SIR

İstemem devlet aleyhinde evimde kıyl ü kal

Korkarım jurnal ederler herkesin namusu var;

Askerîden, şeyhten, kasîsten, küttabtan

Hazret-i şâh-ı cihanın it kadar casusu var

Üsküdarlı Talat

Sır: Söylenmemesi gereken şeylerin saklanması, başkalarına söylenme­mesidir. Söz; yani konuşabilmek, insanı hayvandan ayıran özelliklerden biri­dir. Ama ölçüsüz, tartısız, hesapsız, lüzumsuz konuşmakta akl-i selim sahiple­rinin yapacağı bir şey değildir. Bundan sonraki konuda dilin afetlerinden, yani söy­lenmemesi gerekenler söylendiğinde insanın ne büyük belalara duçar ola­cağından bahsedeceğiz.

İnsan bedeninde dil en önemli ama en tehlikeli uzuvlardan birdir. Onun için Cenâb-ı Allah onu dudaklar ve dişlerin arka­sına hapsetmiş, lüzumsuz konuşmasın, saklanması gereken sır­ları saklasın diye.

 Fatih Sultan Mehmed’in; “zihnimden geçen sırlarımı sakalım bilse, onları keser atarım” dediği rivayet edi­lir. 

Fakat her insan bunu başaramıyor. Özellikle bazı kadınlar için; “onların saklayabildiği tek sır bilmedikleridir” denmiştir.

Yavuz Sultan Selim’de sefer hazırlıklarına başlatmış ama nereye oldu­ğunu kimse bilmiyor. Paşanın birisi ısrarla bunu soruyor. Yavuz ona demiş ki; “sır saklamasını bilir misin?” Paşa “evet” deyince Yavuz; “bende bilirim” demiştir.

“Sırrını ihfa eden sırrının sultanı, sırrını ifşa eden sırrının kurbanı olur.”  

Araplar; “sırruke esiruke” sırların senin esirindir, ama onları bir ikinci ki­şiye söylersen, sen onların esiri olursun demişlerdir. Gerçekten bazı kişiler, sırlarını söylerler, ondan sonra “acaba başkalarına söylediler mi? söyleyecek­ler mi?” diye korkulu rüya görmeye başlarlar. Atalar; “korkulu rüya görmek­tense, uyuma­mak daha evlâ” demişler. Sır hususunda da söylememek daha evlâ ve rahatlıktır.

Çocuğun birisinin babası kaçakmış. Sıkı sıkı tembih etmiş­ler aman kızım kimseye söyle diye. Jandarmalar gelmiş; “kızım baban nerde?”demişler, o “samanlıkta ama söylemem” demiş. Büyüklerde çocuk tabiatlı olmamalı.

Adamın biri meşhur diktatörlerden birisi için “deli” demiş. İş mahkemeye intikal eder 21 sene hapis cezası verirler. Adam “hakaret ettim doğru, ama bunun cezası 1 yıl. Ka­lanını nerden verdiniz?” deyince yargıç: “Devlet sırrını ifşa etmekten” der.