Affetmek Şeref Kazandırır

İslâm, fertler arasında birbirlerine karşı yapılan hataları affetmeyi teşvik etmektedir. Zira hatasız kul olmaz. İnsanlar ister istemez hata yapabilirler. Lâkin yaptıkları hatayı fark ettiklerinde hemen vazgeçip, sonra da hatalarının örtülmesini ve affedilmelerini isterler. O hâlde insan, kendisine karşı yapılan hataları da affetmesini bilmelidir.Câfer-i Sâdık Hazretleri’nin bir kölesi vardı. O su döküyor, Hazret de leğende ellerini yıkıyordu. Birden su elbisesine sıçradı. Câfer-i Sâdık(r.a.) köleye biraz kızarak baktı. Bunun üzerine köle:“?Efendim, Kur’an-ı Kerîm’de  «Öfkelerini yutanlar» buyruluyor.(1) dedi. O zaman Câfer-i Sâdık Hazretleri:“?Öfkemi yuttum!” dedi. Köle âyetin devamını okudu:                                                                                                   “? İnsanları affedenler.” Câfer Hazretleri:                                                                                                                       “?Haydi seni affettim.” dedi. Köle yine âyetin devamını okudu:                                                                                       “?Allah ihsânda bulunan, iyilik eden kimseleri sever!”                                                                                             Bunun üzerine Câfer-i Sâdık (r.a.):                                                                                                                                   “?Haydi git, sen Allah Teâlâ’nın rızası için hürsün! Şu bin dînar para da senin!” buyurdu.(2)  Affetmek ve hoş görmek insana asla bir şey kaybettirmez, bilakis Allah katında ve aklıselim olan insanların nazarında değerini arttırır. Peygamberimiz buyuruyor ki: “…Af sebebiyle Allah bir kulun ancak şerefini artırır. Bir kimse Allah için tevazu gösterirse Allah onu yükseltir.”(3)   Hz. Ali (r.a.), Mısır’a vâli tayin ettiği Mâlik bin Hâris’e bir emirnâme yazmıştı. Orada geçen şu ifadeler hakikaten büyük bir insaniyet ve fazilet örneği sergilemektedir:“İnsanlara, canavarın sürüye bakması gibi bakma! Onlara karşı kalbinde sevgi, merhamet ve iyilik duyguları besle! Çünkü istisnasız bütün insanlar ya dinde kardeşin ya da yaratılışta eşindir. İnsanlar hata edebilir, başlarına iş gelebilir. Düşenin elinden tut, kendin için Allah’ın affını istiyorsan, sen de insanları affet, onları hoş gör ve bağışla! Allah’a karşı asla kafa tutma! Affından dolayı asla pişmanlık duyma! Verdiğin cezadan dolayı da sevinme!”(4)     Davranışlarımızda dengeyi iyi sağlamak gerekir. Affedilebilecek durumda iken öfkelenmek, zarara sebep olabileceği gibi, gerektiğinde de tepki vermemekte aynı neticeyi doğuran bir ahlâk zaafıdır. Öfke ve kızgınlığı yerli yerince kullanmanın yani etki ve tepkinin îmânî kemâlin bir göstergesi olduğunu Rasûlullah (s.a.v.) şu şekilde beyân buyurur:“Allah için sevmek ve Allah için kızmak, imandandır.”(5) “Kim Allah’a rağmen yemin edip hüküm verirse, Allah, onu yalanlar; kim bağışlarsa Allah da onu mağfiret eder; kim affederse, Allah da onu affeder; kim bir musîbete sabrederse, Allah onun karşılığını verir; kim öfkesini yutarsa, Allah onun ecrini ihsân eder.”(6)    Demek oluyor ki toplumun haklarına, mânevî ve millî değerlere karşı işlenen suçlarda hiddet göstermek de iman asâletinin bir tezâhürüdür. Hataları affetmenin bu kadar faziletli olması, onun kolay bir şey olmadığından kaynaklanmaktadır. Dolayısıyla, bu güzel ahlâka sahip olabilen kişileri “kahraman” ilan etmek gerekliliğini peygamberimiz bir hadîs-i şerifinde şöyle buyurmaktadır:“Yiğit dediğin, güreşte rakîbini yenen kimse değildir; asıl yiğit kızdığı zaman öfkesini yenen kişidir.”(7) Bir hadis-i kudsi de ise şöyle buyrulmaktadır: “Erdemliliklerin en üstünü, seninle ilişkisini keseni, senin arayıp sorman, seni mahrum bırakana senin ihsanda bulunman ve sana haksızlık edeni senin affetmendir.”(8)     Hz. Âişe (r.a.) şöyle der:“Allah’a yemin ederim ki Rasûlullah (s.a.v.) hiçbir konuda kendi nefsi için asla intikam alma yoluna gitmezdi. Ancak Allah’ın haramlarına karşı saygısızlık edilmesi ve ilâhi yasakların çiğnenmesi halinde Allah’ın hükmünü yerine getirmekte en ufak bir tâviz vermezdi.”(9)  Gönülden Muhabbetlerimle… Dipnotlar:1-Âl-i İmrân, 134.                                                                                                                                                               2-İbnü’l-Cevzî, Bahru’d-dümû’, s. 142. Krş. Kurtubî, IV, 207.                                                                                         3-Müslim, Birr, 19.                                                                                                                                                             4-Muhyiddîn Seydî Çelebi, Buhârî’de Yönetim Esasları, Haz. Doç. Dr. Mehmet Erdoğan, İstanbul 2000, s. 47.  5-Buhârî, İman, 1; Ebû Dâvûd, Sünnet, 15/4681.                                                                                                                 6-Beyhâki, Delâil, VI, 291-292.                                                                                                                                           7-Buhârî, Edeb 76; Müslim, Birr 107, 108.                                                                                                                         8-Ahmed b. Hanbel, c. 3, s. 438.                                                                                                                                         9-Buhârî, Hudûd, 10.