2022 Dünya Kupası ve Katar

Katar tarafından organize edilen Dünya Kupası organizasyonu bünyesinde çeşitli ilkleri ve sonları barındırdı. Öncelikle Arap ve Müslüman dünyasında düzenlenen ilk Dünya Kupası oldu. Turnuvanın ayrıca Orta Doğu'daki ilk, Güney Kore ile Japonya'nın ev sahipliği yaptığı 2002'deki FIFA Dünya Kupası'ndan beri Asya'daki ikinci Dünya Kupası olma özelliğini taşıdı.

22. kez düzenlenen bu turnuvanın bir diğer farkı, 32 millî takımın yer aldığı son Dünya Kupası olmasıdır, çünkü 2026'dan itibaren takım sayısının 48'e çıkarılması kararı alındı.

Aralık 2010'da yapılan oylama sonucunda Katar, FIFA tarafından ev sahibi ülke olarak ilan edildi. Turnuvanın maçları 5 farklı şehirde ve 8 farklı stadyumda yapıldı.

Katar'daki yoğun yaz sıcağı nedeniyle bu Dünya Kupası, Kasım ayının sonundan Aralık ayının ortasına kadar gerçekleştirildiği için Mayıs, Haziran veya Temmuz aylarında yapılmayan ve Kuzey yarımkürede sonbaharda başlayacak olan ilk turnuva oldu. Turnuva nedeniyle Avrupa başta olmak üzere devam eden liglere ara verildi.

Katar boykot çağrısı ne demek?

Dünya Kupası'nın Katar'da yapılıyor olması futbol camiasında tartışmaları beraberinde getirdi. Dev turnuvaya az bir zaman kala Bundesliga maçlarında 'Katar 2022'yi Boykot' pankartları dikkatleri topladı. Kampanya, ev sahibi ülkede insan hakları ve çevre konularını vurgulamak isteyen kulüpler, taraftarlar ve oyuncular tarafından desteklendi.

Katar'ın Dünya Kupası resmi elçilerinden birinin eşcinselliği ''beyindeki bir hasar'' olarak nitelendirmesi de tartışmalara yol açtı. Katar'da eşcinsel ilişkiler ve bu ilişkileri teşvik etmek yasadışı kabul ediliyor. Eşcinsel ilişkide bulunduğu ya da bunu teşvik ettiği düşünülen kişiler para cezasından idama kadar çeşitli cezalara çarptırılıyor.

Katar’la ilgili kimi haberlere göre ülkenin 2022 Dünya Kupası maçlarına ev sahipliği yapma hakkını kazandığı 2010 yılından bu yana 6 binden fazla işçi kötü çalışma koşulları nedeniyle hayatını kaybetti.

Ancak Katar hükümeti bu bilgilerin yanlış olduğunu, sadece 37 işçinin Dünya Kupası inşaat sahasında hayatını kaybettiğini, bunlardan da yalnızca üçünün ölümünün çalışma koşulları nedeniyle olduğunu savunuyor.

ABD Adalet Bakanlığı, Katar'ın FIFA yetkililerine ev sahipliği yapmak için oy kullanmaları için rüşvet verdiğini iddia etti; Doha ve FIFA bunu yalanladı.

Fas mucizesi

Çeyrek finalde Portekiz'i eleyen Fas, Dünya Kupası tarihinde yarı finale yükselen ilk Afrika temsilcisi olarak önemli bir başarıya imza attı. Fas karşısında yedek soyunan Ronaldo, 51'de oyuna girdi. Etkisiz kalan yıldız, maçın ardından gözyaşlarına engel olamadı.

Dünya Kupası’nın ekonomisi

2022 Dünya Kupası’nın diğerlerinden farklı kılan ise turnuvanın düzenlenmesi için gerekli olan altyapının finansmanı.

Daha önceki kupalarda ev sahipleri, organizasyonu büyük ölçüde mevcut altyapıyı kullanarak yapmıştı.

Katar ise neredeyse her şeyi bu kupa için sıfırdan yaptı ve bunun için toplam 220 milyar (milyon değil, milyar!) dolar harcadı. Kupa için inşa edilen yedi yeni stadyum ve elden geçirilen bir stadyum çok gündemde yer aldıysa tüm bunların yatırım maliyeti sadece 9 milyar dolar civarında.

Geri kalan yatırımlar ise yolcu taşımacılığı altyapısı (örneğin 36 milyar dolar harcanarak yapılan Doha metrosu), yeni havalimanı, hoteller, su ile gıda tedariki ve güvenlik hizmetleri için yapıldı. Katar, daha önceki yedi kupanın ev sahiplerinin toplam harcamasının beş katından daha fazla para harcadı!

Kupanın sahibi FIFA, dolayısıyla turnuvanın bütçesi de doğrudan FIFA’yı bağlıyor. 2022 FIFA Dünya Kupası’nın öngörülen geliri toplam 4,67 milyar dolar. Bu gelir içerisinde en büyük kalemi 2,64 milyar dolar ile televizyon yayın hakları oluşturuyor.

FIFA bu gelirleri ev sahibiyle paylaşmıyor, toplam gelirin yüzde 10’unu kendisine ayırıyor, geri kalan yüzde 90’lık kısım ise üye 211 ülkede futbolun geliştirilmesi için özelikle altyapı gelişimi odaklı projelerde kullanılmak üzere dağıtılıyor.

2022 FIFA Dünya Kupası Kapanış Töreni'ne katılmak üzere Katar'ın başkenti Doha'ya gelen Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, karşılaşmayı tribünden takip etti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, final maçını; Katar Emiri Şeyh Temim Bin Hamed Al Sani ile babası Hamed bin Halife es-Sani, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve FIFA Başkanı Gianni Infantino ile izledi.

Şampiyon Arjantin

2022 Dünya Kupası finalinde Arjantin, penaltı atışları sonrası Fransa’yı mağlup ederek şampiyon oldu. Katar'ın ev sahipliğinde düzenlenen FIFA 2022 Dünya Kupası finalinde Lusail Stadı’nda Arjantin ile Fransa karşı karşıya geldi.

Ayakbastı parası 1.5 milyon dolar

FIFA, 2022 Dünya Kupası'na katılan 32 takıma ise ayakbastı parası olarak 1.5 milyon dolar ödeyecek. Toplamda dağıtılacak ödül böylece 440 milyon doları bulacak.

2022 Dünya Kupası'nı kazanan takımın para ödülü de dudak uçuklatıyor. Kupayı müzesine götüren Arjantin, 42 milyon dolar para ödülünün sahibi oldu.

Finalde kaybeden ve ikinci olan ülke olan Fransa ise; 30 milyon dolar, üçüncü olan Hırvatistan 27 milyon dolar, dördüncüsü olan Fas 25 milyon dolar ödül almaya hak kazandı.