DÜNDEN BUGÜNE DİNLER VE TEMEL ÖZELLİKLERİ

Peygamberimiz her çocuğun bir fıtrat üzerine doğduğunu, daha sonra anne-babasının o çocuğu kendi inançlarına göre yetiştirdiğini belirtmiştir. İnsan yaratılış olarak inanma ihtiyacıyla doğar. İnanmak fıtrattan (yaratılış özelliği) gelir. Dünyanın çeşitli bölgelerinde çeşitli inanç biçimlerinin ve dinlerin var olduğunu bilmekteyiz. Bu çeşitlilik din olgusunun hem ilahi hem de beşeri (insani) tarzda bölümlenebileceğini düşündürmektedir.

 Yeryüzünde Yaşayan İlahi Dinler: Allah tarafından, peygamberler aracılığıyla gönderilen yani vahye dayalı dinlerdir. Hz. Adem’in peygamberliği ile başlar, Hz. Muhammed’in peygamberliği ile son bulur. İçinde bulunduğu kavim ve millete göre isim farklılıkları barındırmıştır.

Semavi dinlerin yanı sıra, dünyada belli dönemlerde ortaya çıkmış bazı dini inanışların da aralarında bulunduğu birçok din vardır. İşte, mensubu olan kişilerin sayılarına göre dünyanın en büyük 10 dini ve en belirgin özellikleri şunlardır:

HIRİSTİYANLIK

2.1 milyarlık nüfusuyla Ortadoğu kökenli dünyadaki en yaygın tek tanrılı dindir. Hıristiyanlar, dünyanın her yerine yayılmış olmakla birlikte yoğun olarak Avrupa, Amerika, Güney Afrika ve Avusturalya’da bulunmaktadırlar. Filistin bölgesinde yaşayan İsrailoğullarına gönderilmiştir.

Hz. İsa’ya inanan kişilere Hristiyan denmektedir. Hz. İsa, Hristiyanlık inanışında Mesih olarak kabul edilir ve Tanrı ile insanlar arasında aracı olduğuna inanılır. Kutsal kitapları İncil’dir. 4 İncil; Matta, Markos, Luka, Yuhanna’dır. Bugünkü Hristiyanlıkta inanç esasının temelini teslis (baba, oğul, kutsal ruh üçlemesi) oluşturur. Hz. İsa’ya (as) inananlara ilk olarak Antakya/Tarsus bölgesinde Hıristiyan denmeye başlanmıştır. Tanrının oğlu ve bizzat kendisidir. Baba (Tanrı) ile insanlar arasında aracı konumunda olduğuna inanılır. Hıristiyanlıkta ibadet yerleri “kilise” olarak adlandırılır. Din adamlarına papaz, rahip, din kadınlarına rahibe denir. Pazar günü kutsal kabul edilir. Çarmıh (haç) hem kilisenin hem Hristiyanlığın sembolüdür.

 Hz. İsa’nın annesi Meryem onu babasız olarak dünyaya getirmiştir. Hz. İsa’nın doğumu gibi yaşamı da farklı ve sıkıntılı olmuştur. Ona sadece 11 havarisi inanmış, içinde bulunduğu toplumun işkencesine maruz kalmıştır.

Binlerce mezhebi olan Hristiyanlığın başlıca mezhepleri, Roma Katolik Kilisesi, Protestan kiliseler ve Ortodoks Kilisesi’dir.

İSLAMİYET

İslamiyet dünya üzerindeki en yaygın 2. dindir. İslam, Hz. Muhammed (sav) aracılığıyla 7. yüzyılda yayılmaya başlamıştır. Hz. Muhammed, İslam peygamberi ve Allah’ın elçisidir.

“Hz. Muhammed (sav) sadece insanlar için değil, bütün âlemler (canlı- cansız, insî-cinnî, ruhanî-cismanî) için gönderilen bir rahmet peygamberidir.” (Enbiya 21/107)

İslam’ın kutsal kitabı Kur’ân-ı Kerîm surelerinin Cebrail adındaki melek aracılığıyla sözlü olarak Hz. Muhammed’e (sav) indirilmiştir. Müslümanlığın en büyük 2 mezhebi Sunnilik ve Şiiliktir.

Son ilahi dindir. Hz. Muhammed’e gönderilen İslam, diğer ilahi dinlerin aksine evrensel bir özellik taşır. Aslında İslam Hz. Âdem’den Hz. Muhammed’e kadar gönderilen ilahi dinlerin hepsine denir. Hz. Muhammed’e gelen İslam, Allah’ın dininin son ve tamamlanmış şeklidir. İslam’ın kitabı Kur’an’dır. Temel inanç esaslarında Allah’ın varlığına ve birliğine, meleklere, kutsal kitaplara, bütün peygamberlere, ahiret hayatına ve kadere inanmak vardır, İslam dini, kutsal kaynağıyla beraber yeryüzünde bozulmadan yaşayan tek ilahi dindir.

YAHUDİLİK

Tarihi Hz. İbrahim ve oğlu İshak Peygamber ile başlar. En önemli peygamberlerinden ve hükümdarlarından biri Hz. Musa’dır. Bu sebeple Musevilik de denilir. Hz. Musa, Mısır’da büyük sıkıntılar yaşar ve buradan çıkmak zorunda kalır.

Sina Dağı’nda Allah 10 Emir Yasası’nı Hz. Musa’ya gönderir. Tanrı'nın İsrâiloğulları ile Moşe Rabenu'nun (Musa) şahsında Sina'daki antlaşmasıdır. Yahudi inancına göre Tanrı, insanlığı aydınlatmak ve mutlu kılmak için İsrailoğulları'nı seçmiş, peygamberlerini görevlendirmiştir. Bu konuda Musa'nın önemli bir yeri vardır. Çünkü Tevrat O'na verilmiştir. Tanrı, evreni devamlı olarak idare etmektedir. O'nun gücünün yetmeyeceği hiçbir iş yoktur. İsrailoğulları Hz. Musa’dan sonraki dönemde Filistin’e girmişlerdir. Hz. DavutKudüs’ü fethederek bir Yahudi İmparatorluğu kurmuştur. Oğlu Hz.Süleyman babasının adına “Süleyman Mabedi”ni yaptırmıştır. Hz. Süleyman’ın ölümünden sonra Yahudiler; İsrail ve Yahuda olmak üzere ikiye bölünmüşlerdir. Sonraki dönemlerinde sürekli sürgünler yaşamışlardır.

Tevrat'a dayanarak kendilerini dünya milletleri arasından seçilmiş halk olarak gören Yahudiler, Yehova'nın (Musevilikte Tanrı) Sina'da bu kavmi kendine seçtiğini, Tevrat'ı Musa'nın şahsında onlara gönderdiğine inanırlar. Dini milliyetçilik yaptıklarından bu din çok fazla yayılma alanı bulamamıştır.

Yahudi inancının özelliklerini değerlendirecek olursak; Tanrılarına Yehova denir. Kutsal kitapları, genel büyük kitap “Tanah”, içindeki bir bölüm ise “Tevrat” olarak isimlendirilir. İbadethaneleri; Havra veya Sinagog’dur. Din adamlarına haham denir. Kafalarına ibadet için kipa denilen bir takke takarlar. En önemli ibadet yerleri, Ağlama Duvarı (Süleyman Mabedi’nin bugün yaşayan bölümü)dır. Cumartesi kutsal kabul edilir ve eylemsizlik günüdür. Yahudilikte domuz eti yemek haram sayılır. Erkek çocuklar doğduktan sekiz gün sonra sünnet edilir.