Azınlıklar Ermeniler Rumlar (1)

Osmanlı idaresinin bozulduğu, Batılıların da pençelerini azınlıklar üzerine attığı son zamanlara kadar bu insanlar içi­mizde gayet mutlu, müreffeh yaşamışlar, Türk nesli savaşlarla, seferlerle, hudutlarda uğraşırken onlar memleketin ticaretini ve maliyesini ellerine almışlar, her dönemde devletin kaymağını ve kremasını yemişlerdir. Birçok defalar içinde yaşadıkları İmpa­ratorluğa borç verecek kadar zenginleşmişler, idari mekanizma­dan da dışlanmayıp, biraz sonra vereceğimiz misallerden de anlaşılacağı üzere en üst düzey görevlere gelmişlerdir. Ama ne zaman Osmanlı zayıfladı, idarede bazı aksaklıklar başladı, Av­rupalılar da gayelerine ulaşmak, yani ezeli ve ebedi düşmanları Osmanlıyı izale etmek için onları kullanmaya başladı, o andan itibaren her şey değişti ve tersine döndü.

Ermeniler; M.Ö. 5. Yüzyıldan itibaren kendi dillerini kul­lanmaya başlayan bir ırktır. M.S. 301 yılında Aziz Grigor vesi­lesiyle Hıristiyanlığı kabul etmişlerdir. Yani Bizanslılardan önce Hıristiyan olmuşlardır. M.S. 451 yılından sonra Bizans Hıristi­yanlığı ile bazı hususlarda ihtilafa düşmüşler, onlardan ayrılıp Gregoryen’lik diye bir mezhep oluşturmuşlardır. 1071 yılına kadar Romalıların, Bizanslıların, Arapların egemenlikleri al­tında yaşamışlar ve bu tarihten itibaren Türklerin himayesine girmişlerdir. Türkleri kendileri davet etmiş, onların yanında savaşlara girmiş, Bizanslılarla muharebe etmişlerdir.(1)  Mezhep farklılıkları yüzünden dindaşları Hıristiyanlar tarafından daima horlanmış, eza, cefa ve zulümlere maruz kalmışlardır. Batıya göç etmelerine fırsat verilmemiş, doğuda yaşamaya mecbur edilmiş, İstanbul’a ise katiyen sokulmamışlar, ancak Fatih Sul­tan Mehmet’in müsaadesinden sonra bu yasaklar kalkmıştır. Türklerin adil idaresini görünce asırlarca gayet huzurlu bir hayat sürmüşler ve her dönemde Anadolu’nun en zengin halkı olmuş­lardır.(2)

Ermenilerle Osmanlılar asırlarca huzur içinde beraber ya­şamışlar(3) Yıldırım ile Timur arasındaki savaşta, Timur Sivas’a girmiş ve esir düşen 4000 bin Ermeni süvariyi kendi saflarına geçmeleri kaydıyla bağışlayacağını söylemiş, ama onlar bunu kabul etmeyip Osmanlı saflarında kalmayı diri diri toprağa gö­mülmeye tercih etmişlerdir...(4)

Millî karakterleri olan ticaretle zengin olanlardan başka, devlet hizmetine girip en üst rütbelere gelenler, sanatkârlar, müzisyenler,  hâlâ eserleri dinlediğimiz bestekârlar yetiştirmiş­lerdir.

Osmanlının Son Dönemlerinde Nazırlık (Bakanlık) Ya­pan Ermeniler:

Agop Kazazyan                                        Maliye Bakanı

Mareşal Garabet Artin Davut Paşa            Ulaştırma     “

Andon Tıngır Yaver Paşa                          Ulaştırma     “

Oskan Mardikyan                                     Ulaştırma     “

Berdos Hallacyan                                     Bayındırlık  “

Mareşal Garabet Artin Davut Paşa            Bayındırlık  “

Avukat Krikor Sinapyan                            Bayındırlık  “

Krikor Agaton                                          Bayındırlık  “

Gabriel Noradunkyan                                Bayındırlık  “

Gabriel Noradunkyan                                Dışişleri       “

Mikael Portakalyan                                   Hazine-i Hassa

Agop kazakyan

Ohannes Sakızyan

Ayan Azalığı (Senatörlük) Yapan Ermeniler:

Maraşal Ohannet Kuyumcuyan

Abraham Eranyam

Manuk Azaryan

Gabriel Noradunkyan                               

1914 Meclisinde Mebus Olanlar:

İstepan Çıraçıyan                          Ergani Mebusu

Onnik İhsan                                  İzmir

Bedros Hallaçyan                          İstanbul

Kirkor Zöhrap                               İstanbul

Agop Hırlakyan                             Maraş

Kegam Dergarabedyan                 Maraş

Ortin Boşgezenyan                        Halep

Dikran Barsamyan                        Sivas

Matyos Nalbatyan                         Kozan

Karabet Tomayan                         Kayseri

Sasun                                           Bağdat

Varteks Serengülyan                     Erzurum(5)

Balkan Savaşı esnasında, yani en kritik günlerimizde bile Osmanlı Dışişleri Bakanı Ermeni Noradunkyan Efendidir.

Dipnotlar:

1- Mehmet Şeker, “Fetihlerle Anadolunun Türkleşmesi”, DİB yay.

        6. Baskı, Ank. 2007, s.25 ; Tar. Düş. Der. 2001/2 s. 25, 29.

2- Mehmet Şeker, a. g. e. s. 36

3- La Baronne Durand De Fontmagne, “Kırım Harbi Sonrasında

        İstanbul” Tercüman 1001 Temel Eser, 1977, s. 229.

4- 17 Asır Ortalarında Türkiye Üzerinden İran’a Seyahat, J. B. Tavarnire,

        Tercüman 1001 Temel Eser, İst. 19980, s. 29.

5- Tarih ve Düşünce Der.  Temmuz 2002, Sayı 30, s. 25.