Gebelikte Anemi de Tanı ve Tedavi

Aneminin tanısı çok kolay. Yapılacak bir kan sayımıyla anemi varlığı saptanabilir. İlk kontrolde yapılacak kan sayımı hamilelik öncesi anemi varlığının anlaşılması açısından önemli. Hamilelik takipleri sırasında kan sayımı 24-28. haftalarda tekrarlanmalı.

Tedavi aşaması:

Demir eksikliği anemisinin tedavisi basittir. Genelde ağızdan alınan haplar ya da şurup şeklinde demir ilaçlarıyla tedavi yapılır. Nadiren enjeksiyon şeklinde demir alımı gerekebilir. Kansızlığın çok fazla olduğu durumlarda kan verilmesi gerekli olabilir. Hamileliğin başlangıcında anemi olmasa bile birçok kadında demir kullanılması önerilir. Bunun amacı demir depolarının desteklenmesi. Kan değerleri normal olan kadınlarda demir kullanımı 24 haftaya kadar geciktirilebilir. Demir ilaçlarının kabızlık ve mide bulantısına neden olabileceği, aynı zamanda dışkıyı siyaha boyadığı unutulmamalı.

Olabilecek komplikasyonlar:

Demir eksikliği anemisi hamilelikte bazı sorunlara neden olabilir.

a)Anneye olan etkileri:

    -Maternal ve fetal mortalite ve morbiditede artma,

    -Düşük doğum ağırlığı riskinde artma,

    -Bağışıklık sisteminde zayıflama ve çalışma kapasitesinde azalma.

b)Bebek ve çocuğa olan etkileri:

   -Motor gelişim ve koordinasyonda bozulma,

   -Büyüme gelişme geriliği,

   -Dil ve okul gelişiminde bozukluk,

   -Azalmış fiziksel aktivite,

   -Yorgunluk,

   -Dikkat eksikliği ve enfeksiyonlara karşı dirençte azalma.

Alınabilecek önlemler:

Yeterli miktarda demir içeren besinler,yeterli miktarda folik asit içeren besinler tüketin. Yeterli miktarda C vitamini alın. C vitamini demirin bağırsaklardan emilimini kolaylaştırır.

Gelişmekte olan ülkelerde kadınların çoğunda beslenme yetersizliği, enfeksiyonlar, sık ve fazla sayıda gebelikler nedeniyle demir depoları çok düşük düzeylerdedir. Annelere demir desteği yapılmadığı durumlarda demir depolarının gebelik  öncesi düzeye gelebilmesi için 2 yıldan fazla bir süre geçmesi gerekmektedir.

Hamilelikte en sık görülen tipi, demir eksikliğine bağlı anemi. Demir olmadan yeni kan hücresi yapılamaz. Bu durumda dokulara oksijen taşıyan kan hücrelerinin (alyuvarlar) azalması nedeniyle dokuların oksijenlenmesi bozulur. Kaslara yeterli oksijen gitmezse kas yorgunluğu ve halsizlik, beyine gitmezse zihinsel faaliyetlerde aksama ve baş ağrıları, deriye gitmezse soğuğa karşı dayanıksızlık oluşabileceği gibi, rahme ve bebeğe de gitmezse bebeğe ait olumsuzluklar doğabilir.

 Anemisi olan hamilelerde erken doğum oranının iki katına dek arttığı gözlenmiştir. Aneminin en sık görülen etkisiyse bebeğin gelişmesinde ve büyümesinde gerilik (Rahim içi gelişme geriliği) yapması.

Tüm hamilelik boyunca bir hamilenin toplam demir ihtiyacı 1000 mg. Bunun 300 mg’ı bebek ve plasentaya aktarılır. 200 mg’ı mide ve barğırsaktan normal olarak kaybolur. 500 mg’ı ise artan kan hücresi ihtiyacını karşılamak için kullanılır. Hamilelikte günlük demir ihtiyacı 7 mg. Çok az kadının hamilelik öncesinden gelen demir depoları bu ihtiyacı karşılayacak düzeyde.

Kırmızı et ve yeşil sebzeler iyi demir kaynakları olmakla beraber, diyetle alınan demir miktarı da bu ihtiyaca cevap veremez. Hamilelikte dışarıdan demir takviyesi bir zorunluluk halini alır. Demir alımı ilk 16 hafta içinde var olan bulantı ve kusmayı bir miktar artırabilir. Bu olursa, demir takviyesine ara verilerek ilk 16 haftadan sonra tekrar başlanabilir. Bu etkiyi azaltmak gece yatarken ve aç karnına alınabilir. Aç karnına alınması demirin emilimini de artırmak açısından yararlı.

 Demirin emilimini artıran bir diğer etken C vitamini. Bu vitaminin de ek olarak bulunduğu demir hapları bu nedenle tercih edilmeli. Demir hapları bazen kabızlığa da neden olabilir. Demir tabletlerinde bulunan 200 mg elemental demir hamilelikteki gereksinimi karşılayacak en az demir dozu. Gerektikçe bu dozun üzerine de çıkılır. Ağızdan demir alamayanlar için demir iğneleri de mevcut.