KADİR GECESİ

Kur’ân-ı Kerîm’in indirildiği mübarek gece, Kadir gecesidir. Bu geceye Kur'an-ı Kerim'de büyük önem verilmiştir. Sözlükte kadir (kadr) kelimesi “hüküm, şeref, güç, yücelik” gibi anlamlara gelir. Dinî literatürde ise “leyletü’l-Kadr” şeklinde Kur’ân-ı Kerîm’in indirildiği gecenin adı olarak kullanılır.

Kur'an-ı Kerim'in 97. sûresi Kadir suresi, bu gecenin fazileti hakkında nâzil olmuştur. Sûrede Kur’an’ın Kadir gecesinde indirildiği ve sözü edilen gecenin bin aydan daha hayırlı olduğu belirtilir.

"Biz onu Kadir gecesi indirdik. Kadir gecesi nedir, bilir misin sen? Kadir gecesi bin aydan hayırlıdır. Meleklerle Ruh o gece Rabblerinin izniyle her iş için iner de iner. Tam bir esenliktir o gece, tâ tan yeri ağarıncaya kadar."(Kadîr sûresi (97), 1-5)

Yüce dinimizin tarihinde olduğu kadar müslümanların hayatlarında da yüksek bir yeri ve değeri olan Kadir gecesinin zamanı değilse de kıymeti bu sûre ile bizlere tanıtılmıştır. Hidayet rehberimiz olan Kur'ân-ı Kerîm'in bu gece indirilmeye başlaması, meleklerle Ruh'un bu gece yeryüzüne inmesi ve tan yeri ağarıncaya kadar bu gecenin tam bir esenlik ve selâmet olması Kadir gecesinin başlıca özellikleridir.

Kur'an'ın indiği bu kutlu geceyi değerlendirmek, bin aylık bir ömrü hayırla geçirmiş olmak yani bereketlendirmek anlamına gelmektedir.

Yine Kur'an-ı Kerim'de Yüce Rabbimiz "Biz Kur'an'ı kutlu bir gecede indirdik." buyurmaktadır.(Duhân sûresi (44), 3)

Tefsir alimleri hayırlı olanın bu gecede yapılan amel olduğunu, bin ayın ise içinde Kadir gecesinin bulunmadığı bir süreyi ifade ettiğini belirtirler (Taberî, XV, 339). Ancak genel bir rakam konumunda bulunması ve ism-i tafdîlden sonra gelmesi dikkate alınarak bu sayının çokluktan kinaye olabileceğini söylemek de mümkündür. Kur’ân-ı Kerîm’in başka âyetlerinde de bin ve elli bin yıla tekabül eden “gün” kavramı kullanılmaktadır (es-Secde 32/5; el-Meâric 70/4).

Kadir gecesinin Kur’ân-ı Kerîm ve hadislerde ifadesini bulan önemi, bu gecede yapılan ibadet ve duaların kabul edileceğine, bu geceyi ihya edenlerin günahlarının bağışlanacağına dair Hz. Peygamber’in açıklamaları, müslüman toplumlarda Kadir gecesinin diğer kandillere göre daha büyük ilgi görmesine vesile olmuştur.

Allah’ın insanlara peygamberler vasıtasıyla son hitabı ve nihaî mesajı olan Kur’an’ı indirmesi, insanlığın hidayetinde bir dönüm noktası teşkil ettiği için bu olayın gerçekleştiği gece özel bir anlam taşır. Kadir gecesinin önemine işaret eden bir hadiste, önceki ümmetlerin uzun ömürlü olmaları sebebiyle fazla sevap kazanma imkânına sahip bulunmalarına karşılık Müslümanlara Kadir gecesinin verildiği belirtilir.

"Rasulullah (s.a.v.) Efendimiz'e geçmiş ümmetlerin ömürleri gösterildi. Peygamber Efendimiz kendi ümmetinin ömürlerini geçmiş ümmetlerin kendi yaşamları boyunca işledikleri amellerine ulaşamayacaklarından az buldu. Bunun üzerine Allah, Peygamberimize bin aydan daha hayırlı olan Kadir gecesini verdi."                                        (el-Muvatta, “İ'tikâf”, 6)

Kadr sûresinde bildirildiğine göre bu gecede Allah’ın izniyle melekler ve Cebrâil yeryüzüne iner ve gece boyunca yer yüzüne barış ve esenlik hâkim olur.

