KÖŞE YAZARLARI VERGİ ÖDER Mİ?

Bir an aklıma düştü. Her gün dergilerde, gazetelerde, internet sitelerinde ve başkaca platformlarda yüzlercesine şahit olduğumuz, değerli bir şeyler üretmek adına kalem oynatarak bilgi ve tecrübelerini köşesine taşımaya çalışan köşe yazarlarının vergi ile araları nasıl acaba?

Hayatlarını idame ettirecek başkaca faaliyetleri yahut meslekleri olup da ayrıca köşe yazıları mı kaleme alıyorlar yoksa gelirleri tamamen yazılarından mı ibaret? Köşe yazılarının yayımlandığı iş yerlerinde sürekli olarak mı çalışıyorlar yoksa başka işleri ile iştigal ederken bir yandan da kaleme aldıkları eserlerini gazete ve dergilerde mi yayımlatıyorlar? Bu kadar düşünmemin nedeni; bahsettiğim farklı olasılıkların her birinin farklı vergisel yükümlülüklerinin olması. Demek istediğim; bir gazetede sürekli olarak çalışan bir kişinin vergisel yükümlülüğü ile memur, doktor, öğretmen gibi başkaca meslekleri olan bir köşe yazarının muhatap olacağı vergisel işlemler oldukça farklıdır. Köşe yazarlığı yapan farklı durumlardaki yazarların vergi ile ilişkilerini gelin birlikte ele alalım.

Ücret Kapsamında Değerlendirilecek Köşe Yazarlığı Bir kısım yazarlar, bir işyerine bağlı ve işverene tabi olarak köşe yazıları kaleme alarak karşılığında gelir elde ederler. Elde ettikleri bu gelir, Gelir Vergisi Kanunu kapsamında ücret olarak nitelendirilir. Belli bir ücret üzerinden yapılan sözleşme çerçevesinde, köşe yazarından günlük ya da belli periyotlar halinde yazılar kaleme alması istenir. Bu kişilerin herhangi bir işyerinde çalışan işçiden farkı olmadığı için bağlı oldukları yayın organları, köşe yazıları kaleme alan yazarlarına ödedikleri ücretler üzerinden tevkif ettikleri gelir vergisini, vergi sorumlusu sıfatıyla vergi dairesine beyan ederek öderler. Peki, tüm süreç bu kadar mı derseniz tabi ki hayır. Köşe yazılarını bir işyerine bağlı ve işverene tabi olarak kaleme alan ücretli köşe yazarlarının bir takvim yılında elde ettikleri ve dönem içerisinde gelir vergisi tevkifatına tabi tutulan ücretleri toplamı 2021 yılı için 650.000 TL’yi aşarsa; elde edilen ücret gelirinin köşe yazarları tarafından da gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekecektir. Bu şekilde beyanname veren ücretli köşe yazarları; beyanname üzerinde hesaplanacak gelir vergisinden, işverenlerinin her ay ücret ödemeleri sırasında kendilerinden tevkif ettikleri gelir vergilerini mahsup edebilecek ve kalan gelir vergisi tutarını ödeyeceklerdir.

Serbest Meslek Kazancı Kapsamında Değerlendirilecek Köşe Yazarlığı Köşe yazarlığı faaliyetini, yukarıda değindiğimiz şekilde bir işyerine bağlı ve işverene tabi olmaksızın kendi nam ve hesabına yapan, şahsi mesai, ilmi veya mesleki bilgisi yahut bir uzmanlığa dayanarak gerçekleştiren kişilerin elde ettikleri kazançları serbest meslek kazancı olarak tanımlanır. Bu şekilde elde edilen serbest meslek kazancı ise mutad meslek (mutad meslek, geçimin temin edildiği esas faaliyet anlamına gelir.) olarak elde edilebileceği gibi arızi olarak da elde edilebilir. Peki, serbest meslek kazancı elde eden bu kişiler her koşulda serbest meslek erbabı mı oluyor derseniz tabi ki de olmuyorlar. Çünkü bir kişinin serbest meslek kazancı elde etmesi o kişinin direkt olarak serbest meslek erbabı olması sonucunu doğurmaz. Vergi mevzuatı gereği bir kişi mutad meslek olarak serbest meslek kazancı elde ediyorsa o kişi serbest meslek erbabıdır. Arızi olarak serbest meslek kazancı elde eden kişiler ise serbest meslek erbabı olarak nitelendirilemez. Bunun ne manaya geldiğini şöyle izah edelim. Bir kişi serbest meslek erbabı olduğu zaman vergi mevzuatı uyarınca yasal defter tutmak, yaptığı serbest meslek faaliyetleri sebebiyle serbest meslek makbuzu düzenlemek, faaliyeti sonucu kazanç elde etmese, zarar dahi etse her yıl gelir vergisi beyannamesi vermek zorundadır. Fakat arızi olarak serbest meslek kazancı elde edilmesi durumunda ise bu sorumluluklar gündeme gelmeyecektir. Gelelim köşe yazarlığı faaliyetinin mutad ya da arızi olarak ifa edilmesi arasındaki vergisel farklara.

