Yeniden “Bir alışveriş bir fiş dönemi”
16 Ağustos 2024, Cuma 00:141 Ocak 1985 tarihinde uygulamaya alındı Katma Değer Vergisi. 1954 yılında Fransa’da başlatılan uygulama hızla yayıldı ve ülkemizde de 25.10.1984 tarihinde 3065 sayılı “Katma Değer Vergisi Kanunu” olarak kabul edildi. Hepimiz adeta vergi denetim görevlisi olmuştuk. Vatandaşlık bilinci demeyi çok isterdim ama çoğu kişi için menfaatimizdi bizi her alışverişte fiş almaya zorlayan. Vergi iadesi alıyorduk efendim, 100 bin lira maaş alan bir vatandaş 25 bin lira yaklaşık vergi iadesi alabiliyordu her ay. Zamanla kapsam daraltıldı, vergi iade oranları azaltıldı ve artık günümüzde alışverişlerde fişi genellikle vergiden düşmek amaçlı esnaflar birbirinden alır oldu. İlk çıktığı zamanlar her firmada ödediği vergiyi belirtir vergi levhaları vardı ve açıkça denetim unsuru oluyordu. Bugün vergi kaçakları nedeniyle yeniden alışverişlerde fiş almanın önemi vurgulanıyor , hatta cezai işlemlerde gündemde.
“Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır” Vergi daireleri kapısında genelde bu cümle yazılıdır. Vergi, kamu giderlerinin karşılamasında kullanılan temel bir finansman aracıdır. Her vatandaşın öncelikle yerine getirmesi gereken görevdir. Devletin eksiksiz vergi toplamasında vatandaşların vergi bilincine sahip olması en önemli unsurdur. Türkiye Mesleki ve Sosyal Bilimler Dergisi (Nisan 2024 yıl 6 sayı 14) Serkan Akçay, Şüeda Demirhan araştırması vergi bilinci konusunda eğitimin önemini araştırmış. Artvin Çoruh Üniversitesi Borçka Acarlar Meslek Yüksek Okulu 1. Ve 2. Sınıf öğrencilerine anket uygulanmış ve vergi bilgisi, vergi ahlakı ve vergi bilinci düzeyleri belirlenmesi amaçlanmış. Verginin vatandaşlık bilinci ile zorla değil gönüllü verilmesi asıl amaçtır. Bunun için de vergi bilinci, vergi ahlakı ve vergi bilgisi gereklidir. Çalışmada vergi ve muhasebe ile ilgili eğitimlerin bu konulara pozitif etki sağlayacağı ortaya konulmuş. Kıymetli hocalar her lisans ve ön lisans bölümüne vergi bilinci ek dersinin eklenmesinin tüm topluma vergi bilinci katkısı sağlayacağını öne sürüyorlar. Muhasebe ve vergi alanında eğitim alan bölümlere vergi müfredatı ve vergi hukuku dersleri eklenmesi; Vergi dairelerinden vergi uzmanlarının okullarda toplanan vergi, vergilerin nerelere aktarıldığı, bunun sonucunda toplanan vergilerin topluma ne kadar fayda sağladığı konularında aydınlatıcı bilgi verilmesi gene öneriler arasında.
Teoriği geçip pratiğe dönersem maalesef ülkemde merdiven altı üretim ve kayıt dışı ekonomi neredeyse hiç gündemden çıkmadı . Hiçbir esnaf meslek kuruluşu üyelerine “verginizi tam verin” baskısı yapmadı, yapamadı. Neredeyse 50 yıl önce bir ahbabımız “ben gelir vergisi mükellifi değilim, paramı altın ortaklığına yatırmışım, ortak olduğum kuyumcularla ortak kazancım var ama ev alıyorum, araç alıyorum, arsa alıyorum, bana kimse sen bunları nasıl alıyorsun?” diye sormuyor demişti. Günümüzde almadığımız her fiş ve fatura katma değer vergisini ödediğimiz alışverişlerin vergisinin devlete değil satıcının cebine gitmesi demek. Hani alışveriş muhabbetidir ya “fiş almazsanız şu kadar indirim” teklifi; aslında o indirimden de emin olamazsınız zira açıklanan takamlar aslında kdv’li fiyatlar. Çok yaygın vergi kaçağı olduğu realite ve şimdi yeniden “bir alışveriş bir fiş” yöntemi cezai işlemlerle tekrar oturtulmaya çalışılıyor ama neredeyse 50 yıldır KDV uygulamasının oturmaması da acı bir gerçek.
Cumhuriyet tarihimize bakacak olursak 23 Nisan 1920 Cuma günü toplanarak açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin aldığı ilk Karar 23 Nisan 1920 tarihli ve 1 sayılı "Türkiye Büyük Millet Meclisinin Sureti Teşekkülü Hakkında Karar", kabul ettiği ilk kanun ise 24 Nisan 1920 tarihli ve 1 sayılı "Ağnam Resmi Kanunu" olmuştur. (hayvan adedine bağlı vergi) 1926 yılında kazanç vergisi uygulamaya alınır. 1934 yılında bu kaldırılır ve yerine yeni kazanç vergisi uygulaması başlar, 1950 yılına dek sürer. 1941-1960 döneminde Varlık ve Toprak Mahsulleri Vergisi olağanüstü vergiler olarak uygulanır. Dolaylı ve olağanüstü vergiler özellikle afetlerden sonra günümüzde de zaman zaman devreye alınmakta. Ben vergi kaçağını önlemede ulusal seferberlik uygulamasını olmazsa olmaz olarak görüyorum. Tabii özellikle basının affedildiği öne sürülen şirket vergileri yayınlarının vergi bilincine olumsuz etki ettiği düşüncesindeyim.Elbette bu tür gereksiz vergi afları varsa bunlar da toplumda vergi verme isteğini azaltan unsurlar olarak değerlendirilebilir. Vergi vermek de vatanını seven her vatandaşın görevi bence. Bu devlet bizim. Zor günleri kolay atlatabilmek dileğiyle.
Yorum Yazın
E-posta hesabınız sitede yayımlanmayacaktır. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişdir.