OSMANLILARIN DENİZCİLİKLERİ VE DONANMALARI(2)

Deniz gücünün önem ve ehemmiyetini kısa zamanda kavrayan Osmanlı­lar bu hususta öyle bir ivme ve terakki göstermişler ki, dünya târihinde bir ilki gerçekleştirip, gemileri karadan yürütüp dünya literatürüne geçmişlerdir.

“Osmanlı Deniz Gücü” isimli eseri yazan Palmira Brummett; “Osmanlı­nın bir deniz imparatorluğu olduğunu ve çok kısa bir zaman diliminde büyük bir deniz filosunu inşa edebilecek kabiliyette olduklarını, meşhur Rodos Şö­valyelerinin yalnız ve yalnız Osmanlı denizcilerinden korktuklarını(1)” yazar.

Gerçekten 15. ve 18. Yüzyıllar arası Osmanlı Donanması dünyanın bütün donanmalarından, sâdece Cezayir’deki Barbaros Donanması da Avrupa do­nanmasından üstündür.(2) İzlanda ve Britanya kıyılarına kadar varmışlardır.(3) 2004 yılında İngiltere Kraliyet arşivinden çıkan bir belge bütün dünyayı şok etmiştir:

1588 yılında İspanya Kralı 2. Filip, İngiltere’yi işgal etmek üzere “yenilmez armada” ismiyle meşhur büyük donanması ile denize açılmaya karar verir. İngiltere İstanbul’daki elçisi kanalıyla Osmanlıdan yardım ister. Osmanlı donanması yardım maksadıyla İspanya ve İtalya sahillerini vurmaya başlar. Bunun üzerine İspanya kralı deniz gücünü ikiye bölüp bir bölümünü Akdeniz’de Osmanlı donanmasının karşısında bırakır.

Gücü yarıya inen İspanyol Donanmasını da, eski bir korsan olan ve o anda İngiliz donanmasının başına getirilen amiral Drake Gravelines Deniz Savaşında yener. Böylece Osmanlı sayesinde İngiltere İspanyolların işgalinden kurtulur. Kraliyet Hollaway koleji öğretim üyesi Jerry Broton İngilizlerin ancak bu sayede İspanyolları yenebildiğini öne sürdü. Gazeteler bunu “416 yıl sonra gelen teşekkür” başlığıyla verdi.(4) 

1840 da yaşanan kıtlıkta,  İrlanda'ya Osmanlı devleti 10 bin sterlin yar­dım yapmak ister. İngiltere Kraliçesi Viktorya 2 bin sterlin yardım yapacağı için,  bizi geçmesinler diye,  bin sterlin para, 5 gemi dolusu yardımı kabul edebileceklerini daha fazlasını alamayacaklarını bildirmiştir. Halil İnalcık Bey “Osmanlı ve Avrupa arşivleri incelendikçe Dünya târihi yeniden yazılcak”(5) der.

 Bu arşivler incelendikçe dedelerimizin büyüklük ve faziletiyle ilgili daha ne enteresan bilgiler ortaya çıkacak kim bilir? Yukarıda zikredilen olayda olduğu gibi bu yardım olayı sebebiyle 155 sene sonra Osmanlı ahfadına te­şekkür gelmiş, 05.05.1995 yılında İngiltere’deki elçilik mensuplarımıza şük­ran plaketi verilmiştir.(6)

1525’de Fransa Kralı Fransuva Kanûnîden, 1580’de İngiltere Kraliçesi l. Elizabet 3. Murad’tan yardım istemişlerdir. Fransız donanması ve limanları Osmanlıya rehin verilmiş, Barbaros bir kış Fransa sahillerinde kışlamış, Osmanlı leventleri için yeni bir mahalle inşa edilmiştir.(7) Fâtih döneminde Gedik Ahmed Paşa Otranto’ya (İtalya’da çizmeye) çıkarma yapmış, Papa bile Roma’yı terk edip Fransa içlerine kaçmıştır, sahiller Osmanlı korkusuyla boşaltılmış, İtalya ve Fransa sahillerinde birçok kale bu korku ile inşa edilmiştir.(8)

Gerçekten o dönemde Osmanlı her yönüyle Avrupa’nın fevkinde (üstünde) ve Avrupa Osmanlıya muhtaç. Lady Montagu o dönemde Osmanlı gemilerinin Avrupa gemilerinden üstün olduğunu mektuplarında kaydeder.(9) Türk gemi topçularının İngiliz topçularından daha başarılı olduklarını Frederick Howard itiraf eder.”(10) Osmanlı o yıllarda bir kışta bir donanma imal ve inşa edip denize salacak güçtedir.(11)

Ayrıcı 8 yıl içinde 936 Avrupa gemisinin Türk denizciler tarafından Akdeniz’de yakalanıp kendi hizmetlerine alındığını da yine târihler kaydeder.(12) Osmanlı bu dönemde Akdeniz’de hükümran, Karadeniz’de ve Hazar denizinde tek başına iktidar,(13) Kızıldeniz’den bizden başka kimse geçemiyor, Açe Sultanlığına yani Endonezya’ya ve Hindistan Racalarına Osmanlı gemileri yardım götürüyor ve denizcilerimiz Avrupalı korsanlar karşısında oraların savunmasında görev alıyor, bazı Osmanlı denizcileri de Baltık denizinde dolaşıyor, İzlanda kıyılarını vuruyordu.(14) Ne azamet ya Rabbi!.. 

Dipnotlar:

1-Palmira Brummett, “Osmanlı Deniz Gücü”, Timaş Yay. İst. 2009, s. 142, 148.

2-Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 5, 245.

3-Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 4, s. 488.

4-Milliyet Gazetesi, 02. 06. 2004. 

5-Yeşilay Dergisi Ekim 2001, Sayı 815.

6-Türkiye Gazetesi 05. 05. 1995.

7-Mustafa Armağan, “Geri Gel Ey Osmanlı”, Ufuk Kitap, Ekim 2007, İst. s. 88.

8-Nicolae Jorga, a. g. e. s. 211.

9-Lady Montagu, “Türkiye Mektupları”, Tercüman 1001 Temel Eser. s.164.

10-G.W.Frederick Howard,“Türk Sularında Seyahat (1853)”,Terc.1001 Temel Eser,İst.1978,s.50.

11-Gabor Agoston, “Osmanlıda Strateji ve Askeri Güç”, Timaş Yay. İst. 2012, s. 46.

12-Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 13, s. 5, s. 242.

13-İsmail Hâmi Dânişmend,“Târihi Hakikatler”,Tercüman Gazetesi Yay.1979, c. 2, s. 21.

14-Yılmaz Öztuna, “Büyük Türkiye Târihi”, Ötüken Yay. 1977, c. 13, s. 4, s. 488.