Makale türünden bir eser meydana getiren ve müellif olarak nitelendirilen yazarların, ortaya koydukları bu eserlerini gazete, dergi, internet ortamı gibi yerlerde yayımlamaları yahut bu eserleri üzerindeki telif haklarını devretmeleri karşılığında elde ettikleri kazançları (ister mutad meslek kapsamında olsun ister arızi nitelikli olsun) serbest meslek kazancı olup ilgili kazançları üzerinden gazete, dergi vb. işletmeler tarafından %17 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Bununla birlikte, telif hakkını devreden yazar tarafından bir takvim yılı içerisinde elde edilen hasılat tutarının 2021 yılı için 650.000 TL’yi aşması halinde ise elde edilen tüm kazancın yazarlar tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyanı gerekecektir. Bu durumda yazar tarafından beyan edilen kazancın Gelir Vergisi Kanununda belirtilen farklı dilimlerine farklı oranlarda olmak üzere (%15-20-27-35 ve %40’a varan gelir vergisi oranları) yıllık gelir vergisi beyannamesi üzerinde hesaplanacak gelir vergisinden, dönem içerisinde kendisinden tevkif edilen %17 oranındaki gelir vergilerinin mahsup edilmesi mümkündür. Dikkat edilirse üst limit olarak belirlenen 650.000 TL’lik sınırın aşılmadığı durumda %17 şeklinde tek bir oran üzerinden gelir vergisi ile muhatap olunurken, sınırın 1 TL bile aşılması halinde tüm kazanca (651.000 TL bile olsa) artan oranlı gelir vergisi hesaplanacaktır.

Mutad meslek kısmına geldiğimizde ise yazarlığı esas mesleği haline getiren ve geçimini yazılı eserlerinin teliflerini satarak temin eden yazarların, ilgili işlerini mutad meslek olarak ifa etmeleri sebebiyle kendi adlarına vergi mükellefiyeti tesis ettirmeleri gerekmektedir. Hayatını yazarlık faaliyeti ile idame ettiren ve esas işi gazete veya dergilerde yazılar yazmak olan bu kişiler (ilgili gazete veya dergilerde ücretli olarak çalışmadıkları takdirde), yazdıkları eserlerinin telif haklarını gazete veya dergilere devrederken serbest meslek makbuzu düzenlemeli ve ilgili makbuz üzerinde hem gelir vergisini hem de katma değer vergisini göstermelidir. Çünkü bu kişiler artık serbest meslek kazancı elde etmenin ötesinde serbest meslek erbabı durumuna gelerek defter tutmak, belge düzenlemek ve beyanname vermek gibi vergisel yükümlülüklere muhatap hale gelmişlerdir.

Arızi olarak köşe yazıları kaleme alan, köşe yazarlığını meslek haline ve sürekli uğraşı haline getirmeden ilgili eserlerinin telifini gazete veya dergi gibi yayın organlarına devrederek serbest meslek kazancı elde eden kişiler ise arızi serbest meslek kazancı elde ettikleri için serbest meslek erbabı olarak değerlendirilmezler. Bunun sonucu olarak da köşe yazıları üzerindeki telif hakkını devrederek elde ettikleri kazançları üzerinden sadece %17 oranında gelir vergisi tevkifatı yapılır. Arızi nitelikteki telif hakkı satışları sonucu yazar tarafından serbest meslek makbuzu düzenlenmeyeceği gibi defter tutmak gibi vergisel yükümlülükler de gündeme gelmez. Fakat telif hakkı satışı kapsamında elde edilen ve beyan üst limitini aşan arızi serbest meslek kazançları için yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmek zorundadır. Arızi nitelikteki telif hakkı devirlerinde ise katma değer vergisi söz konusu olmayacaktır

Bir Örnek Bir gazetede her hafta köşe yazısı kaleme alan ve öğretim üyesi olarak çalışmakta olan yazara, yayımlanan her köşe yazısı için 100 TL net ödeme yapılmaktadır. Öğretim üyesi sıfatıyla üniversitede ücretli olarak çalışan bu yazarın mutad mesleği (geçimini temin ettiği sürekli mesleği) köşe yazarlığı olmadığı için elde ettiği kazancı arızi serbest meslek kazancıdır. Mutad meslek olarak icra edilmeyen köşe yazarlığı ise yazarımızı serbest meslek erbabı haline getirmeyecektir. Bu sebeple yazarımız defter tutmak, belge düzenlemek, beyanname vermek gibi vergisel yükümlülüklere muhatap olmayacaktır. İlgili yazara gazete tarafından yapılan 100 TL net telif ödemesi (gelir vergisi kesintisi yapıldıktan sonra kalan kısım net ödemedir.), %17 oranında gelir vergisi tevkif edildikten sonra kalan meblağ olduğu için yazar tarafından elde edilen arızi serbest meslek kazancının brüt tutarı 100 TL/0,83 = 120,48 TL olacaktır. İlgili yazarın istihkakı olan 120,48 TL brüt tutarın 100 TL’si kendisine net telif ödemesi olarak ödenecek kalan 20,48 TL’lik gelir vergisi tevkifatı ise yazarın kendisine ödenmeyip vergi sorumlusu sıfatıyla yazar adına gazete tarafından vergi dairesine beyan edilerek ödenecektir. Bu durumda; %17 oranındaki gelir vergisi tevkifatı ile yapılan vergileme, yazar tarafından elde edilen yıllık hasılatın 650.000 TL’yi (2021 yılı için) aşmaması halinde yazar açısından nihai vergileme olacaktır. Tutarın aşılması halinde ise yazarımız tarafından yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmesi gerekecektir.

Bir başka köşe yazımızda görüşmek ümidiyle…