ÇALIŞANLARA VERİLEN YEMEK, ELEKTRİK VE DOĞALGAZ DESTEĞİNDE YENİLİKLER: VERGİ VE PRİM TEŞVİKİ

İşverenler tarafından çalışanlarına yönelik sağlanan nakdi ve ayni tüm menfaatler, vergi mevzuatı uyarınca ücret olarak kabul edilmektedir. Ücret olarak kabul edilen ödemeler ise işverenlerce ücret bordrosuna dahil edilmek zorunda olup bu sayede ücret gelirleri üzerinden hem SGK primleri hem de gelir vergisi ve damga vergisi kesintileri yapılmaktadır. Bu sebeple işverenler tarafından hizmet erbabına yapılan her türlü ödeme ve sağlanan her türlü menfaat, -kanunen istisna ve muafiyet yoksa- sigorta primi ve vergi kesintisini de beraberinde getirmektedir

03.11.2022 tarihinde kabul edilen, 09.11.2022 tarih ve 32008 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren 7420 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile birlikte işçilere sağlanan bir kısım menfaatler, gelir vergisi ve SGK primi açısından istisna sayılmıştır. Nakit ödenen yemek desteği, elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderleri için getirilen gelir vergisi ve SGK prim desteklerini birlikte inceleyelim.

Yemek Desteğinde Nakit Ödeme Yeniliği

İşverenler tarafından personele yönelik olarak sağlanan yemek hizmeti, işyeri ve işyeri müştemilatında verilmesi kaydıyla (yemeğin işyerinde pişirilmesi şart olmayıp dışarıdan temin edilerek işyeri ve işyeri müştemilatında da verilebilir.) ücretle ilişkilendirilmeksizin ve herhangi bir tutarla sınırlı olmaksızın işverenlerce gider olarak dikkate alınabilmektedir. Bununla birlikte; işyeri ve işyeri müştemilatında yemek verilmeyen durumlarda ise işverenlerce katlanılan yemek ödemeleri, ücretle ilişkilendirilip personele sağlanan net ücret olarak kabul edilecek ve vergi mevzuatında istisna hükmü olup olmadığına bakılarak gelir vergisi kesintisi yapılıp yapılmayacağına karar verilecektir.

Yemek hizmetinin restoran, lokanta vb. yerlerle anlaşılarak personele bu yerlerde yemek hizmeti sağlanması halinde ise faturanın işveren adına düzenlenmesi ve ödemenin doğrudan ilgili firmaya yapılması kaydıyla her bir işçi için fiilen çalışılan günlere ait günlük KDV hariç 51 TL’lik yemek ödemesi, gelir vergisinden istisna olduğu için işverenlerce gelir vergisi kesintisi yapılmaksızın gider olarak dikkate alınacak ve bu tutara isabet eden KDV ise indirim konusu yapılabilecektir.

Belirtilen bu tutarın aşılması halinde ise 51 TL’ye kadarlık kısım için gelir vergisi istisnasından faydalanılacak ve bu tutara isabet eden KDV indirim konu yapılacak fakat istisna sınırı aşıldığı için aşan kısım ve aşan kısmın KDV’si, personel açısından net ücret kabul edilecektir. Net ücret kabul edilen bu tutar ise ücretlinin o aydaki kümülatif gelir vergisi matrahı gelir vergisi tarifesinin hangi diliminde ise ona karşılık gelen gelir vergisi oranında brüt tutara tamamlanacak ve brüt ücret ile net ücret arasındaki kesinti muhtasar ve prim hizmet beyannamesiyle beyan edilip ödenecektir. Brüt ücret olarak kabul edilen toplam tutar ise işverenler tarafından gider yazılabilecektir