Kadir gecesi, lutuf ve ihsan gecesidir. Bu gecenin daha çok ramazanın son on veya yedi günündeki tekli gecelerde aranması gerektiğine dair hadisler (Buhârî, “Fa?lü leyleti’l-?adr”, 2-3; Müslim, “?ıyâm”, 205-220) gecenin tesbitiyle ilgili bazı ipuçları vermektedir. Bu hususta sahâbeden gelen rivayetlerde en çok ramazanın 27. gecesi öne çıkıyorsa da (Müslim, “?alâtü’l-müsâfirîn”, 179-180, “?ıyâm”, 220-221; Ebû Dâvûd, “Şehru Rama?ân”, 2, 6; Tirmizî, “?avm”, 72) bu rivayetler ihtilâflı olduğundan kesinlik ifade etmemektedir. (M. Sait Özervarlı, `KADİR GECESİ`, DİA, cilt: 24; sayfa: 125)

Kadir gecesinin kesin olarak belirlenmemesinin hikmeti üzerinde duran âlimler, bu durumun gecenin feyzinden istifade etmek için daha uygun olduğunu söylemişlerdir. Zira Kadir gecesinin bildirilmesi halinde müslümanlar sadece o geceyi ihya etmekle yetinebilirlerdi. Halbuki kısmî belirsizlik sayesinde müminlerin Kadir gecesi ümidiyle bütün ramazan gecelerini ibadet şuuru içerisinde geçirmeleri söz konusudur. Onun hangi gece olduğunun açıklanmaması, o gecenin ömre ömür katan feyiz ve bereketini yakalama gayretini telkin etmek içindir. Bu gecenin şeref ve değerinden yararlanmak isteyen müslümanlar, hemen hemen ramazanın her gecesini Kadir gecesiymiş gibi değerlendirmeye çalışacaklardır. Bu da onların çok hayır kazanmasına vesile olacaktır. "Meçhulde bereket vardır" sözünün anlamı da böylece gerçekleşmiş olacaktır. Nitekim âriflerden biri zaman ve insanın değerini belirtmek üzere "Her geceni Kadir bil; her geçeni Hızır bil" demiştir. Ayrıca Kadir gecesinin bildirilmemesi yoluyla müslümanların bilerek ona saygısızlık göstermeleri veya tâzimde aşırıya kaçmaları önlenmiş olur (Zemahşerî, IV, 273; Fahreddin er-Râzî, XXXII, 28-29).

Peygamber Efendimiz  sallallahu aleyhi ve sellem şöyle buyurdu:

"Faziletine inanarak ve karşılığını Allah'tan bekleyerek Kadir gecesini değerlendiren kişinin geçmiş günahları bağışlanır." (Buhârî, “Fa?lu leyleti’l-?adr”, 1; Müslim, “?alâtü’l-müsâfirîn”, 175-176). Bu hadiste Kadir gecesini inanarak ve mükâfatını Allah’tan bekleyerek ihyâ edenlerin geçmiş günahlarının affedileceği müjdelenmiştir

Resûl-i Ekrem’in Kadir gecesinde,

“Allahım! Sen affedicisin, affı seversin, beni de affet!” şeklinde dua edilmesini tavsiye ettiği belirtilir (Tirmizî, “Da'avât”, 84; İbn Mâce, “Duâ'”, 5).

Bu sebeple müslümanlar olarak, ramazan ayının son on gecesini ve özellikle âlimlerin çoğunluğunun işaret ettiği 27. geceyi, kulluk bilinci içinde ibadet ederek ve geçmişte yaptığımız hataları bir daha tekrarlamamaya kesin karar vererek geçirmeye özen göstermeliyiz. Kadir geceniz mübarek olsun.