BALKANLAR VE OSMANLILAR (3)

Bazen kaçan askerleri subaylar vurmuş, bazen de bu askerler subayları parçalamış­lardır.(1) Özellikle Sırplar bu savaş esnasında öyle bir tedhiş ve terör uygula­mışlar ki, Balkanlardan göç eden Türk ailelerin bazıları çocuklarını geride unutup yola çıkmışlardır.(2) Balkanlarda Osmanlı târihinin en büyük felâketi yaşanırken ve Evlad-ı Fâtihan denen Balkan Türklerine soykırım uygulanır­ken, Anadolu da içimizde yaşayan ve olmadık taşkınlıklar yapan insanlara bir şey yapılmaması hayrete şayan bir durumdur.

Durumun vahametini anlatması açısından şöyle de bir misal verelim:

 Bulgarlar Edirne’yi muhâsara etmişler, Şükrü Paşa’ya İstanbul’dan “40 gün dayan imdada yeticeğiz” demişler ama o 6 ay dayandığı halde hiçbir yardım gelmemiş, askerler ve halk leşleri, ağaç kabuklarını ve ne buldularsa yiyerek hayatlarını idame ettirmeye çalışmışlar(3) ve neticede teslim olmak mecburiye­tinde kalmışlar, Edirne Müdâfii Şükrü Paşa diye şöhret bulan Erzu­rumlu bu kahraman vatan evladı, trenle esir olarak götürülürken Sofya’ya varıncaya kadar ağlamıştır.

İşte bu Edirne Müdafaası esnasında Başkomutan olarak fırıncılara ve halka: Arpa, buğday, yulaf, darı, kuşyemi, süpürge to­humu ne bulunursa toplanıp un yapılacak ayrıca bu unun içine de % 10 nispe­tinde kum karıştırılacak ki, insanları biraz tok tutsun.(4) Diye genelge yayımla­mıştır.

 Samiha Ayverdi de bu savaş kıtlık yıllarında 1 kilo şekerin 5 altına satıldığını yazar.(5) Bu felâket ve sefâlet yıllarında yeterli gıda ve ilaç olmaması yüzünden kolera ve benzeri bulaşıcı hastalıklar yüzünden şehit olanların sayısı 40 bin civârındadır.(6)

 Bu savaş neticesi sâdece Yunanlıların eline 80 bin askerimiz esir düşmüş ve bunların ekseriyeti akla hayale gelme­dik eza, cefa ve işkencelerle heder edilmiştir.(7) Balkan Harbinde yalnız Edirne’de savaş ve açlık sebebiyle, asker-sivil 225 bin kişi şehit olmuştur.(8) Bu savaşların baş aktörlerinden biri olan meşhur Cemal Paşa Hatıralarında, Birinci Dünya Harbinde sivil-asker toplan insan kaybımızın 3 milyon civârında olduğunu yazar.(9)

 Halil İnalcık Hocamız o yıllarda Türkiye nüfusunun 13 milyon olduğunu bildirir.(10) Bu şu demektir ki; nüfusun dörtte biri kaybedil­miştir. Dünyada bu neticeye uğrayan başka bir millet gösterilemez. Bu savaşa târihçilerin çoğu Balkan Harbi veya Savaşı demez, “Balkan Faci­ası” derler.

 Gerçekten bu savaş değil, facia olmuştur. Osmanlı bu savaşta inti­har etmiştir. Yine bazı târihçiler; “İslâm târihinin en dramatik olayı Moğolla­rın İslâm Âlemini işgalleri, Osmanlı târihinin en feci olayı da Balkan Savaşı ve neticede Balkan göçü, evlad-ı Fâtihan’ın Rumeli’den kaçışı” derler, elhak doğrudur.

Mustafa Kemal Paşa’da bu savaşı bir utanç olarak nitelemiş ve Ça­nakkale’de askerlerini gayrete getirirken;  “Bir Balkan hacâleti (utancı) daha yaşamayalım” demiştir. Bu savaş bize koskoca bir imparatorluk kaybettir­miştir.

 Dünyadaki Türk imajı onulmaz yaralar almış, 4 asırda milyonlarca şehit verip aldığımız koskoca Rumeli Topraklarını, birkaç ay içinde kaçarca­sına terk etmişiz.(11) Hem de bir şehrimiz veya ilçemiz durumunda olan devlet­çikler karşısında. Neticede bir zamanlar 23.337.000 km. kare toprağa sahip olan Devlet-i Âliyye,(12) küçüle küçüle bu savaş neticesinde 1/30 seviyesine inmiş ve 780 bin km. kareye sıkışıp kalmıştır.

Bu savaşlardaki en büyük hatalarımız da; askerin politize olması, milletin siyâseten bölünmesi, târihteki gibi olacak zannıyla düşmanın küçümsenmesi­dir. Nâmık Kemal’in: 

Ecdâdımızın heybeti ma’ruf-ı cihandır

Fıtrat değişir sanma bu kan yine o kandır

Dediği gibi, Allah’a sonsuz ham ü senalar olsun ki; yok olan imajımızı Ça­nakkale ve İstiklal Savaşında düzeltme imkân ve ruhsatı vermiştir.

Dipnotlar:

1-Mahmud Muhtar Paşa, a. g. e. s. 568.

2-Mahmud Muhtar Paşa, a. g. e. s. 427, 494.

3-Derin Târih Dergisi, Temmuz 2013 s. 119.

4-M. Sabri Koz, “Edirne Müdâfii M. Şükrü Paşa”, Zaman Kitap, 2008 İst. s. 157.  

5-Sâmiha Ayverdi, “Bir Dünyadan Bir Dünyaya”, Kubbealtı Yay. İst. 2005, s. 128 .

6-Alptekin Müderrisoğlu, “Sakarya Meydan Muhârebesi Günlüğü”, Kastaş Yay.İst. 2004, s.74.

7-Aram Andonyan (Mahmud Muhtar Paşa),Rumeli’yi Neden Kaybettik,Örgün Yay.İst.2007,s.527.

8-Cihat Göktepe, “Balkan Harbi-Savaş Albümü”, Yitik Hazine Yay. 2014, s. 46.

9-Cemal Paşa, “Hatıralar”, İş Bankası Kültür Yayınları Yayın No: 495. s.  427.

10-Halil İnalcık, “Söyleşiler ve Konuşmalar” Profil Yay. c. 1, İst. 2013, s. 407.

11-İlhan Bardakçı, İmparatorluğun Yağması, Türk Edebiyatı Vakfı Yay. İst. 2006, s. 55.

12-Yavuz Bülent Bakiler, “Unutamadıklarım” Yakın Plan Yay. 2013, s. 176.