Görünüşe aldanmayın

Çoğu zaman, insanları dış görünüşlerine göre yargılarız ve onları tanımak için beklemeyiz. Bununla birlikte, bir kişi hakkında yaptığımız bu tür değerlendirmeler her zaman doğru olmaz. Görünüş, başkalarının bizi nasıl görüp algıladığıyla ilgilidir: giyinişimiz, konuşmamız, hareket tarzımız. Ama gerçekten ifade etmek istediğimiz her şeyi görünüşle yansıtamayız.

Her şeyin bir dış görünüşü, bir de içyüzü vardır. Onun için yalnız dış görünüşe bakarak yargıya varmak insanı aldatabilir. Dış görünüş her zaman insanı yanıltabilir, önemli olan iç güzelliktir, bunu hiçbir zaman aklımızdan çıkarmamalıyız. Gelgelelim önemli olan, kişinin dış görünüşü değil sahip olduğu bilgisi, görgüsü, kültürü ve düşüncesidir. Bir kimsenin iyi veya kötü olduğunu, dış görüntüsüne bakarak değil, bilgisine, görgüsüne, eğitimine, kültürüne bakarak anlarız.

Sultan Murat Han (III. Murat) o gün bir hoştur. Telaşeli görünür. Sanki bir şeyler söylemek ister, sonra vazgeçer. Neşeli deseniz değil, üzüntülü deseniz hiç değil. Veziriazam Siyavuş Paşa sorar:

- Hayrola efendim canınızı sıkan bir şey mi var?

- Akşam garip bir rüya gördüm.

- Hayırdır inşallah.

- Hayır, mı, şer mi öğreneceğiz.

- Nasıl yani?

- Hazırlan dışarı çıkıyoruz.

Ve iki molla kılığında çıkarlar yola. Görünen o ki padişah hâlâ gördüğü rüyanın tesirindedir ve gideceği yeri iyi bilir.

Sokaklarda dolaşırken,etrafına daha bir dikkatli bakınır. İşte tam o sıra, orta yerde yatan bir ceset gözlerine batar.

Sorarlar. Kimdir bu?

Ahali- Aman hocam hiç bulaşma derler, ayyaşın meyhur'un biri işte.

- Nerden biliyorsunuz?

- Müsaade ette bilelim yani. Kırk yıllık komşumuz.

Bir başkası tafsilata girer.

-Biliyor musunuz? Aslında iyi sanatkârdır. Azaplar çarşısında çalışır, nalının hasını yapar. Ancak kazandıklarını içkiye, fuhşa harcar. Hem şişe şişe şarap taşır evine, hem nerede namlı mimli kadın varsa takar peşine.

Hele yaşlının biri çok öfkelidir.

-İsterseniz komşulara sorun. Sorun bakalım, onu bir kere olsun cemaatte gören olmuş mu?

Hasılı mahalleli döner ardını gider. Tam Vezir de toparlanıyordur ki padişah önünü keser.

- Nereye?

- Bilmem. Bu adamdan uzak durmayı yeğlersiniz sanırım.

- Millet bu, çeker gider. Kimseye bir şey diyemem. Ama biz gidemeyiz. Öyle veya böyle tebamızdır. Defnini tamamlasak gerek.

- İyi ya, saraydan birkaç hoca yollar, kurtuluruz vebalden.

- Olmaz. Rüyadaki hikmeti çözemedik daha.

- Peki ne yapmamı emir buyurursunuz?

- Mollalığa devam. Naaşı kaldırmalıyız en azından.

- Aman efendim. Nasıl kaldırırız?

- Basbayağı kaldırırız işte.

- Yapmayın etmeyin sultanım, bunun yıkanması paklanması var. Tekfini, telkini

- Merak etme ben beceririm. Ama önce bir gasılhane bulmalıyız.

- Şurada bir mahalle mescidi var ama?

- Olmaz. Vefat eden sen olaydın nereden kalkmak isterdin?

- Ne bileyim Ayasofya?dan, Süleymaniye'den. En azından Fatih Camii'nden.

- Ayasofya ile Süleymaniye?de devlet erkanı çoktur. Tanınmak istemem. Ama Fatih Camii'ni iyi dedin. Haydi yüklenelim.

Ve gelirler camiye. Siyavuş Paşa sağa sola koşturur kefen, tabut bulur. Padişah bakır kazanları vurur ocağa. Usulü erkanınca bir güzel yıkarlar ki naaş ayan beyan güzelleşir sanki. Bir nurdur aydınlanır alnında. Yüzü şakilere benzemez. Hem mânâlı bir tebessüm okunur dudaklarında.

Padişahın kanı ısınmıştır bu adama, vezirin ona keza. Meçhul nalıncıyı kefenler, tabutlar, musalla taşına yatırırlar. Ama namaz vaktine hayli vardır daha. Bir ara vezir sıkıntılı sıkıntılı yaklaşır:

- Sultanım yanlış yapıyoruz galiba

- Nasıl yani?

- Heyecana kapıldık, cenazeyi sorup araştırmadan getirdik buraya, Kimbilir hanımı vardı belki, belki de yetimleri?

- Doğru. Öyle ya. Neyse, sen başını bekle, ben mahalleyi dolanıp geleyim.

Vezir cüzüne, tesbihine döner, padişah garip maceranın başladığı noktaya koşar. Nitekim sorar soruşturur, nalıncının evini bulur. Kapıyı yaşlı bir kadın açar. Hadiseyi metanetle dinler, sanki bu vefatı bekler gibidir.

- Hakkını helal et evladım. Belli ki çok yorulmuşsun.

Sonra eşiğe çöker ellerini yumruk yapar, şakaklarına dayar. Ağlar mı? Hayır. Ama gözleri kısılır, belki hatıralara dalar. Neden sonra silkinip çıkar hayal dünyasından.

- Biliyor musun oğlum? Diye dertli dertli söylenir, Bizim efendi bir âlemdi vesselâm. Akşamlara kadar nalın yapar, ama birinin elinde şarap şişesi görmesin, elindekini avucundakini verir satın alırdı. Sonra getirip dökerdi helaya.

- Niye?

- Ümmet-i Muhammed içmesin diye.

- Hayret.

Sonra malum kadınların ücretini öder eve getirirdi.

- Ben sizin zamanınızı satın aldım mı, aldım. Öyleyse şimdi dinleseniz gerek, der çeker giderdi, ben menkibeler anlatırdım onlara.

- Bak sen! Millet ne sanıyor halbuki.

- Milletin ne sandığı umurunda değildi. Hoş, o hep uzak mescidlere giderdi. Öyle bir imamın arkasında durmalı ki? derdi, tekbir alırken Kabe'yi görmeli.

- Öyle imam kaç tane kaldı şimdi.

- İşte bu yüzden Nişanca'ya, Sofular'a uzanırdı ya. Hatta bir gün

- Bakasın Efendi! Sen böyle böyle yapıyorsun ama komşular kötü belleyecek. İnan cenazen kalacak ortada. dedim,

- Doğru öyle ya?

- Kimseye zahmetim olmasın! deyip mezarını kazdı bahçeye.

Ama ben üsteledim.

- İş mezarla bitiyor mu? Seni kim yıkasın, kim kaldırsın? dedim.

- Peki o ne dedi?

- Önce uzun uzun güldü, sonra

- Allah büyüktür hatun, hem padişahın işi ne? dedi.

Hz. Mevlana Celaleddin-i Rûmî ne güzel demiş: “Nice insanlar gördüm, üzerinde elbisesi yok. Nice elbiseler gördüm, içinde insan yok.”