstanbul’dan çıkıp Mohaç’a gelmiş olsaydı Osmanlının 128 günde aldığı yolu, tam 350 günde alırdı.(15) Postel ve Fairfax Downey gibi ecnebi ilim adamları da; “Hıristiyan askerlerin 3 gün, 3 gecede aldıkları yolu Türk askerleri bir gecede alır”(16) diye yazmaktadırlar.

Son Zamanlardaki Atâletleri (Tembellikleri) :

“Tembel Araplar” diye şüyu bulmuş bir söz var. Fakat İslâm’ın zuhuru esnasında Müslümanların gösterdiği performansı, cevvâliyeti, çok kısa za­manda çok büyük işler yapıp, yarım asırlık bir dönemde bir ucu Atlas Okya­nusunda, bir ucu Çin’de büyük bir İslâm devleti kuranlarda bu Araplardı. Demek ki onlara bu ivmeyi kazandıran, bu aksiyonu, bu kudreti bahşe­den İslâm idi. Türklerde İslâm’la müşerref olduktan kısa zaman sonra Ortaasya bozkırlarından Akdeniz sahillerine ulaşmışlardır. Osmanlının ilk zamanları da yani İslâm’ı hakkıyla yaşadıkları dönemlerde neler yaptıklarını kitabımızda anlatmaya çalıştık. Ne zaman ki dinî ve millî duyguları zayıfladı, işte ondan sonra Avrupa’nın kepâzesi olmaya mahkûm oldular.

Dipnotlar:

1- Hammer, a. g. e. c. 1, s. 92; Ubicini, “Türkiye 1850” s. 52.

2- Naima Mustafa Efendi, “Naima Târihi”, Çeviren: Zuhuri Danışman, 1968 c, 1, s. 194, 213.

3- Altan Araslı, “Avrupada Türk İzleri”, Kültür Bak.Yay. Ankara, 2001, c. 1, s. 90.

4- Hammer, a. g. e. c. 3, s. 46-53.

5- Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 3, s. 333.  

6- Abdülkadir Özcan, Derin Târih Dergisi, Aralık 2012, s. 37.

7- N.Kösoğlu,Türk Dünyası Târih ve Medeniyeti Üzerine Düşünceler”,Ötük. Yay.Ank.1997,s.230.

8- Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 4, s. 406, 417, 436, c. 5, s. 39.

9- Oruç Beğ Târihi, Tercüman 1001 Temel Eser, Baskıya Hazırlayan Nihal Atsız, târihsiz, s. 107.

10- Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 3, s. 246.

11- Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 3, s. 237.

12- Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 4, s.323.

13- Altan Araslı, “Avrupada Türk İzleri”, Kültür Bak.Yay. Ankara, 2001,c. 1, s. 90.

14- Altan Araslı, a. g. e. c. 1, s. 109.

15- Yavuz Bülend Bâkıler’in hazırladığı “Türk İzleri” CD si No 6.

16- Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 9, s. 326.