KİTAPLARLA DOST OLALIM ? 4

Ali Emîri Efendi bir ömür topladığı, 100 bin civarında paha biçilmez eseri milletine hediye etmek, kitapseverlerin hizmetine sunmak ister ve bir münasip yer aranır.

Fayzullah Paşa Medresesi beğenilir ama, o günlerde ora­nın da içine ameleler girmiş, her tarafı yıkıp yummaktadır. Çünkü burası yı­kılacak, yerine de Mızıkay-ı Hümayun için, merasim meydanı yapılacak. Bu­ranın kütüphane olması, yapılış gayesine de uygun düşeceği yolunda yapılan müracaatlar kabul edilmez.

Fakat Fransız Elçisi, hanımı ile bir ge­ziden döner­ken, buranın yıkıldığını görür ve böyle nadide ve tarihi estetiği olan bir eserin yıkılmaması için, Padişaha müracaat ederler. Özellikle elçi­nin hanımı Madam Bompart’ın ısrarları neticesinde, yıkımdan kurtulan bu bina, Ali Emîri Efen­diye verilir ve burada bugünde mevcut olan, Millet Kütüphanesi açılır.

İstanbul işgal edilince Fransız Komutan Molier, bu emsalsiz eserlerin bulunduğu kütüphaneyi satın alıp, memleketine taşımak ister.

 Ali Emîri Efen­diye; “Sana 30 bin altın (o dönemde çok büyük bir servet) Fransa’da bir köşk, ömür boyu maaş, emrine aşçı ve hizmetçiler verelim” gibi çok cazip tekliflerde bulunur ama Ali Emîri Efendi; “Ben bu kitapları devleti­min ver­diği maaşla, milletimden topladım. Bu kitaplar benin değil, milleti­mindir. Satılık değildir” der ve bütün ısrarlara rağmen satmaz.([1])

Milli kültürümüzün bu değerli hazineleri de bize kadar bazı nev-i şah­sına münhasır dediğimiz bediî zevki olan insanlar sayesinde gelmiştir.        

Tahirül Mevlevi kütüphanesinden kitap isteyen gence “hayır” der sebe­bini sorunca duvarda asılı olan ve:  (el ılmü lî zevce-İlim benim zevcem, eşim) yazılı levhayı gösterir ve sevgili emanet verilmez der.([2])

 Velid Ebüzziya, İstanbul işgalinden sonra, İngilizler tarafından Malta’ya sürgün edilen kişilerdendir. Memlekete dönerken 15 sandık ki­tapla dönmüş, sürgün hayatını bile kitap toplamakla değerlendirmiştir.([3])

Tarihte Miri Efendi diye Hüsn-ü Hat ve kitap meraklısı biri, varını yo­ğunu bunlara döker, nerde bulsa ve duysa toplarmış. Bu saha ile hiç alâkası olmayan, bütün derdi para ve mal toplamak olan biri ona şöyle demiş:

 “Azi­zim Miri Efendi. Toplayacaksan nakit veya mal topla, bunu becere­mezsen aklını başına topla”

Gerçekten Ecdat emaneti olan bu kitapları ve kütüphaneleri hakkıyla ko­ruyamamışız. Onların birçoğunu ya atmışız, ya satmışız, yâda küp kapağı yapmışız. Kütüphanelerde, tekke ve türbe dehlizlerinde, cami bodrumla­rında çürümeye, yok olmaya terketmişiz.

 Halbu ki Prof. Osman Turan Rahmetlinin de dediği gibi;

 “tarih bir milletin hafızasıdır. Tarihini bilme­yen insanlar, hafızası olmayan kişiler gibidir”.

Rahmetli Arif Nihat Asya'nın:

Şu kitaplar Fatih’tir, Selimdir, Süleyman’dır.

Şu mihrap Sinaüddin şu minare Sinan’dır.

Haydi, artık uyuyan destanını uyandır.

Niçin hâlâ gündelik işlerle telâştasın.

Fatih'in İstanbul’u fethettiği yaştasın

diye yalvarışları bile fayda vermiyor ve bugün onları okumak, onları tanı­mak, onlarla haşir neşir olmak için bir gayret içinde değiliz. Okullarıyla, basınıyla, yayınıyla, kültür politikasıyla öyle yozlaşmış, öyle dejenere ol­muşuz ki, beş bin sene önce yaşamış antik çağ Yunan filozoflarını okuyoruz, okutuyoruz tanıtıyoruz da, tarihi ve manevi bağlarıyla ilgili eserleri, genç nesile maalesef tanıtamıyoruz. Neticede gençlerden vatan düşmanı, millet düşmanı din ve tarih düşmanı olanları tenkit ediyoruz. Bu­gün gençliğe verilmek istenen felse­feyi rahmetli Necip Fazıl şöyle dile getirir:

Bir kitap sarayının bin dolusu iskambil

Barajlar dolusu şarap sebil üstüne sebil.

Dipnotlar:

1- Tarih ve Düşünce Dergisi, sayı: 2, s. 72.

2- Tarih ve Düşünce Dergisi, Haziran 2001, s. 38.

3- A. E. Yalman, a. g. e. c. 1, s. 579.