Personele yemek bedeli olarak nakit ödeme yapılması halinde ise 7420 sayılı Kanun ile değişiklik yapılana kadar herhangi bir istisna hükmü bulunmamaktaydı. Belirtilen Kanun ile birlikte, fiilen çalışılan günler için personele yemek bedeli olarak nakit ödenecek tutarlar için de gelir vergisi istisnası getirildi. Böylelikle işverenlerin personele nakit ödediği günlük yemek bedeli tutarının 51 TL’yi aşmaması halinde, net ücret kabul edilen bu ödemeden gelir vergisi kesintisi yapılmayacaktır. Buna karşın; bahsettiğimiz bu vergisel teşvik için henüz SGK prim teşviki açısından bir güncelleme yapılmamıştır. Halihazırdaki hüküm uyarınca; işçilerin fiilen çalıştığı günlere isabet etmek kaydıyla prime esas kazanç tutarından istisna edilen kısım, günlük brüt asgari ücretin %6’sı kadar olup bu tutar yıl sonuna kadar 12,94 TL’dir

Mevcut durumda işçilere verilen nakit yemek ödemelerinin 51 TL’lik kısmı gelir vergisinden istisna tutulmakta fakat bu tutarın sadece 12,94 TL’si prime esas kazançtan istisna edilmektedir. SGK prim teşvikinin gelir vergisi teşviki ile uyumlu hale getirilmesi amacıyla 11.11.2022 tarih ve 32010 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan “Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmeliğin” 97/7-a maddesi güncellenerek, %6 prim teşvikinin yeni oranını belirleme yetkisi SGK Yönetim Kurulu’na verilmiştir. Bu da göstermektedir ki kısa süre içerisinde SGK prim teşviki de vergisel teşvik tutarı olan 51 TL ile uyumlu hale getirilecektir.

Bahsettiğimiz 51 TL tutarındaki gelir vergisi istisna nakit yemek ödeme hükmü 01.12.2022 tarihinden itibaren uygulanmaya başlanacaktır.

Elektrik ve Doğalgaza 1.000 TL’lik Destek

İşverenlerce personele yapılan her türlü nakdi ve ayni desteğin ücret olarak değerlendirildiğini ve istisna edilmediği durumlarda bu ücretin net ücret sayılarak üzerinden hem gelir vergisi hem de SGK primi hesaplanması gerektiğinden bahsetmiştik. 7420 sayılı Kanun yayımlanana kadar işçilerin elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerinin işverenlerce ödenmesi halinde tutarı ne olursa olsun net ücret kabul edilen bu tutarlar, gelir vergisi matrahı ile prime esas kazanca ilave edilmekteydi. İlgili Kanun ile birlikte yeni bir teşvik de işçilerin katlandığı bu tarz ödemelerin işverenlerce finanse edilmesi durumuna getirilmiş oldu.

Şöyle ki; 7420 sayılı Kanun’un geçici 1. Maddesi ile getirilen yeni hüküm; “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 Türk lirasını aşmayan ödemeler, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre prime esas kazanca dâhil edilmez ve bu tutar üzerinden 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu uyarınca gelir vergisi hesaplanmaz.” Şeklindedir. Getirilen yeni hüküm uyarınca işçilerin elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerinin işverenlerce karşılanması halinde 1.000 TL’ye kadar olan destekler yine ücret kabul edilmeye devam edecek fakat net ücret mahiyetinde olan bu destek ödemesinden gelir vergisi hesaplanmayacağı gibi aynı zamanda da bu tutara kadar olan ödemeler, prime esas kazanca ilave edilmeyecek ve üzerinden SGK primi kesilmeyecektir.

Belirttiğimiz bu teşvik, 09.11.2022 tarihinden itibaren işverenlerce işçilerin elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine istinaden yapılan ödemeler için geçerli olup vergisiz ve prim hesaplanmadan sağlanan 1.000 TL’lik ödemelerdeki teşvikin son tarihi ise 30.06.2022 tarihi olarak belirlenmiştir. İşçilerin katlandığı bu tarz giderlerin gerçek bir mahiyete dayanması, fatura vb. tevsik edici belgeler ile ispatlanması gerekeceğinin, vergi idaresince konu ile ilgili çıkarılacak gelir vergisi genel tebliği ile netleştirilmesi beklenmektedir.