ÇOCUKLARDA SOSYAL GELİŞİM

Sosyal gelişim, insanın içinde bulunduğu çevre ile uyumlu yaşaması için gerekli birtakım özellikleri kazanma sürecidir.

Sosyal gelişimin sağlıklı olması çocuğumuzun benlik gelişiminin sağlıklı olması, çevresi ve arkadaşlarıyla ilişkilerinin sağlıklı olması, sosyal kurallara uygun davranmasıdır.

Bu nedenle burada sosyal gelişim başlığı altında benlik gelişimi, arkadaşlık ilişkileri ve sosyal kurallar üzerinde durmaya çalışacağız.

Benlik Gelişimi:

Benlik, çocuğun/kişinin diğer insanlardan farklı bir birey olarak var olduğunu fark etmesi, kendisini tanıması ve “ben kimim?”sorusuna cevap vermesidir.

Çocuklarımız başlangıçta bize bağlıyken yavaş yavaş beceriler kazandıkça, dış dünyayı tanıdıkça ve dış dünyaya uyum gösterdikçe kendilerine daha fazla yeterler. Bu nedenle de birçok şeyi kendileri yapmak, kendileri denemek isterler. Buna “özerk olma” becerisi diyoruz.

Çocuklar özerk olmak isterken anne babalarıyla daha az ilişkide olmak isteseler de ilişkiyi kesmek istemezler. Kısaca bir taraftan çocuğun özerklik ihtiyacını desteklerken, bir taraftan da yakın ilişki içinde olmak gerekir.

Örneğin giysilerinin seçiminde, eşyalarında, odalarının düzenlenmesinde evdeki kurallar ve kararlar hakkında düşüncelerini ifade etmede, arkadaşlarını seçmede ve zamanlarını nasıl geçirecekleriyle ilgili kararlarda kendi tercihlerini yapma istekleri özerklik ihtiyacı göstergesidir. Çocuklarımızın kendilerine özgü değişik merakları, ilgileri, düşünceleri olduğunu hatırlamak gerekir. Çocuğunuzun size çok ters gelen bir fikri bile olsa, öncelikle onun neden böyle düşündüğünü anlamaya çalışın ve açıklamasına izin verin.

 İyi arkadaşlar birbirini dinler, hayal kırıklığına uğratmazlar, birbirlerine saygı duyarlar, kötü zamanlarda destek olurlar, yardımcı olurlar, duygularını anlarlar, birbirlerine güvenirler ve sevinçlerini paylaşırlar.

Arkadaşlık sürecinde paylaşmayı, yardımlaşmayı, iş birliği kurmayı, problem çözmeyi, empati becerisi geliştirmeyi, kendi becerilerini geliştirmeyi ve değerlendirmeyi, çatışma çözmeyi ve bir gruba ait olmayı öğrenirler.

Peki biz ana babalar çocuklarının arkadaşlık ilişkilerini güçlendirme konusunda nasıl onlara yardımcı olabiliriz?

*Arkadaşlık konusunda model olun.

*Çocuğunuzu izleyin.

*Arkadaşlarını eve davet etmesi konusunda özendirin.

*Arkadaş edinebileceği çeşitli etkinliklere katılımını özendirin.

*Çocuklar arasında popüler olmak önemlidir.

*Arkadaşına öfkelendiğinde durumu anlamaya ve sorunu çözmesi konusunda yardımcı olun.

*Çocuğunuzun dış görünüşü konusunda özenli olun.

Toplum içinde kendi davranışlarımızı kontrol etmeye ve sonucunda ahlaki ve sosyal kurallara uygun davranmaya “iç denetim” diyoruz.İç denetimi gelişmiş bir çocuk, kendinden beklenilen şeyin mantığına inandığı için, sosyal ve ahlaki kurallara uygun davranır. Davranışlarının neye yol açacağını kime ne zarar vereceğini düşünür, duyarlı ve sabırlı olur.

Öncelikle doğruyu, yanlışı baskı yaparak, korkutarak ve dayakla değil, ilgi ve sabırla öğretebileceğinizi unutmayın. “Bir daha çalarsan seni döverim.” Yerine “Başkasının eşyasını izinsiz alman doğru değil, kullanmak istiyorsan izin almalısın.”