ŞEHİR PLANLAMASI ve METEOROLOJİ

27 Ocak 2025, Pazartesi 00:40

A+
A-

Son yıllarda tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de kırsaldan kent merkezlerine göç arttı. Şehirlerimiz gittikçe kalabalıklaşıyor. Yerleşim alanları, konutlar artıyor. Tabii bunun için yeşil alanlardan ve tarım topraklarından vazgeçiliyor. Bu şehirlerimizden biri de KONYA.

Farkındaysanız; Kışın ortasındayız ama hala daha yeterince yağış alamadık. Hatta şehir merkezine henüz kar yağmadı. Yakın zamanda da öyle 30-40 cm yer örtüsü bırakacak bir kar yağışı beklenmiyor. Neden acaba?

Bu konuyu sadece iklim değişikliğine bağlamak, kendi acizliğimize kılıf aramaktan öte geçemez. İklimdeki dalgalanma ve sıcaklık artışını tüm dünya kabul ediyor. Hatta geçtiğimiz 2024 yılı en sıcak yıl ilan edildi. Ama bunun müsebbibi de tabii ki insanoğludur. Bunların başında siyasiler, kanun koyucular ve şehirleri yönetenler gelmektedir.

Şehirlerimizi yönetenler, şehir planlaması çalışmalarında meteorolojik faktörlerin ne kadar önemli olduğu gerçeğinin ne kadar farkındalar? Örneğin Konya Belediyelerinin hangisinde bir Meteoroloji Mühendisi/ya da meteoroloji ile ilgili bir uzman çalışıyor? İmar planlamalarında meteorolojik faktörler ne kadar göz önüne alınıyor? İklim Değişikliği birimi açmakla iklime uyum ne kadar sağlanıyor?

Şehirlerdeki yerleşim alanları ile atmosfer arasındaki (meteorolojik faktörler arasındaki) direkt ya da dolaylı etkileşim titizlikle analiz edildiği takdirde görülecektir ki şehirlerin çevresindeki açık alanlar daha fazla yağış hatta kar yağışı alırken şehir merkezleri daha az yağmur ve kar yağışı almaktadır. Meteoroloji Uzmanlarının bu konuda yaptıkları araştırmalarda aşağıdaki sonuçlara varılmıştır:

Bir şehir (yerleşim merkezi) oluştuğunda kendi “şehir iklimini” yaratmakta ve bu şehrin çevresel iklimini çeşitli yollarla etkilemektedir.
Oluşan şehir iklimi, içinde yaşayan insanların sağlıklarına doğrudan etki etmektedir.
Şehirdeki enerji kullanımı büyük ölçüde iklim faktörlerine bağlıdır.
Kurulacak binaların mimarisini, yerleşim düzenini ve kullanılacak yapı malzemelerini, yine büyük ölçüde iklim faktörleri tayin edeceği için farklı iklim kuşaklarında farklı tiplerde yapı malzemeleri ve bina tipleri tercih edilecektir.
İnsanlar sadece yaz veya kış için değil, her mevsim için, yaşadıkları şehir ve binalarda, çalıştıkları yerlerde klimatolojik açıdan rahat edebilecekleri bir ortam istemektedirler.
Günümüzde yeni ve yenilebilir olarak adlandırılan güneş ve rüzgâr enerjisi gibi enerji çeşitlerinden maksimum yararlanan yapılar tasarlanmalıdır.
Planlanmasında hiçbir meteorolojik parametreye yer verilmeyen kentler için, iklim değişimine dirençli kentler söylemi bir kandırmacadır.
Şehir içinde yüksek katlı binaların yoğun olduğu bölgelerde “Şehir Isı Adası” oluşmakta, yoğun nüfuslu bölgelerde sıcaklıklardan 1 ila 3 derece daha yüksek olmasına neden olmaktadır.
Sanayi ve yerleşim alanlarında üretime ve yaşama bağlı olarak oluşacak kirliliği, yerleşim alanlarında yaşayanlara zarar vermeden drenajını sağlayacak hava akımlarına uygun yapılaşma sağlanmalıdır. (Hâkim rüzgâr yönü dikkate alınmalıdır)
Doğal afetlerden maksimum korunaklı alanlar, yerleşim merkezleri olarak seçilmelidir.

Yukarıda ana hatları ile ifade edilen ve klimatolojik açıdan verimli olarak tasarlanan yerleşim alanlarında yaşayanlar hem konforlu hem de sağlıklı bir ortam içinde hayatlarını sürdürmenin keyfini çıkarırlar. Bu tip yerleşim alanlarında enerji verimliliği yüksektir. Bina içi ortamlarda ki sıcaklığı kontrol etmek için daha az enerjiye ihtiyaç duyulduğu gibi, hiçbir zaman pik enerji talepleri de yaşanmaz.

Özellikle yerel yönetimlerde, yeşil kentler ya da benzer adlar altında fonlanan çalışmalar ile zaman yitirilmemelidir. Doğal olayların afete dönüşmeyeceği ve insani yaşama izin verecek kentler için bir an önce gerekli plan değişiklikleri ve uygulamalar yapılmalıdır. Planlarda, doğal olayların etkilerinin yanı sıra ulaşım, enerji, sanayi, tarım ve ormancılık faaliyetleri başta olmak üzere tüm etkenler dikkate alınmalıdır.

Günümüzde özellikle gelişmiş ülkelerde yukarıda kısaca bahsedilen etkenler gibi birçok nedenden dolayı meteoroloji uzmanları ile şehirleşme alanında sorumlu mühendislik disiplinleri arasında işbirliği her geçen gün daha büyük bir önem taşımaktadır. Dileğimiz bu işbirliğinin şehrimizde de görülmesi, imar planlamalarında meteorolojik faktörlerin daha fazla dikkate alınmasıdır.

Allah sonumuzu hayır etsin, meteorolojik afetlerden cümlemizi korusun inşallah. Kalın sağlıcakla.

Yorumlar

Ahmet oztemel
27-01-2025 11:21
Sn. Üstadım, elinize sağlık. İnşallah ders alinir yazinızdan demeyi çok arzu ederim, yanlıştan dönmek erdemdir ya. Sagolun var olun