TÜKETİRKEN TÜKENMEK…
23 Ekim 2023, Pazartesi 00:00İnsanoğlu, varlık sahasına hep tüketen bir varlık olarak arz-ı endâm etmiştir. ‘Maişet derdi’ her daim kendi dünyasında birinci sıraya almış. Hayatını kazanmak ve tüketmek üzerine örgülerken; çoğu zaman o aradaki ince nokta olan ‘denge unsurunu’ göz ardı ederek, hayatın sıkıntılarına giriftar olmuştur. Hayatı, o denge unsurunun dışında tutup boş sözlerle, bir dönem için sanal bir doygunluk hissine kapılanlar vardı. Ne var ki, olan olmuş, yanlış hesapların muhakkak fıtrattan döndüğüne; zira ‘Fıtrat Sahibinin’ koyduğu ‘kanun-u fıtratın’ önüne geçip; âdetullahın akışını değiştirmeye, kulların gücünün yetmeyeceğine bir kez daha şahit oluyorduk.
Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomik krizlerinden olan, şimdi yaşadığımız halin sebebi; sadece gözle görülen zahiri birkaç sebep değildir. Şüphesiz kat kat sayılan bir dizi sebepler olmakla beraber; asıl en temellisi ve gafletle bakıldığı zaman, pek idrak edilemeyen bir gerçeğin varlığıydı. Bu gerçek maalesef ‘Samediyet’ hakikatinin ihmaliydi. Açıkçası, Samed olan, varlığı, kudreti, ilmi, serveti, ikramı, ihsanı, kendinde olandı. Rabbimiz, servet ve gınası hadsiz olan, böyle olduğu için de başka herkese karşı sonsuz derecede müstağni olan Ganiyy-i Mutlaktı…
İnsan, almadan veren değildi, olamazdı da. Ama insanoğlu, Samet-misal bir edayla veriyordu. Samed değil, aciz olduğunu bilmiyordu. Ayetin ifadesiyle “Sizin yanınızdaki tükenir, Allah’ın katında olan bâkidir” dersini hiç mi hiç bilmiyordu. Oysa böyle aciz bir insana yakışan, vermek için almaya muhtaç ise, alış-veriş dengesini kurmak olmalıydı. Ayağını yorganına göre uzatmak, giderini gelirine göre ayarlamaktı. Böyle olmazsa, günün birinde, denizin tükeneceği muhakkaktı. Adeta; motoruna giren benzinle çalışan araba deposunda, motora girecek benzin olduğu müddetçe çalışırdı. Gider oluyor ama gelir sağlanamıyorsa, veyahut gider hep giderken fazla oluyorsa, bu işin bir yerde tökezleyeceği aşikardı. Kâinattaki ‘âdetullah kanunu’ geçerliydi, aldığından fazlasını veren her yapı, on, dokuz, sekiz, yedi..derken, kendini yer bitirirdi. Tüketen, tükenirdi!..
Zira kâinat, içindeki her bir şey ile, bize ’denge’yi ders veriyordu. Allah, her şeye ihtiyacı kadarını, istihkakı olanı ve onun için gerekeni veriyordu. Ne aza sapıyor, ne israfa kayıyordu. Kâinat baştan sona, bir ‘iktisat’ labaratuvarı gibiydi; içindeki her şey, ‘iktisat’ ve ‘israfsızlık’ dersini biz insanoğluna veriyordu. Saksıdaki çiçek su verilmediğinde kurur, fazla su verildiğinde çürürdü meselâ. Ekonomik davranmak, iktisatlı olmaktı, maksada uygun davranmaktı, gerekli yerde gerektiği kadarını kullanmaktı. Keza, aç bırakılan kuzu açlıktan öldüğü gibi, aşırı yemek de aynı kuzuyu ölüme götürürdü. Sözün kısası, ‘denge’, ‘iktisat’, ‘israfsızlık’, kainattaki her bir şeyin bize her daim fısıldadığı bir hakikattır. Onun için, ne darlık anında karamsarlığa düşmeli, ne varlık anında har vurup harman savurmalı idi. Varlık anında, ihtiyaç kadarını kullanıp gerisini tedbir ve ihtiyat akçesi olarak bir yere ayırmalı, darlık zamanında o ayırdığımızı istimal etmeli idi. Tüketen, tükenirdi…
Tarih boyu, her çağ ve hemen her ülkenin insanları, bolluk ve refah zamanlarıyla darlık ve sıkıntı zamanları arasında salınıp durmuşlardır. Bu savrulmayı, iktisat ve kanaat bilinciyle davrananlar, hesabını-kitabını bilenler, elinde ne var ne yok hepsini savurup atmayanlar saadete kavuşuyorlardı. Doğrusu, “Kanaat bitmez tükenmez bir hazinedir” hadisi ile beraber, ‘iktisat’ ve ‘kanaat’ gibi iki şaşmaz nebevi ölçünün izinde yürümek bu asrın en büyük şifası olsa gerek. Yine Peygamber Efendimizin, “İktisat eden geçim belası çekmez” hadis-i şerifleri insanlık için şaşmaz bir rehberdir. Her konuda olduğu gibi Sevgili Peygamberimizin bize vermiş olduğu ilahi beyanlar her zaman bizim için şaşmaz hakikatlerdir. Ne mutlu bu beyanlara sırt dönmeyip anlayıp yaşayanlara!..
Yorum Yazın
E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişdir.